Skrynka z prypravami jak aptečka: muskatny arech — u «bardačok» kiroŭcam, kurkuma — tym, chto maje prablemy z abmienam rečyvaŭ
My pahutaryli ź Siarhiejem Savičam, handlarom duchmianymi prypravami, jaki ŭpeŭnieny: kali vykarystoŭvać śpiecyi pravilna, možna admovicca ad chatniaj aptečki nazaŭždy.
Siarhiej Savič, pradprymalnik z Maładziečna.
«Samaja vialikaja pamyłka — heta mieć adnu ŭniviersalnuju prypravu na ŭsie stravy», — kaža handlar. Tak, takija sumiesi karystajucca najbolšym popytam i padychodziać da ŭsiaho, ale Siarhiej paraŭnoŭvaje ich z tym, jak źmiašać bulbu, rys i kampot u adnoj kastruli: «Niasmačna ž atrymajecca, praŭda?».
Siarhiej moža prapanavać svaim pakupnikam 150 vidaŭ roznych śpiecyj.
«Heta vielmi mała, možna było b asartymient lohka pašyrać da 300. Ale jość śpiecyi, jakija kaštujuć doraha, a termin prydatnaści ŭ ich mały. Naprykład, taja ž vanil. Kali jaje zachoŭvać u zakrytaj jomistaści, jana moža pakrycca ćvillu, kali ŭ adkrytaj — zasochnuć. Kiłahram takoj duchmianaj śpiecyi kaštuje kala 70 rubloŭ».
Kali viedać, jak pravilna ŭžyvać śpiecyi, to možna i značna papravić zdaroŭje, śćviardžaje Siarhiej Savič.
«Da mianie ŭvieś čas chodzić žančyna, jakoj 55 hadoŭ. Ale bolš za 40 joj, naŭrad ci dasi. Sakret jaje maładości vielmi prosty: kožnuju ranicu jana źjadaje łyžku kurkumy, zapivaje šklankaj vady i vychodzić na prabiežku. Sprava ŭ tym, što kurkumin, jaki ŭvachodzić u skład hetaj śpiecyi, praduchilaje nazapašvańnie tłušču. Kurkuma pryvodzić u paradak abmien rečyvaŭ. Kali rehularna dadavać kurkumu ŭ ježu, to kałoryi buduć spalvacca chutčej. Akramia taho, kurkuma robić kroŭ bolš vadkaj i dapamahaje źnizić kryviany cisk».
A paśla prabiežki nadychodzić čas śniadanka. I dobra było b, raić pradaviec śpiecyj, da vašaj štodzionnaj aŭsianki ci jaječni dadavać siemački ilnu abo kunžuta.
«I toje, i toje — vielmi smačna i karysna. Ziarniatki ilnu achinajuć ślizistaju abałonku straŭnika, tym samym palapšajuć praces stravavańnia. Lon taksama karysny i dla piečani».
Kunžut Siarhiej raić dadavać amal da ŭsiaho. U jaho byŭ vypadak, kali adzin z pakupnikoŭ paskardziŭsia, što paśla pierałomu drenna zrastajecca naha. Siarhiej paraiŭ dadavać u stravy kunžut jak krynicu kalcyja: «Nie viedaju, ci kunžut dapamoh, ale praź miesiac chłopiec pryjšoŭ dziakavać i kuplać čarhovy pakiet ź im».
Jak i na mnohija inšyja rečy, na śpiecyi taksama jość moda. Apošnim časam papularnymi śpiecyjami stali razmaryn i šafran. Ale nie ŭsie viedajuć, jak karystacca imi.
«Žančyna kuplała razmaryn. Ja pytajusia, — kaža Siarhiej, — U jakuju stravu vy chočacie? A jana mnie: «U rybu». Nu, jakuju rybu? Razmaryn u rybie daść tolki horyč. Ci pryjšła jašče adna: «Vaš šafran — niejkaja łuchta. Ni smaku ni koleru». Pytajusia: «Jak dadavali?». Kaža, što pasypała źvierchu. A šafran ža treba papiarednie raścierci ŭ stupcy».
Takija pamyłki ludzi robiać nie ad niedachopu infarmacyi, a ad niedachopu času. «Pytalisia ŭ mianie marynad dla šašłykoŭ, kab zakinuć u jaho miasa na paŭhadzinki — i na ahoń. A tak nie byvaje».
Nie tolki ŭ asnoŭnyja stravy varta dadavać śpiecyi, ale možna ich vykarystoŭvać u desiertach ci kavie.
Naprykład, kavu varta pić z kardamonam i cynamonam. Vašy mazhi harantavana adpačnuć i pačnuć hienieryravać novyja idei.
Kardamon palapšaje zrok, dapamahaje ad prastudy dy biassońnicy. Jak i muskatny arech, źjaŭlajecca afradyzijakam.
«A muskatny arech, — udakladniaje Siarhiej, — naohuł pavinien być u «bardačku» kožnaha kiroŭcy. Dziakujučy svajmu vodaru, jon zmoža schavać niepryjemny pach, jaki zastaŭsia «ad učora»».
Top- 5 samych papularnych śpiecyj
Pieršyja miescy zajmajuć roznyja ŭniviersalnyja prypravy i sumiesi dla miasa, sałataŭ, zasołki i hetak dalej.
Dalej «pryzavyja» miescy siarod śpiecyj raźmiarkoŭvajucca nastupnym čynam.
- Sušany časnok.
- Imbir.
- Chmieli-sunieli.
- Kary.
- Svanskaja sol.
Sušany časnok, udakladniaje pradaviec, byvaje roznaha pamołu. «Ale kali mianie pytajucca, jaki smačniejšy, ja adkazvaju: jak smačniej, kali kaŭbasu bujna parezać ci tonieńka».
Svanskaja sol — heta sumieś soli z kalandraj, paprykaj, kurkumaj, časnakom. «Toj, chto pasprabavaŭ jaje adzin raz, bolš nie zachoča karystacca zvyčajnaj sollu. Ja ŭžo nie kažu pra mahazinnyja sumiesi z roznymi tam hłutamatami».
