Ці навучыць рускамоўная школа роднай мове?
Узровень беларускай мовы ў школах часам выклікае ўсмешку, асабліва калі вучні ўпэўнена заяўляюць, што кавун — гэта сякера, а ложак — лыжка. Аднак, бываюць выпадкі, калі бацькі самі спрабуюць дапамагчы настаўнікам змяніць сітуацыю да лепшага.
«Калі я заходжу ў клас пасярод урока, адразу з першых парт у мяне пытаюцца: «Мы нешта будзем рабіць?» — расказвае Алена Церашкова, мама аднаго з вучняў сталічнай гімназіі нумар 29. Вучні трэцяга класа ўжо ведаюць, што мама іх аднакласніка не прыходзіць проста так, яна абавязкова прапануе зладзіць вясёлае беларускамоўнае свята з канцэртам, песнямі і конкурсамі.
Пачалося ўсё некалькі гадоў таму з ваганняў Алены Церашковай наконт таго, у якую школку аддаць свайго сына. З аднаго боку, сям’я падумвала пра беларускамоўную гімназію, але тады давялося б вазіць сына ў школу праз паўгорада. З другога боку, літаральна «пад вакном» знаходзілася рускамоўная
«Гэта адна з лепшых школ Менска і нам пашанцавала, што мы жывем побач. Тым не менш, стан роднай мовы тут тыповы для большасці нашых школ, — кажа Алена. — Беларускай надаецца ўвага толькі ў аб’ёме, неабходным для пераходу з класа ў клас».
Урэшце, Алена зрабіла выбар на карысць школы «пад вакном». Аднак яна вырашыла сваімі сіламі дадаць у жыццё школьнікаў трошку беларускай мовы.
«Мы ўжо двойчы праводзілі беларускамоуныя каляды для усёй паралелі, а сёлета і для ўсёй школы пачатковай, — дзеліцца сваімі дасягненнямі Алена. — Такім чынам, дзякуючы намаганням нашага класнага кіраўніка, Таццяны Фамінішны Астроўскай і маім намаганням, мы вучым дзяцей, што беларуская мова — гэта не проста сумна, адказна і г.д., але і весела, прыкольна і ўсім падабаецца. Вось дзеля такой матывацыі мы і працуем».
Кіраўніцтва школы усяляк спрыяе намаганням Алены Церашковай, кажа яна. На гэтым тыдні ў гімназіі зладзілі яшчэ і Свята беларускай мовы. Акрамя загадзя падрыхтаваных дзецьмі гумарыстычных сцэнак, песняў і танцаў, а таксама выступа гурта «Тутэйшыя», сярод вучняў трэціх класаў прайшоў турнір па беларускай мове.
Заданні апынуліся для дзяцей сапраўдным выпрабаваннем. У ступар вучняў ставілі, здавалася б, не такія цяжкія пытанні: Што значыць прымаўка «па адзежы сустстракаюць, а па розуме праважаюць»? Як перакласці на рускую мову слова «папруга» ці «кавун»?
Трэба зазначыць, што дзеці насамрэч шчыра стараліся і часам выдавалі выдатныя адказы на даволі складаныя пытанні. І нават у сваіх развагах намагаліся перайсці на беларускую мову. Аднак, у большасці выпадкаў родная мова выклікала складанасці.
Пасля турніра вучні шчыра прызналіся — «нам было вельмі складана падчас кожнага конкурса». Беларускую мову яны чуюць толькі ў школе на ўроках, якія праходзяць усяго два разы на тыдзень. Відавочна, што гэтага аб’ёму замала, каб авалодаць мовай. І таму кожнае беларускамоўнае свята для іх — магчымасць даведацца болей новых словаў і пачуць мову ў іншых абставінах,
З аднаго боку, можна наракаць на тое, што сфера ўжытку беларускай мовы скарачаецца. З іншага, выглядае, што нават інфраструктуру рускамоўных школаў можна выкарыстоўваць для таго, каб не даваць дзецям забывацца на роднае слова. Галоўнае, каб бацькі не сядзелі, склаўшы рукі.
