Navukoŭcy płanujuć źmiaščać u vočy soniečnyja batarei
Novaja technałohija, nad jakoj ciapier pracujuć, moža značna palepšyć jakaść žyćcia ludziej ź nievylečnymi zachvorvańniami vačej. Jak heta mahčyma?
Ilustracyjny malunak, stvorany štučnym intelektam
Niejrapratezavańnie — vykarystańnie pryład, pryznačanych dla ŭzajemadziejańnia ź niervovaj sistemaj, kab uznavić stračanuju funkcyjanalnaść, — źjaŭlajecca halinoj daśledavańniaŭ, jakaja chutka raźvivajecca i patencyjna moža značna palepšyć jakaść žyćcia.
Adnym z najbolš viadomych prykładaŭ źjaŭlajecca kachlearny impłant, raźmieščany va ŭnutranym vuchu. Jon pieraŭtvaraje huk u elektryčnyja sihnały, jakija niepasredna stymulujuć słychavy nierv u ludziej ź ciažkaj strataj słychu.
Ale ci možna zrabić toje ž samaje z čałaviečym vokam, kab adnavić zrok ludziam z paškodžanymi fotareceptarami — kletkami, adkaznymi za raspaznańnie śviatła i koleru?
Doŭhi čas ličyłasia, što bijamiedycynskija impłantaty ŭ siatčatcy mohuć zamianić paškodžanyja fotareceptary. Adzin sa sposabaŭ zrabić heta — vykarystoŭvać elektrody dla stvareńnia impulsu napružańnia, jaki moža dazvolić ludziam ubačyć maleńkuju plamu.
Takija technałohii prajšli vyprabavańni. Ale prablema ŭ tym, što im nieabchodna siłkavańnie ad źniešniaj krynicy i prakładka niejkim čynam pravadoŭ u voka.
Jak piša New Atlas, kamanda navukoŭcaŭ z Univiersiteta Novaha Paŭdniovaha Uelsa (Aŭstralija) prapanavała alternatyŭnuju ideju. Jana zaklučajecca ŭ tym, kab prymacavać da vočnaha jabłyka malusieńkuju soniečnuju panel, jakaja pieraŭtvoryć śviatło ŭ elektryčny impuls, jaki mozh vykarystoŭvaje dla stvareńnia vyjavaŭ. Panel, naturalna, budzie aŭtanomnaj i partatyŭnaj, što pazbavić ad nieabchodnaści prakładać pravady ŭ vočy.
Dla stvareńnia takich panelaŭ navukoŭcy vyrašyli vykarystoŭvać zamiest tradycyjnaha kremniju inšyja paŭpravadnikovyja materyjały, takija jak hiermanij i arsienid haliju.
Jak patłumačyŭ vydańniu adzin z aŭtaraŭ raspracoŭki doktar Uda Romier (Udo Römer), kab stymulavać niejrony, nieabchodna bolš vysokaje napružańnie, čym toje, jakoje daje adzin soniečny elemient:
«Kali pradstavić fotareceptary jak piksieli, to nam patrebnyja try soniečnyja elemienty, kab stvaryć dastatkovaje napružańnie dla pieradačy ŭ mozh. My dumajem nad tym, jak ich skłaści adzin na adzin, kab dasiahnuć hetaj mety. Z kremnijem heta było b składana, tamu my pierajšli na arsienid haliju, dzie heta našmat praściej».
Navukoŭcy pryznajuć, što ich raspracoŭka nie viernie ludziam 100-pracentny zrok. Ubudavany zrok budzie pakul što čorna-biełym i ź nievysokim razroźnieńniem. Dla jaho paŭnavartasnaha ŭznaŭleńnia, mahčyma, spatrebicca dadatkovaja harnitura, naprykład, smart-akulary z łaziernaj sistemaj.
Pakul što navukoŭcy zmahli paśpiachova raźmiaścić dva soniečnyja elemienty adzin na adnym na płoščy kala 1 kvadratnaha santymietra.
Čakajecca, što paśla šyrokich łabaratornych dośledaŭ i vyprabavańniaŭ na žyviołach pamier pryłady składzie kala 2 kvadratnych milimietraŭ z pamieram piksielaŭ kala 50 mikramietraŭ. U takim vyhladzie jaho možna budzie vyprabavać na ludziach. Ale da hetaha pavinien prajści jašče peŭny čas.
Čytajcie jašče:
Koler vačej upłyvaje na vašu zdolnaść čytać — vučonyja. Jak tak?
Vučonyja stvaryli nanamateryjał, jaki zabivaje bolš za 99% bakteryj
