«Heta novaja norma». Jak sacsietki źmianiajuć mozh padletkaŭ — navukovaje daśledavańnie
Pa danych Pew Research Center, amal usie amierykanskija padletki kamunikujuć ź siabrami praz sacyjalnyja sietki: 97% karystajucca internetam kožny dzień, a 46% i ŭvohule zaŭsiody anłajn. Dla padletkaŭ, jakija šmat siadziać u sacsietkach, mierkavańnie adnahodkaŭ značyć bolš, «sacyjalnaja ŭraźlivaść» ich padvyšanaja, adnak pryčyna takich źmien nie vielmi zrazumiełaja, piša The New York Times.
Fota: Vecteezy
Nieŭrołahi z Univiersiteta Paŭnočnaj Karaliny praviali paśladoŭnaje skanavańnie mozhu školnikaŭ, jakim 12—15 hadoŭ. Mienavita ŭ hetym uzroście pačynajecca asabliva chutkaje raźvićcio mozhu. Daśledčyki vyjavili, što ŭ dziaciej, jakija bolš času pravodziać u sacsietkach, istotnaść sacyjalnaha ŭchvaleńnia našmat bolš vysokaja, čym u tych, chto mała karystajecca instahramam dy inšymi sietkami. Heta była adna ź pieršych sprob zafiksavać źmieny ŭ pracy mozhu, źviazanyja z vykarystańniem sacsietak. Ale, jak pryznajuć sami navukoŭcy, daśledavańnie maje svaje asablivaści: pakolki padletkavy ŭzrost — heta čas raźvićcia sacyjalnych suviaziaŭ, to častaje karystańnie sacsietkami moža być prosta naturalnym vynikam sacyjalizacyi. Daśledčyki dadajuć, što takija źmieny ŭ reakcyi mozhu mohuć mieć patencyjna doŭhaterminovyja nastupstvy.
Atrymanyja vyniki nie adlustroŭvajuć maštabu źmienaŭ dla mozhu, a tolki ich kirunak i tendencyi. Taksama nie zrazumieła, ličyć hetyja vyniki pazityŭnymi ci niehatyŭnymi. Sacyjalnaja ŭraźlivaść moža być adaptatyŭnaj i pakazvać, što padletki vučacca kamunikacyi ź ludźmi, albo, naadvarot, moža vieści da depresii, kali sacyjalnyja patreby nie zadavalniajucca. Navukoŭcy zaklikajuć nie abahulniać vyniki ich daśledavańnia: na takija źmieny mohuć paŭpłyvać i inšyja faktary, takija jak pavieličeńnie kolkaści siabroŭ, a taksama ekstraviertnaść ci intraviertnaść čałavieka.
Uvohule daśledavańni, jakija źjaŭlalisia ŭ apošni čas, pakazvajuć, što sacyjalnaja ŭraźlivaść i kolkaść času karystańnia sacsietkami ŭ kožnaha čałavieka roznyja.
Džef Chenkok, dyrektar Stenfardskaj łabaratoryi sacyjalnych miedyja, kaža: «Jość ludzi, jakija pa svaim nieŭrałahičnym stanie bolš schilnyja biaskonca hartać sacyjalnyja sietki. My nie ŭsie adnolkavyja, i tamu pavinny ŭśviadomić, što sacsietki taksama nie adnolkavyja dla ŭsich».
Navukoŭcy zafiksavali roznyja nastupstvy dla psichałahičnaha stanu dziaciej. Niekatoryja daśledavańni źviazvajuć vykarystańnie sacsietak z depresijaj i tryvohaj, inšyja ž nie vyjavili nijakaj suviazi pamiž hetymi źjavami.
Ekśpierty, jakija praanalizavali daśledavańnie, adznačyli, što, pakolki daśledčyki vymiarali vykarystańnie sacyjalnych sietak navučencami tolki adzin raz, kali padletkam było prykładna 12 hadoŭ, niemahčyma daviedacca, jak jano źmianiałasia z časam, abo vyklučyć inšyja faktary, jakija taksama mohuć upłyvać na raźvićcio i źmieny ŭ mozhu.
«Biez dadatkovaj infarmacyi pra inšyja aśpiekty žyćcia navučencaŭ ciažka vyznačyć, nakolki śpiecyfičnyja adroźnieńni ŭ raźvićci mozhu źviazany z pravierkaj sacyjalnych sietak», — skazała Adryjana Halvan, śpiecyjalist pa raźvićci mozhu padletkaŭ z Kalifarnijskaha ŭniviersiteta ŭ Łos-Andželesie, jakaja ŭ daśledavańni nie ŭdzielničała.
«Nie treba ŭpadać u maralnuju paniku z nahody taho, što vykarystańnie sacyjalnych sietak źmianiaje mozh padletkaŭ. Uvieś dośvied nazapašvajecca i adlustroŭvajecca ŭ mozhu. Bo ŭ žyćci padletkaŭ stolki inšych pieražyvańniaŭ, jakija taksama ŭpłyvajuć na ich mozh», — śćviardžaje Dženifier Pfajfier, prafiesar psichałohii Arehonskaha ŭniviersiteta i adna z dyrektarak Nacyjanalnaj navukovaj rady pa padletkavym uzroście.
Doktar Telcer, adna z aŭtarak daśledavańnia, u svaju čarhu nazvała rost adčuvalnaści da zvarotnaj sacyjalnaj suviazi «ni dobrym, ni drennym».
«Heta novaja norma. Važna zrazumieć, jak hety novy ličbavy śviet ŭpłyvaje na padletkaŭ. Jon moža być źviazany sa źmienami ŭ mozhu, ale heta moža być jak dobra, tak i drenna. My jašče nie viedajem doŭhaterminovych nastupstvaŭ», — dadała jana.
