Ci mohuć chusity całkam adsiekčy suśvietny internet? Raźbirajemsia
Apošnija masavyja zboi ŭ pracy bujnych internet-servisaŭ płaniety stali čaściej źviazvać z dyviersijami chusitaŭ — radykalnych isłamistaŭ i maryjanietak Irana, jakija litaralna «siadziać» na samym uraźlivym učastku suśvietnaj infrastruktury internetu. Raskazvajem, u čym matyŭ chusitaŭ, jakimi mohuć być nastupstvy ich dalejšych dyviersij i ci zdolnyja jany całkam vyklučyć hłabalny internet.
Chusit z kinžałam («džambijaj») na fonie padvodnych interniet-kabielaŭ u Čyrvonym mory kala Jemiena, jakija źviazvajuć pamiž saboj cełyja kantynienty i zabiaśpiečvajuć finansavyja apieracyi na tryljony dalaraŭ štodzień. Ilustracyjnaja vyjava: submarinecablemap.com / AP / Getty Images. Kałaž: «Naša Niva»
Dniami va ŭsim śviecie adbyŭsia hłabalny zboj u pracy šmatlikich papularnych internet-servisaŭ, siarod jakich byli X (były Tvitar), YouTube, WhatsApp, TikTok, mnohija servisy Google i inšyja.
Pryčynaj zboju stała paškodžańnie 4 padvodnych internet-kabielaŭ u rajonie Čyrvonaha mora, jakija adkazvajuć za 25% usiaho internet-trafiku pamiž Jeŭropaj, Azijaj i Blizkim Uschodam. Pry hetym, jak zajaŭlaje kampanija HGC Global Communications (adna z asnoŭnych kampanij-vytvorcaŭ padvodnych kabielaŭ), čatyry kabieli ŭ Čyrvonym mory byli mienavita «pierarezanyja», a nie «paškodžanyja».
Suśvietnyja miedyja i mnohija palityki ŭbačyli ŭ hetym prykmietu dziejnaści chusitaŭ — vajenizavanaj i radykalnaj hrupoŭki šyitaŭ-ziejdytaŭ, jakaja kantraluje tracinu terytoryi Jemiena (mižnarodnaj supolnaściu ich ułada tam nie pryznanaja) i ź niadaŭnich časoŭ aktyŭna abstrelvaje lubyja karabli, jakija zachodziać u Čyrvonaje mora, što surjozna parušyła hłabalnaje sudnachodstva.
Sama hrupoŭka nazvanaja ŭ honar jaje zasnavalnika i samaabvieščanaha imama Chusejna al-Chusi, jaki ŭ 2004 padniaŭ antyŭradavy miaciež suprać aficyjnych uładaŭ Jemiena z-za «dyskryminacyi ziejdyckaha nasielnictva». U tym ža hodzie Chusejn al-Chusi byŭ zabity jemienskaj uradavaj armijaj, a kiraŭnictva hrupoŭkaj chusitaŭ pierajšło da jaho brata Abdel-Malika al-Chusi.
Vialiki marš chusitaŭ u Jemienie, na čyich šmatlikich ściahach napisana: «Ałach vialiki, śmierć Amierycy, śmierć Izrailu, praklon habrejam, pieramoha isłamu». Fota: Osamah Abdulrahman / AP
Chusity dziejničajuć u ciesnym sajuzie z Iranam, jaki źjaŭlajecca ich asnoŭnym fundataram i zastupnikam. Rukami chusitaŭ Iran sprabuje dapamahčy bajevikam CHAMAS u siektary Hazy i nacisnuć na krainy Zachada.
Jak tolki izrailskaja armija ŭvajšła ŭ Hazu ŭ adkaz na masavaje terarystyčnaje ŭvarvańnie CHAMAS, chusity adrazu pačali atakavać handlovyja sudny ŭ Čyrvonym mory, jakija, pa ich śćviardžeńniach, źviazanyja ź Izrailem, adnak nieŭzabavie pieraklučylisia i na ŭsie astatnija.
Abstreły dahetul nie spynilisia, niahledziačy na niekalki sieryj nastupnych udaraŭ u adkaz pa Jemienie z boku ZŠA i Vialikabrytanii. Mnohija handlovyja sudny, jakija kursujuć pamiž Jeŭropaj i Azijaj, pačali abychodzić rajon Čyrvonaha mora i prytrymlivacca bolš doŭhaha šlachu vakoł Afryki, što našmat daražej.
Ale prablemy i pahrozy z boku chusitaŭ na hetym nie skončvajucca.
Jašče da dyviersii ź pierarazańniem čatyroch kabielaŭ źviazanyja z chusitami miedyja pahražali absiekčy absalutna ŭsiu kabielnuju infrastrukturu na dnie Čyrvonaha mora kala Jemiena. Chusity nie raz zajaŭlali, što viedajuć miescaznachodžańnie ŭsich hetych kabielaŭ, i kali Izrail nie spynić vajskovyja dziejańni ŭ Hazie, to pahrozy mohuć być ździejśnienyja.
Aficyjny ŭrad Jemiena, jaki supraćstaić chusitam, taksama niadaŭna papiaredžvaŭ pra ryzyku surjoznych atak chusitaŭ na padvodnyja kabieli.
Ci blefujuć chusity?
