Vulica Brasil: jak dziakujučy fiestyvalu Minsk pierastaŭ być šerym
Ź pieršaha fiestyvalu stryt-artu Vulica Brasil prajšło ŭžo čatyry hady. Minčuki palubili novych piersanažaŭ: «Žoŭtaha hihanta» na Enhielsa, hrafa Čapskaha i Frydu Kało na Kastryčnickaj. Skulptury «Vialikaj istoty» pašancavała mienš — spačatku joj adarvali ruki, a ŭ rešcie rešt raźbili ŭščent.
Murał «Ryzyka — heta kaniec i pačatak usiaho» brazilskaha mastaka Ćjaha Toesa (Kalvaryjskaja, 7).
Sumiesna ź niamieckim brendam prafiesijnych pryład dla piśma rOtring i aficyjnym dystrybjutaram brenda ŭ Biełarusi — kampanijaj Universal Press — my praciahvajem prajekt «Sučasny biełaruski dyzajn z rOtring».
Čytajcie taksama: Biełaruski dyzajn: jak stvarajucca łahatypy i chto staić za «vokładkaj» našych brendaŭ
Siońnia pra haradskuju prastoru i mastactva my havorym z mastakami, jakija ŭ roznyja hady spryčynilisia da Vulica Brasil i dziakujučy jakim harady Biełarusi pakrysie mianiajuć svajo abličča — z Bazinato (Iharam Stachijevičam) i Cowek (Jaŭhienam Maciutam).
«Vialikuju istotu my jašče pabačym»
Bazinato. Ihar (Bazyl) Stachijevič. Naradziŭsia ŭ Maładziečnie. Skončyŭ Biełaruski dziaržaŭny piedahahičny ŭniviersitet imia Maksima Tanka, paśla — Jeŭrapiejski humanitarny ŭniviersitet.
Bazinato — aŭdyjovizualny mastak i daśledčyk. Pracuje z praktykami ŭzajemadziejańnia i ŭsprymańnia. Praz daśledavańnie śvietu, jaho makra- i mikrastruktury, paterny i suviazi, jon prapanuje ŭździejničać na asiarodździe, prastoru i čas. Bazinato užyvaje ŭ svaich ekśpierymientach usie dastupnyja praktyki mastactva i navukovyja viedy.
— Jak u vašym žyćci zdaryłasia Vulica Brasil?
— U 2014 hodzie na pieršym fiestyvali ja zrabiŭ nievialikuju rabotu — refleksiju na adnaho brazilskaha architektara. Ja raśpisaŭ pamienšanuju kopiju jaho architekturnaha rašeńnia ŭ vyhladzie voka. Jaho źmiaścili na płoščy Jakuba Kołasa na sud našaj udziačnaj publiki. Praz dva hady ja zrabiŭ svoj pieršy murał na ścianie płoščaj kala 800 kvadratnych mietraŭ i nazvaŭ jaho «Apošniaja Čaroŭnaja kraina».
Bazinato. Ihar (Bazyl) Stachijevič. «Apošniaja Čaroŭnaja kraina».
Ja daju nazvu svaim rabotam, zychodziačy z pytańniaŭ, jakija ŭ ich daśleduju. Bolšaść maich rabot raspaviadajuć historyju, jany stvoranyja, kab pačać dyjałoh na ŭzroŭni vizualnaha abo cialesnaha ŭsprymańnia.
Hod tamu ja taksama stvaryŭ «Vialikuju istotu», bo daŭno maryŭ vyjści z płoskaści ŭ formu dy «zachapić» jakuju-niebudź publičnuju prastoru.
Ja viedaju dakładna, što fiestyval budzie praciahvacca i my ŭbačym jašče šmat siurpryzaŭ. Heta dakładna paŭpłyvaje na abličča horada i na ludziej, jakija ŭ im žyvuć.
Bazylu nie vielmi šancuje ź jaho rabotami. Stryt-art, pryśviečany Śviatłanie Aleksijevič, źniali. Vystavu na śmietnicy, jakuju dva hady tamu mastak zładziŭ u rodnym Maładziečnie, raskrali ŭ toj ža dzień. Ciapier sumnaja historyja zdaryłasia i z «Vialikaj istotaj».
