Knihi hetaj piśmieńnicy dapamahajuć padletkam razabracca sa svaimi prablemami
Amierykanskaja piśmieńnica Džudzi Blum adnoj ź pieršych stała ŭ svaich ramanach zakranać tabujavanyja temy: ad masturbacyi i mienstruacyi da padletkavaha seksu i kantracepcyi.
Piśmieńnica Džudzi Blum. Stop-kadr dakumientalnaha filma «Džudzi Blum. Nazaŭsiody». Fota: Amazon Prime Video, 2023
Džudzi Blum zaŭvažała: «Ja chaču być ščyraj. I ja adčuvaju, što (kali ja była dziciem) ni adzin darosły nie byŭ ščyry sa mnoju. Raniej my nie viedali taho, što nam karysna było b viedać».
Knihi piśmieńnicy (a ich u jaje 25) pierakładzieny na 32 movy. A ahulny ich tyraž pieravysiŭ 90 miljony ekzemplaraŭ. Najbolš viadomaja ź ich kniha «Ty tut, Boža? Heta ja, Marharet», pabačyła śviet u 1970 hodzie. Nietryvijalnaja nazva knihi zrabiła jaje papularnaj dla parodyj u masavaj kultury.
Kniha ŭklučana časopisam Time u śpis 100 najlepšych knih dla padletkaŭ. Časopis pisaŭ: «Blum pieratvaryła miljony padletkaŭ u čytačoŭ. Jana zrabiła heta, zadajučy pravilnyja pytańni — i paźbiahajučy lohkich adkazaŭ».
U toj ža čas hetaja kniha i jašče čatyry inšyja hetaj ža piśmieńnicy Amierykanskaja biblijatečnaja asacyjacyja ŭklučyła ŭ śpis knih, jakija najbolš časta traplali pad zabaronu i abmiežavańni, až da vymańnia sa školnych biblijatek.
U 2023 hodzie režysiorka Keli Freman źniała pa ramanie film. Jaho suśvietnaja premjera adbyłasia 23 krasavika.
Kadr z trejlera filma «Ty tut, Boža? Heta ja, Marharet» (2023)
Hierainia knihi, 12-hadovaja Marharet Sajman, raście ŭ siamji, dzie baćka — jaŭrej, a maci — chryścijanka. Dziaŭčynka sama sprabuje vyznačycca sa svajoj vieraj i relihijaj. Akramia hetaha, jaje zajmajuć typovyja temy dziaŭčatak-padletkaŭ: kupla pieršaha biusthaltara, pačatak mienstruacyi, pieršaja «sapraŭdnaja» viečarynka, adnosiny z chłopcami sa svajho asiarodździa, pieršy pacałunak, zajzdraść da inšych dziaŭčat, u kaho hrudzi rastuć chutčej, i adroźnieńnie ŭłasnaha mierkavańnia ad pohladaŭ siabroŭ.
Sama aŭtar zaŭvažała, što, choć historyja nie była aŭtabijahrafičnaj, «piersanaž Marharet, jak fizična, tak i emacyjna, vielmi blizki da toj dziaŭčyny, jakoj była ja».
Chacia jaje siamja mocna adroźnivałasia ad toj, što apisvajecca ŭ knizie, jana adčuvała, što, «jak i Marharet, u mianie byli vielmi asabistyja adnosiny z Boham, jakija mieli mała supolnaha z relihijnymi arhanizacyjami».
Pośpiech hetaha ramana natchniŭ Džudzi Blum na raskryćcio padobnaj temy z punktu hledžańnia chłopčyka-padletka. Kniha «Jašče raz, mahčyma, ja nie budu» («Then Again, Maybe I Won't») vyjšła ŭ 1971 hodzie.
Mnoha šumu narabiła kniha «Dzini» («Deenie»), jakaja pabačyła śviet u 1973 hodzie. Z adnaho boku, piśmieńnica ŭ joj zakranuła takuju važnuju temu, jak upłyŭ baćkoŭ na vybar budučaj prafiesii dziaciej, niezaležna ad taho, chočuć hetaha jany ci nie. Z druhoha boku, u ramanie piśmieńnica pryvodzić niekalki scen, u jakich hałoŭnaja hierainia dakranajecca da svaich «asablivych miescaŭ».
Hetyja sceny razam sa scenaj abmierkavańnia mienstruacyi i masturbacyi z nastaŭnicaj fizkultury składajuć stryžań pretenzij da ramana. Kniha zvyčajna apisvajecca jak praniklivaja i dakładnaja ŭ adlustravańni maładoj dziaŭčyny, jakaja maje spravu z dyjahnazam skalijoz, a taksama pierachodnaha ŭzrostu.
Jašče bolšy rezanans vyklikaŭ raman Džudzi Blum «Nazaŭždy» («Forever»). Piśmieńnica patłumačyła, što jaje natchniła napisać hety raman dačka, jakoj na toj momant było 13 hadoŭ. Jana skazała, što choča pračytać knihu, u jakoj hieroi zajmajucca sieksam, ale nie pamirajuć paśla.
Kniha stała krynicaj sprečak z momantu publikacyi ŭ 1975 hodzie i zastajecca takoj da siońnia. U 2005 hodzie «Nazaŭždy» była druhoj u śpisie knih, katoryja najčaściej padpadajuć pad zabaronu ci abmiežavańni ŭ ZŠA.
U 2019 hodzie BBC News uklučyła «Nazaŭždy…» u svoj śpis 100 samych upłyvovych ramanaŭ. U listapadzie 2022 hoda Netflix abviaściŭ, što zamoviŭ adaptacyju telesieryjała.
Akramia temaŭ seksualnaści, Džudzi Blum u svaich knihach zakranała i inšyja, nie mienš važnyja dla padletkaŭ temy. 15-hadovaja hierainia ramana «Vočy tyhra» («Tiger Eyes») sprabuje vyjści z depresii, u jakuju trapiła paśla samahubstva baćki. A ŭ centry ramana «Vorvań» («Blubber») — bulinh z boku adnakłaśnikaŭ.
Napisanyja paŭstahodździa nazad knihi Džudzi Blum zastajucca papularnymi i siońnia. Krytyki adznačajuć, što bolš za ŭsio ŭ jaje pracach čytačy lubiać adkrytaść i sumlennaść u takich pytańniach, jak razvod, seksualnaść, pałavoje saśpiavańnie i ździeki. Ramany majuć pazačasavuju kaštoŭnaść, tamu što rečy, jakija chvalujuć padletkaŭ, u asnoŭnym adnolkavyja, i mała chto ź piśmieńnikaŭ razumieje heta tak, jak robić Blum.
Maładyja ludzi z ZŠA pisali Džudzi Blum listy z prośbami dać parady na samyja roznyja temy: ad masturbacyi da žyćcia paśla straty blizkaha i seksualnaha hvałtu. Jana časta adkazvała, a ź niekatorymi ŭ jaje ŭstanaviłasia pastajannaja pierapiska.
Blum atrymała bolš za 90 litaraturnych uznaharod za svaje ramany. U krasaviku 2000 hoda biblijateka Kanhresa ZŠA ŭklučyła jaje ŭ «śpis žyvych lehiend» u katehoryi «Piśmieńniki i mastaki» za «značny ŭkład u amierykanskuju kulturnuju spadčynu».
Čytajcie jašče:
Vyjšła novaja dziciačaja kniha Alesia Kudryckaha. Jaje pieršyja prodažy adbuducca ŭ Biełastoku
«Chłopčyk Tomčyk». Źbirajuć hrošy na vydańnie trochmoŭnaj dziciačaj knihi
