Što takoje defołt? Jon budzie ŭ Biełarusi? Što tady rabić? Dajom prostyja adkazy na składanyja pytańni
Uvarvańnie va Ukrainu pryviało da taho, što ŭsie analityki prahnazujuć Rasii defołt u samym chutkim časie. A što budzie ź Biełaruśsiu — taksama defołt? I jak heta adabjecca na zvyčajnych hramadzianach? Pakul biełaruskaja ŭłada nastrojenaja adkładvać heta, spadziajučysia, što atrymajecca niejak vykrucicca. Ciapier mnohaje zaležyć ad rašeńniaŭ ZŠA, tłumačyć ekanamist Źmicier Kruk.
Defołt — što heta?
Heta techničny termin dla situacyi, kali kraina nie moža vykonvać finansavyja abaviazki, płacić daŭhi.
Na našaj prastory «defołt» staŭ strašnym słovam i asacyjujecca ź finansavym armahiedonam, bo zhadvajecca 1998 hod, kali ŭ Rasii adbyŭsia defołt z sumnymi nastupstvami. Tady mnohija krainy-susiedki byli finansava źviazanyja z Rasijaj, i chvala finansavaj paniki ŭdaryła i pa ich, u tym liku i pa Biełarusi.
Kali defołt adbyvajecca pa dziaržaŭnych ablihacyjach, to heta istotny ŭdar pa ŭsim finansavym rynku krainy, bo dziaržaŭnyja ablihacyi, dziaržaŭnyja abaviazacielstvy vystupajuć svajho rodu jakaram dla finansavaha rynku, bo ŭsio pryviazanaje da ich. I kali dziaržava nie ŭ stanie vykonvać svaje abaviazacielstvy, rezka źnikaje davier na finansavym rynku, pačynajecca finansavaja panika, finansavy chaos.
Ci adbudziecca defołt u Rasii?
Rasii abmiežavali vykarystańnie ich zołatavalutnych reziervaŭ, i ŭsie rejtynhavyja ahienctvy i inviestycyjnyja banki kažuć, što defołt — pytańnie niekalkich tydniaŭ, moža, miesiaca. Kažuć pra siaredzinu krasavika.
Rasija kaža, što budzie vypłačvać daŭhi ŭ rasijskich rublach, ale heta parušeńnie abaviazacielstvaŭ. Kali ablihacyi, naminavanyja ŭ valucie, pahašać treba taksama ŭ valucie. Vypłaty ŭ rublach mohuć taksama kłasifikavacca jak defołt.
Tamu ź vielmi vialikaj imaviernaściu defołt u Rasii budzie.
A ŭ Biełarusi?
Tut situacyja niavyznačanaja. U nas jość pakul tolki pastanova ES, što naš Nacbank nie moža vykarystoŭvać svaje reziervy. Astatnija krainy, pierš za ŭsio ZŠA, pakul takich rašeńniaŭ nie prymali. Jakuju častku reziervaŭ Nacbank maje pad jurysdykcyjaj ES — pytańnie, hetaja infarmacyja nie raskryvajecca.
Kali Nacbank u stanie rasparadžacca bolšaj častkaj svaich reziervaŭ, to patencyjna jon zmoža zapłacić 350 miljonaŭ dalaraŭ, jakija treba zapłacić za nastupnyja dva miesiacy.
Taksama važny nastroj ułady. Kali ŭłada ličyć defołt niepaźbiežnym, to moža nie zaciahvać, abviaščać jaho chutčej. Ale
pakul, vyhladaje, što biełaruskaja ŭłada nastrojenaja adkładvać heta, spadziejučysia, što atrymajecca niejak vykrucicca. Pa źniešnich prykmietach, ułada pavodzić siabie jak padčas pieršaj chvali kavidu.
Kali ZŠA vyrašać nie abmiažoŭvać biełaruskamu Nacbanku vykarystańnie jaho reziervaŭ, to ŭ nastupnyja miesiacy čakać defołt nie varta. Ale z maja pa luty nastupnaha hoda defołt usio roŭna vielmi imavierny, bo dostupu da źniešnich pazykaŭ amal niama, a suma dla pahašeńnia za hety pieryjad nabiahaje istotnaja. Vyłuču kankretny punkt: u lutym 2023 hoda treba adnarazova spłacić prykładna 800 miljonaŭ dalaraŭ. Navat kali Biełaruś daciahnie da hetaha času biez defołtu, to vielmi vierahodna, što raźličycca ŭ lutym 2023 ułada ŭsio ž užo nie zmoža.
Biełarusi treba płacić adnosna nievialikija sumy. Moža Rasija nam pazyčyć hrošy?
Patencyjna heta mahčyma. Ale ja ŭ heta nie vieru. Bo ŭ situacyi finansavaj napružanaści dziaržava zvyčajna pačynaje ličyć kožny lišni dalar. Finansavaja łohika kaža, što heta amal vyklučana.
Taksama mahčymaści Rasii usio ž abmiežavanyja i svaich finansavych prablem u ich chapaje. U takoj situacyja jašče kłapacicca pra Biełaruś — sumnieŭna.
Ale pytańnie rasijskaj padtrymki, mahčyma, budzie zaležać nie ad finansavaj situacyi. Naprykład, daduć hrošaj jak svojeasablivuju padziaku za padtrymku Biełaruśsiu napadu na Ukrainu.
Treba bajacca defołtu?
Defołt najbolš niebiaśpiečny, kali jon stanovicca pryčynaj, jakaja zapuskaje niehatyŭnyja pracesy. A ciapier usio pačałosia i bieź jaho.
U biahučaj situacyi da defołtu treba stavicca značna praściej. Bo amal usie finansavyja nastupstvy, jakija zvyčajna adbyvajucca paśla defołtu, faktyčna adbyvajucca ŭžo ciapier. I defołt moža stać užo višańkaj na torcie, zaviaršajučaj fazaj hetych admoŭnych trendaŭ, jakija jość i ŭ Rasii, i ŭ Biełarusi. Faktyčna, etap finansavaha chaosu ŭžo pačaŭsia da defołtu, u pieršuju čarhu ŭ Rasii.
Kali defołt zdarycca, jon moža dadatkova tryhiernuć situacyju. Ale ci jašče budzie na toj momant što tryhieryć, voś u čym pytańnie.
Defołt abjaŭleny. Čaho čakać zvyčajnamu čałavieku?
Chutčej za ŭsio, na momant, kali defołt adbudziecca, jon užo nie tak istotna paŭpłyvaje na situacyju. Kurs dalara, ceny ŭžo pačali žyć svaim žyćciom. Defołt, mahčyma, tolki troški paskoryć hetyja pracesy, ale, mahčyma, i naohuł nijak nie adabjecca.
Toje, što ja baču na rynku, heta ŭžo ŭviedzienyja niefarmalnyja abmiežavańni: maksimalna adciahvać čas vydačy hrošaj i depazitaŭ. Tamu defołt tut amal ničoha nie źmienić.
Dziaržava nie maje hrošaj płacić daŭhi, abviaščaje defołt. Što budzie paśla? Znoŭ defołt praź miesiac?
Defołt — situacyja adnarazovaja, jon fiksujecca, pazyčalnik pryznaje, što nie ŭ stanie vykonvać abaviazacielstvy. Paśla zvyčajna z kredytorami damaŭlajucca pra restrukturyzacyju daŭhoŭ, biaruć adterminoŭki na pahašeńnie. Łohika kredytoraŭ tut prostaja: atrymać choć niešta. Tamu nie treba čakać niekalkich defołtaŭ za hod, takoha nie budzie.