— Ja nie kryŭduju, što tak adbyłosia. Kožny prajekt, jaki pahłynuła asiarodździe i hramadstva, staŭ svajho rodu indykataram, łakmusavaj papierkaj tych vostrych hramadskich pracesaŭ, jakija adbyvajucca. Kali vielmi chutka praanalizavać, što adbyłosia z maimi publičnymi pracami, to heta strachi, kompleksy, rany, stereatypy, niehatoŭnaść da dyjałohu, nieadukavanaść. Kožnaja rabota patrabuje asobnaha analizu i vysnoŭ.
— Ci značyć heta, što hramadstva nie hatovaje da ŭspryniaćcia składanych tvoraŭ mastactva, choča praściejšych?
— Akurat hramadstva hatovaje da pryhožaha. Ale paniaćcie pryhožaha vielmi indyvidualnaje, kožny čałaviek pavinien farmiravać jaho ŭ sabie samastojna. Nie dziaržava i jaje ideałohija, a tolki sam čałaviek.
Kali ja vyvučaju kulturu i historyju nie tolki svajoj krainy, ale i ŭsiaho śvietu, to znachodžu dla siabie novyja viedy i stvaraju novyja suviazi. Adsutnaść pryniaćcia i empatyi — zadačy, jakija treba budzie vyrašyć u našym monakulturnym i zakrytym hramadstvie.
Bejdžy mastakoŭ Vulica Brasil z aŭtohrafami.
— Vas heta chvaluje?
— Ja daŭno ŭžo pierastaŭ chvalavacca, prosta rablu, što liču patrebnym i ŭsprymaju luby vyklik asiarodździa jak zadaču, jakuju možna vyrašyć miljonami roznych sposabaŭ. Hańbaj ža liču niežadańnie vučycca, daśledavać, spaznavać śviet vakoł siabie, žyć, nie zaŭvažajučy inšych, nie razumiejučy, navošta tabie dadziena hetaje žyćcio i śviet vakoł.
Nie tak daŭno Bazyl Stachijevič adkryŭ 10-dzionnuju rezidencyju dla mastakoŭ na fiestyvali SPRAVA, udzielničaŭ u arhanizacyi adukacyjnaha intensivu dla pravincyjnych mastakoŭ Art in Action. Vynikam pracy hetaj rezidencyi musiać stać daśledčyja prajekty maładych mastakoŭ, jakija prezientujuć ich u listapadzie ŭ halerei «Ŭ».
Praciahvaje Bazinato pracu i nad treciaj knihaj pa biełaruskim mastactvie dla dziaciej «Biełaruskija mastaki. Paryžskaja škoła». Akramia taho, da mastaka pastajanna źviartajucca z pryvatnymi zamovami i prapanovami.
— Z kimści ja pracuju, z kimści nie. Usio zaležyć ad taho, nakolki simpatyčna toje, što prapanujuć, i nakolki cikava budzie nam uzajemadziejničać. Tak, ja štości pradaju sa svaich rabot. Jak i luby narmalny mastak, jaki razumieje canu svajoj pracy.
— Dzie ciapier «Vialikaja istota»? Jana źnikła nazaŭždy?
— «Vialikaja istota» adpačyvaje i pieraradžajecca. Ja viedaju, što my jaje jašče ŭbačym, ale heta budzie ŭžo novaja historyja.
«Chvalavańnie, ci spadabajecca tvaja praca horadu, źnikaje, kali bačyš, kolki visić rekłamy»
Jaŭhien Maciuta (Cowek) naradziŭsia ŭ Lidzie. Vučyŭsia ŭ mastackim vučyliščy imia Hlebava na adździaleńni «Ckulptura». Skončyŭ Biełaruskuju akademiju mastactvaŭ pa toj ža śpiecyjalnaści. Cikavicca roznymi kirunkami vyjaŭlenčaha mastactva. Maluje na vulicy ad 2001 hoda. Arhanizatar i ŭdzielnik roznych vystaŭ, fiestyvalaŭ i majstar-kłasaŭ jak na terytoryi Biełarusi, tak i za jaje miežami. Stryt-art-raboty Jaŭhiena možna ŭbačyć u Minsku, Homieli, Mahilovie, Baranavičach, Rahačovie, Varšavie, Vilni, Hdańsku, Sankt-Pieciarburhu, Jaremčy (Ukraina).
