Pierad nastaŭnikam paŭstaje maralny vybar: albo jon prytrymlivajecca histaryčnaj praŭdy, albo pluje na lubuju praŭdu — Hanna Sieviaryniec pra novyja padručniki
Nastaŭnica i piśmieńnica ŭ intervju «Salidarnaści» — pra pierapisany padručnik pa historyi Biełarusi.
U padručniku pa historyi Biełarusi dla 11-ch kłasaŭ bieł-čyrvona-bieły ściah i «Pahonia» zhadvajucca ŭ niehatyŭnym kantekście, a taksama tam nie znajšłosia miesca dla nobieleŭskaj łaŭreatki pa litaratury Śviatłany Aleksijevič i kiraŭnika Viarchoŭnaha Savieta 1991-1994 Stanisłava Šuškieviča — adnaho z padpisantaŭ Biełaviežskich pahadnieńniaŭ.
— Ciapier hramadstva žyvie absalutna ŭ inšych umovach, čym jano žyło ŭ Savieckim Sajuzie. U SSSR padručnik dla školnika čaściakom byŭ adzinaj krynicaj infarmacyi, — raspaviadaje ŭ intervju «Salidarnaści» Hanna Sieviaryniec. — Na siońnia infarmacyi vialikaja kolkaść, i luby vučań moža i ŭdakładnić toje, što napisana ŭ padručniku, i asprečyć, i znajści niejkija dadatkovyja materyjały.
Fota budzma.by
To-bok ciapier, kali padručnik pierapisvajecca, kali ŭ padručniku apisvajuć toje, što nie maje dačynieńnia da realnaści, heta ništo inšaje, jak kampramietacyja samoha padručnika.
Bo kali vučań viedaje nobieleŭskaha łaŭreata Śviatłanu Aleksijevič i nie bačyć jaje ŭ padručniku, kali vučań u Vikipiedyi moža pračytać pra rolu Stanisłava Šuškieviča ŭ historyi Biełarusi, a ŭ padručniku bačyć niejkuju inšuju infarmacyju, to heta prosta kampramietacyja ŭsiaho padručnika ad pieršaj da apošniaj litary ŭ vačach vučniaŭ. Tamu što tady paŭstaje pytańnie: «Čamu vieryć, a čamu — nie?». Atrymlivajecca, što kožny fakt u dadzienym padručniku musić być asprečany.
Što z hetym rabić nastaŭnikam?
Hanna Sieviaryniec ličyć, što ŭ XXI stahodździ karystacca na ŭrokach tolki padručnikam — heta mavieton. Nastaŭnik moža dać pravieranyja akademičnyja viedy ź inšych krynic infarmacyi.
— Usio toje, što maje realnaje paćvierdžańnie, usio, što zafiksavana ŭ daviednikach, encykłapiedyjach, my musim pryciahvać u materyjał uroku. Tamu nichto nie zabaronić raskazvać na ŭrokach pra Śviatłanu Aleksijevič, bo heta naš nobieleŭski łaŭreat, i heta nazaŭsiody.
Što tyčycca nacyjanalnych hierba i ściaha, jość alternatyŭnyja krynicy infarmacyi, artykuły pavažanych historykaŭ. Jość histaryčnaja praŭda, jakaja zafiksavanaja ŭ dakumientach, u akademičnych krynicach. My abaviazkova musim usio heta na ŭrokach razhladać i aceńvać.
Kali padručnik dazvalaje sabie fejki, idzie suprać histaryčnaj praŭdy, heta dobry vyklik na ŭroku. Možna razabracca ź dziećmi, dzie praŭda, a dzie — nie. Mahu parekamiendavać nastaŭnikam historyka Uładzimira Lachoŭskaha, jaki šmat daśledavaŭ hetuju temu. Jon mieŭ akademičnuju stupień, pracavaŭ u BDU. Taksama možna parekamiendavać tvory Uładzimira Arłova, Kanstancina Tarasava, Michasia Čarniaŭskaha.
— Jak być, kali baćki vučniaŭ pracujuć, naprykład, u vykankamie, i dla nastaŭnika mohuć być nastupstvy? Byli ž užo vypadki, kali na nastaŭnikaŭ zavodzili kryminalnyja spravy.
— Vy kažacie pra historyju Andreja Piatroŭskaha sa Smarhoni, jaki staŭ palitviaźniem. Pierad kožnym nastaŭnikam paŭstaje maralny vybar: albo jon prytrymlivajecca histaryčnaj praŭdy, albo pluje na lubuju praŭdu — histaryčnuju, čałaviečuju, abiraje dla siabie padručnik jak adzinuju krynicu infarmacyi i vykładaje pavodle jaho.
Kožny robić vybar. Lubuju infarmacyju možna padać spakojna, z aporaj na krynicy, na histaryčnyja dakumienty. Biezumoŭna, u ciapierašniaj našaj situacyi heta ni ad čaho nie abaronić, ale heta historyka, nastaŭnika zachoŭvaje ŭ jakaści asoby. Kali niechta moža dazvolić sabie chłusić, to što my možam zrabić? Dzieci ŭsio adno daviedajucca praŭdu.
— Ci jość jakija-niebudź źmieny ŭ prahramach pa biełaruskaj litaratury?
— Ciapier ja vykładaju ŭ 10-m kłasie, a tam bliskučy padručnik pa biełaruskaj litaratury. Jon napisany dobrym aŭtarskim kalektyvam. Biezumoŭna, jak luby padručnik, jon patrabuje dadatkovaj infarmacyi ź inšych krynic.
Što tyčycca prahramy, ja jaje nie pierahladała, jana zaŭsiody była dastatkova spakojnaja, tyja, chto nie pažadany, ich asabliva i nie było tam. Tamu nie dumaju, što niešta kardynalna pamianiałasia.
— Moža być, vierš «Pachnie čabor» vyklučać z prahramy?
— Jaho ŭžo adzin raz z prahramy sprabavali vyklučyć, ale potym viarnuli nazad. Vierš Broŭki cudoŭny. My ničoha inšaha pra jaho nie viedajem, akramia taho, što heta liryka Pietrusia Broŭki. Za što jaho vyklučać?
Heta viedajecie jak aniekdot, kali Čukoŭskaha vyklikali da Stalina. U kabiniecie Stalin, Bieryja, inšyja ludzi. I na Čukoŭskaha pačali kryčać: «Kaho vy mieli na ŭvazie ŭ svajoj kazcy «Tarakanišča»?» Jon adkazaŭ: «Ja mieŭ na ŭvazie tarakana, a vy, tavaryš Bieryja?»