Hłabalnaja padvodnaja kabielnaja suviaź zabiaśpiečvaje 95% usiaho viadomaha nam internetu. U śviecie naličvajecca bolš za 550 takich kabielaŭ, adnak najvažniejšyja i najkaštoŭniejšyja ź ich (jakija źviazvajuć pamiž saboj kantynienty) pieravažna prachodziać pa dnie Čyrvonaha mora.
U Čyrvonym mory znachodziacca 16 takich kabielaŭ, i jany zabiaśpiečvajuć amal usiu internet-suviaź pamiž Jeŭropaj, Azijaj i Bližnim Uschodam. Praź ich štodnia prachodziać finansavyja apieracyi na tryljony ci navat dziasiatki tryljonaŭ dalaraŭ.
Častka z usich kabielaŭ Čyrvonaha mora znachodzicca niepasredna ŭ terytaryjalnych vodach Jemiena, asabliva ŭ vodach chusitaŭ. Mienavita ŭ vodach apošnich i byli pierarezanyja 4 kabieli.
Mapa, na jakoj adlustravanyja ŭsie padvodnyja kabieli suviazi, jakija prachodziać pa dnie Čyrvonaha mora i źviazvajuć internetam usiu płanietu (častka ź ich jašče budujecca, a čatyry ŭžo paškodžanyja). Kabieli znachodziacca ŭ niepasrednaj blizkaści ad Jemiena (čyrvony), asabliva toj jaho častki, jakaja kantralujecca chusitami (zialony) — radykalnymi maryjanietkami Irana. Krynica: submarinecablemap.com. Infahrafika: «Naša Niva»
Adnak usio jašče zastajecca pytańnie, jakim čynam chusity zmahli pierarezać kabieli i ci zmohuć jany paŭtarać heta ŭ budučyni.
Sprava ŭ tym, što choć kabieli i źjaŭlajucca nievialikimi i ŭ mieru ŭraźlivymi, ale jany lažać na hłybini 100 mietraŭ. Tamu da ich budzie niemahčyma padabracca bieź śpiecyjalnaj padrychtoŭki, akvałanhisckaha abstalavańnia i instrumientaŭ.
Jemien — vielmi biednaja, razburanaja vajnoj kraina, a chusity ŭ dadatak jašče i izalavanyja mižnarodnymi sankcyjami. U chusitaŭ niama padvodnych łodak i inšaha padvodnaha ŭzbrajeńnia, a taksama niama mahčymaści samastojna zabiaśpiečvać padrychtoŭku akvałanhistaŭ i davać im nieabchodnaje abstalavańnie.
Zdabyć usio nieabchodnaje dla dyviersii na kabielach chusity mahli tolki pry dapamozie Irana, jaki pastaŭlaje chusitam bolšuju častku zbroi i finansaŭ. Adnak u rehijonie znachodzicca fłot ZŠA i sajuźnikaŭ, jaki rehularna pierachoplivaje iranskija karabli z dapamohaj dla chusitaŭ, a susiednija ź Jemienam krainy nie harać žadańniem dapamahać chusitam, suprać jakich jašče niadaŭna viali doŭhuju i krovapralitnuju vajnu.
Ale ŭ chusitaŭ jość jašče adzin sposab, jaki nie patrabuje apuskańnia na dno mora. Jak piša časopis Time, chusity mohuć prosta taranić padvodnyja kabieli pry dapamozie jakaroŭ, jakija tyja spuskajuć z abstralanych i zachoplenych handlovych sudoŭ.
Hety sposab dazvalaje chusitam admaŭlać svajo pramoje dačynieńnie da dyviersij i adnačasova paźbiahać pramych udaraŭ z boku ZŠA, jakija nie buduć bambić handlovyja sudny z zakładnikami na borcie.
Chusity na handlovym sudnie Galaxy Leader u listapadzie 2023 hoda. Dla vysadki desantu ŭžyvaŭsia viertalot. Fota: AP
Z usiaho hetaha vychodzić, što ŭ svaim žadańni i imknieńni abrezać usie internet-kabieli kala Jemiena chusity vidavočna nie blefujuć (całkam mahčyma, što jany mohuć pravodzić dyviersii i za miežami svaich terytaryjalnych vod).
Adnak heta nie pryviadzie da poŭnaha adklučeńnia hłabalnaha internetu, bo trafik ź pierarezanych kabielaŭ budzie pieranakiravany na astatnija za miežami Čyrvonaha mora.
Viadoma, što ŭ takim vypadku chutkaść i dastupnaść internetu ŭ śviecie biesprecedentna mocna skaracicca, i hety pieryjad moža doŭžycca miesiacy (ci bolš, kali chusity buduć naŭmysna pieraškadžać ramantavać kabieli). Ale całkam adklučyć hłabalny internet u chusitaŭ nijak nie vyjdzie.
Naadvarot, hety krok naškodzić šmatlikim krainam i tym samym vymusić ich dać kalektyŭny vajskovy adkaz (što moža być bolš surjoznym za mižnarodnyja kampanii suprać Afhanistana i Iraka), kab zaścierahčy praces ramontu kabielaŭ i nie dapuścić paŭtareńnia padobnaj dyviersii ŭ budučyni.
«Naša Niva» — bastyjon biełaruščyny
PADTRYMAĆČytajcie taksama:
U Jemienie zrynutaha dyktatara zabili i pravałakli pa vulicach stalicy
«Voziera NATA». Jak Zachad pieramoh Rasiju ŭ Bałtyjskim mory biez adzinaha strełu