— Pieršuju svaju vuličnuju rabotu ja zrabiŭ u rodnaj Lidzie. Miesiac tamu ja naviedaŭ toje miesca i byŭ ździŭleny: rabota dobra zachavałasia i žyvie pa hety dzień.
Murały, ličyć Jaŭhien, — heta vid manumientalnaha mastactva. Pieršyja sproby stvaryć vialikija murały byli ŭ Jaŭhiena ŭ Mahilovie na fiestyvali «Must act — must art». Mastak zrabiŭ dva nievialikija aŭtarskija malunki na piacipaviarchoviku i dapamoh stvaryć maštabny murał Vasilu Grino.
Murał Cowek'a ŭ Homieli.
— Spačatku jość strach vyšyni, ale jon prachodzić, kali ty akunaješsia ŭ pracu. Jość adkaznaść, kali ŭnosiš źmieny ŭ haradskoje asiarodździe, uźnikajuć dumki, kab nie naškodzić horadu i miascovym žycharam, jakija buduć kožny dzień bačyć tvoj tvor. Ale ŭsie sumnievy źnikajuć, kali bačyš, kolki i jakoj rekłamy visić ŭ horadzie.
Tema rabot Jaŭhiena Maciuty ŭnikalnaja i samabytnaja. Mastak raspaviadaje pra staražytnaść, vykarystoŭvaje matyvy ź biełaruskaj mifałohii, narodnych kazak, pryrodnyja vobrazy. Jon šukaje ŭzajemasuviaź haradskoha ŭrbanizmu z žyvoj pryrodaj.
Samy viadomy murał Jaŭhiena Maciuty — «Huślar» na vulicy Kastryčnickaj.
— Mianie zaŭsiody cikavić u pieršuju čarhu ściana, jaje faktura, dzie jana znachodzicca. Časam jana sama padkazvaje, što na joj malavać.
Kali ściana, faktura, malunak, koler, nastroj i navakolle źlivajucca ŭ adno cełaje, to vynikovy pradukt nabyvaje moc. Ale tak byvaje daloka nie zaŭsiody.
Horad napoŭnieny šeraściu, bietonam. Ja liču, što kali ŭ horadzie źjaŭlajecca art — jon ažyvaje.
Ja nie pieražyvaju, što chtości sapsavaŭ maje pracy ci całkam zafarbavaŭ. Pierad tym, jak stvarać štości na vulicy, ja ŭžo maralna hatovy.
Paśla taho, jak ja namalavaŭ, hetaja rabota mnie ŭžo nie naležyć, jana žyvie pa zakonach vulicy.
Murał «Siamiejnyja kaštoŭnaści» Cowek'a dy Moss Town Studio (Kastryčnickaja, 16).
Jaŭhien bačyć u Minsku miescy, ź jakimi jon chacieŭ by papracavać. Ale havorka nie pra niejkija maštabnyja budynki, zaŭvažnyja ŭ horadzie.
— Mnie padabajecca źmianiać małyja architekturnyja formy, unosić maleńkija štrychi — heta chutčej, praściej i tańniej. Mnie padabajecca pracavać za miežami haradoŭ, tam, dzie praktyčna minimalny trafik.
Hladzicie: jość čałaviek, jaki zbudavaŭ ścianu, jość pryroda, jakaja ad hetaha paciarpieła, jość čas, što stvaryŭ niezvyčajnuju atmaśfieru miesca, i jość ja, jaki artam choča ŭsio heta dapoŭnić. Voś takija miescy mianie pryciahvajuć našmat bolš, čym toje, što znachodzicca ŭ horadzie i jaho centry.
Horad pierapoŭnieny niežyvymi architekturnymi formami, jon zabiraje ŭ pryrody kavałki ziamli. Ad hetaha pakutujuć usie. Tamu luby art, luby novy budynak, rekłama pavinny ŭpisvacca ŭ pryrodu hetaha miesca, jakaja stvaraje simbijoz i harmoniju.
