Nacyjanalny nie dziaržaŭny
Tavarystva biełaruskaj movy admoviłasia ad idei stvareńnia Nacyjanalnaha ŭniversytetu pad kryłom dziaržavy.Pra heta havorycca ŭ rezalucyi “Pra sytuacyju vakoł Nacyjanalnaha liceju imia Jakuba Kołasa”, pryniataj delehatami VIII źjezdu TBM 12 kastryčnika. Na pytańnie adnaho z delehataŭ “Čamu admaŭlajemsia ad dziaržaŭnaha statusu ŭniversytetu?” Aleh Trusaŭ adkazaŭ: “My razoŭ dziesiać pisali Łukašenku i jahonaj Administracyi. Adkaz admoŭny. Dyk navošta adzinaccaty raz pisać? Pahatoŭ, hetuju zajavu składali vykładčyki i baćki Biełaruskaha liceju — im ź siaredziny lepš vidać, jak varta rabić”.
Uładzimier Kołas uźniaŭsia ź miesca dla tłumačeńnia: “Za pryvatnymi licejami budučynia”.
Jašče z paŭhodu tamu A.Trusaŭ kazaŭ, što Nacyjanalny ŭniversytet pavinien być tolki dziaržaŭny: my ŭsie padatkapłatniki, dyk, maŭlaŭ, musim patrabavać, kab nam davali za našyja hrošy ŭsie naležnyja dabroty. Byli navat spadzievy na spryjańnie z boku Administracyi prezydenta ŭ raźviazańni hetaje prablemy. Siońnia takich iluzijaŭ užo niama. “Apošnim časam adbyŭsia “adkat” ułady z užo abhavoranych pazycyjaŭ, — kaža namieśnik Trusava Siarhiej Kručkoŭ. — Chočacca vieryć, što heta časova. Siońnia da nas pryjšoŭ z svaimi prapanovami U.Kołas: mahčyma, my budziem stvarać pakul što virtualny ŭniversytet z dystancyjnym navučańniem. Pry hetym samu navučalnuju ŭstanovu možna i nie rehistravać, aby jana davała narmalnuju adukacyju”. Apošniaje, z uvahi na dystancyjnaść dy virtualnaść takoj VNU, — u najbolšaj niebiaśpiecy. Dyj jakuju vahu budzie mieć dyplom niezarehistravanaha ŭniversytetu? “Kab dyplomy mieli naležny status, studenty niejki čas, vierahodna, buduć navučacca ŭ eŭrapiejskich VNU”, — adkazvaje S.Kručkoŭ.
Nie asabliva spadziajecca TBM i na biełarusizacyju elektronnych ŚMI. Pa rusifikavanym BT i FM-stancyjach Tavarystva źbirajecca ŭdaryć niedziaržaŭnym nacyjanalnym telekanałam. Praca nad jakim, nibyta, užo na apošniaj stadyi. Pra padrabiaznaści S.Kručkoŭ havaryć admoviŭsia: “Bajusia, pačniecca palavańnie na ideju j tych, chto šturchaje hetuju ideju”. Praktyčna hatovaja j kamputarnaja prahrama pravierki artahrafii biełaruskamoŭnych tekstaŭ, paviedamiŭ sp.Siarhiej. Jana budzie isnavać u dvuch varyjantach — dla “taraškievicy” i dla “narkamaŭki”.
Źjezd krychu nahadvaŭ schod pensijaneraŭ: pieravažali “tyja, kamu za piaćdziasiat”. Adnak paetka Lera Som raić asabliva nie pierajmacca z hetaj nahody — maŭlaŭ, na źjezd vybirali zvažajučy na aŭtarytet i rehalii. “Tyja, kamu siońnia pa dvaccać hadoŭ, jašče pabojvajucca jechać na takoje mierapryjemstva. Hadoŭ praź piać jany “abatrucca”, i tady sytuacyja budzie vyhladać zusim inačaj”.
Trusava ŭ kuluarach chvalili. Za im u TBM źmianiŭsia sposab kiravańnia. Staršyni supołak biaruć na siabie pieravažna kaardynacyjnyja funkcyi, dajučy šarahovym tebeemaŭcam usialak vyjaŭlać inicyjatyvu. “Trusaŭ nikoli nie admaŭlaje, kali navat na momant prapanovy nia duža vieryć u realnaść prapanavanaj spravy”, — havoryć S.Kručkoŭ. Vidać, hetyja jakaści paspryjali tamu, što staršyniu z usim jahonym “uradam” pieraabrali na nastupny termin.
Adam Voršyč