Jaŭhien užo papracavaŭ u niekalkich haradach Biełarusi, a taksama zapačatkavaŭ razam ź inšymi mastakami supolnaść «Sihnał», jakaja zajmajecca stvareńniem i prasoŭvańniem artu.
Art-hruzavik z rabotaj Jaŭhiena (2016).
— Vulica Brasil uliłasia ŭ majo žyćcio paśla zvanka arhanizatarki fiestyvalu Miły Kotki z prapanovaj stvaryć murał.
Kali my rabili pieršyja murały ŭ Minsku na Kastryčnickaj, nichto z nas nie viedaŭ, što adbudziecca praź niekalki hadoŭ z nami i samoj vulicaj. Heta dobry prykład, jak možna źmianić industryjalnuju zonu i zrabić ź jaje art-halereju pad adkrytym niebam.
Vulica Brasil — biezumoŭny praryŭ pa ŭsich punktach, i tut treba hladzieć nie tolki ŭ vynikovy pradukt, a značna hłybiej. Ujavicie sabie, kolki treba było vydatkavać sił i času, resursaŭ, kab zapuścić uvieś hety miechanizm.
Murał «Kalejdaskop Biełarusi» brazilskaha mastaka Ramona Marcinsa (Kastryčnickaja, 19-5).
Što dalej?
Sioleta fiestyvalu Vulica Brasil nie było. Pa słovach arhanizataraŭ, jany ŭziali paŭzu, kab inšymi vačyma pahladzieć na toje, što jany zrabili za papiarednija čatyry hady. Jak i mastaki, jany spadziajucca, što fiestyval vierniecca ŭ nastupnym hodzie.
Što ž nieabchodna, kab padobnyja źjavy prychodzili nie tolki ŭ stalicu?
Murał «Treciaja sipucha» mastaka KONTRA (Kalinina, 1).
Cowek adznačaje, što inšyja harady nie horšyja za Minsk, im takija źmieny patrebnyja jašče bolš. Hałoŭnaje, kab było žadańnie ŭ miascovych žycharoŭ i administracyi horada.
— Pieršaje pytańnie — heta finansavańnie, bo nieabchodnyja srodki na materyjały, prajezd, charčavańnie i pražyvańnie mastakam (navat pry tym, što mastaki pracujuć biaspłatna). Druhoje — heta dyjałoh i ŭzhadnieńni ź miascovymi orhanami ŭłady.
Murał Jaŭhiena Sasiury (Mutus) na budynku 75-j himnazii (Śviardłova, 30).
Siońnia Jaŭhien Maciuta zajmajecca roznym vyjaŭlenčym mastactvam, a taksama vyvučaje falkłor i ŭsio toje, što maje dačynieńnie da słavianskaj kultury. Vykładaje, pravodzić majstar-kłasy, raśpisvaje roznyja pamiaškańni, pracuje pamočnikam na vyrabie mazaiki dla chramaŭ, raspracoŭvaje aŭtarskuju suvienirnuju pradukcyju i zajmajecca svaimi tvorčymi prajektami.
Na pytańnie, čamu hieroi jaho murałaŭ źniešnie tak padobnyja na samoha mastaka, Cowek adkazvaje:
— Havorać, što mastak zaŭsiody maluje častku siabie. Bo jon pavinien układvać dušu ŭ svaju rabotu, tady jana budzie ŭ radaść, budzie mieć sens, i inšyja zmohuć heta ŭbačyć i adčuć. Voś čamu va ŭsim śviecie cenicca ručnaja praca.
U svaich rabotach ja paŭtaraju vobraz starca. Heta vobraz minułaha, viedaŭ, vobraz pryrody i pasiarednika pamiž joj i nami. Jon mudry, jon maje siłu, heta nieŭmiručy duch.
Dzie nabyć rOtring?
- Aficyjny dystrybjutar rOtring — kampanija Universal Press. Absłuhoŭvańnie karparatyŭnych klijentaŭ i dyleraŭ.
- Razdrobny prodaž i kansultacyi pryvatnych klijentaŭ —studyja kalihrafii Calligraphy.
