Va Ukrainie abvaliŭsia rejtynh prezidenta. Heta aznačaje kaniec ery Zialenskaha?
Prezidenckaja kampanija 2019 hoda va Ukrainie stała sapraŭdnaj siensacyjaj. Ukraincy abrali prezidentam Uładzimira Zialenskaha — čałavieka, jaki raniej nie zajmaŭsia palitykaj. Nieŭzabavie ŭžo novaabrany prezident abviaściŭ ab daterminovych parłamienckich vybarach. I letam taho ž 2019-ha ŭkraincy na chvali tatalnaha abnaŭleńnia ŭłady dali niebyvały kredyt davieru i praprezidenckaj partyi «Słuha naroda». Adnak šmatlikija sacyjałahičnyja hrupy va Ukrainie apošnim časam fiksujuć imklivaje źnižeńnie padtrymki Uładzimira Zialenskaha z boku ŭkraincaŭ. Dajšło da taho, što ŭ niekatorych apytańniach Zialenski ŭznačaliŭ antyrejtynh ukrainskich palitykaŭ. Apuściłasia padtrymka nie tolki prezidenta, ale i jahonaj palityčnaj partyi «Słuha naroda», jakaja ciapier farmiruje va ŭkrainskim parłamiencie adnaasobnuju bolšaść. A pavodle adnaho z apytańniaŭ, Zialenski ŭ patencyjnym druhim tury moža navat prajhrać adnamu z kankurentaŭ. U čym pryčyna takoha padzieńnia padtrymki ŭkrainskaha prezidenta, abranaha z rekordnym vynikam na vybarach, i ci źjaŭlajecca takoje istotnaje źnižeńnie rejtynhaŭ kancom ery Zialenskaha?
Jak mianiałasia padtrymka Zialenskaha?
U pieršym tury na prezidenckich vybarach va Ukrainie, jakija adbylisia 31 sakavika 2019 hoda, za Zialenskaha prahałasavali 30,24% vybarščykaŭ, za jaho apanienta Parašenku — 15,95%. U druhim tury, jaki adbyŭsia 21 krasavika, za Zialenskaha prahałasavali 73,22% ukraincaŭ, za Parašenku — 24,45%. Padtrymka Zialenskaha tady stała rekordnaj za ŭsiu historyju vybaraŭ ukrainskaha prezidenta.
Upieršyniu ŭ novym ukrainskim parłamiencie na daterminovych vybarach była sfarmiravana tak zvanaja «monabolšaść» — kaalicyja, jakaja składałasia tolki z adnoj frakcyi. Zdavałasia b, šlach da reformaŭ adkryty, usia paŭnata ŭłady naležała adzinaj kamandzie.
Siońnia Zialenski nie nastolki ŭražvaje svaimi vynikami, chacia i praciahvaje lidziravać u rejtynhach.
11 listapada sacyjałahičnaja hrupa «Rejtynh» apublikavała vyniki svajho apytańnia. Kali b vybary kiraŭnika Ukrainy adbylisia ŭ najbližejšy čas, Zialenskaha padtrymali b 21,8% ukraincaŭ, jakija majuć namier udzielničać u hałasavańni i vyznačylisia z vybaram. Druhoje miesca zaniaŭ by piaty prezident Ukrainy, lidar «Jeŭrapiejskaj salidarnaści» Piotr Parašenka — u jaho 14,5%.
Dalej iduć sustaršynia prarasijskaj partyi «Apazicyjnaja płatforma — Za žyćcio» Juryj Bojka (11%), papulistka Julija Cimašenka (10,8%), były śpikier Viarchoŭnaj Rady i eks-paplečnik Zialenskaha — Dźmitryj Razumkoŭ (8,8%), lidar prarasijskaj partyi «Našy» Jaŭhien Murajeŭ (6,4%), Ihar Śmiaško (6,2%), a taksama były premjer-ministr Ukrainy Uładzimir Hrojsman (5,7%). U toj ža čas 33% apytanych zadavolenyja dziejnaściu Zialenskaha, a 65% — nie zadavolenyja.
Pahladzicie, jak vyhladaje hrafik, dzie nazirajecca padzieńnie rejtynhu Zialenskaha.
Pavodle hetaha samaha apytańnia, imkliva padaje i padtrymka praprezidenckaj partyi «Słuha naroda», chacia jana i zastajecca lidaram. Pavodle apytańnia «Rejtynhu», jaje hatovyja padtrymać 17,3% apytanych, jakija vyznačylisia z vybaram i źbirajucca iści na vybary.
- «Słuha naroda» — 17,3%
- «Jeŭrapiejskaja salidarnaść» — 14,0%
- «Baťkivŝina» — 12,2%
- «Apazicyjnaja płatforma — Za žyćcio» — 11,0%
- Hipatetyčnaja partyja Dźmitryja Razumkova — 6,8% (takoj jašče nie isnuje)
- «Siła i honar» (lidar Ihar Śmiaško) — 5,8%
- «Ukrainskaja stratehija» eks-premjera Hrojsmana — 5,2%
- «Našy» Jaŭhiena Murajeva — 4,9%
- Radykalnaja partyja — 4,8%
- «Svaboda» — 3,3%
- Partyja Šaryja — 3,2%
- «Udar Vitala Kličko» — 3,1%
- «Za budučyniu» (lidar Ihar Palica) — 2,1%
- «Samopomič» — 1,7%
- «Hołos» — 1,4%
- «Naš kraj» — 1,1%.
Padobnyja vyniki pakazvaje i apytańnie sacyjałahičnaha centra SOCIS, apublikavanaje 9 listapada.
Pavodle hetaha apytańnia, za Zialenskaha prahałasavała b na vybarach 18,6% ukraincaŭ.
Druhoje miesca zajmaje piaty prezident Ukrainy Piotr Parašenka — jaho maje namier padtrymać 12,6% apytanych.
Dalej iduć sustaršynia «Apazicyjnaj płatformy — Za žyćcio» Juryj Bojka (8,2%) i Julija Cimašenka (7,8%).
Astatnija palityki nabirajuć mienš za 5% hałasoŭ.
Pavodle apytańnia hetaha ž centra SOCIS, praviedzienaha z 29 kastryčnika da 4 listapada, Zialenski maje najbolšy antyrejtynh siarod ukrainskich palitykaŭ.
Pavodle źviestak SOCIS, za jaho ni pry jakich abstavinach nie prahałasujuć 29,3%. Na druhim miescy — Piatro Parašenka z 28,8% antyrejtynhu, na trecim miescy antyrejtynhu — Juryj Bojka z 25,3%.
Zialenski ŭznačaliŭ antyrejtynh ukrainskich palitykaŭ i ŭ apytańni Centra Razumkova, apublikavanym 1 listapada. 31,9% ukraincaŭ ni pry jakich abstavinach nie prahałasujuć za jaho na nastupnych vybarach.
Danyja apytańnia śviedčać, što siarod kandydataŭ na post prezidenta Ukrainy, za jakich nie buduć hałasavać ni pry jakich abstavinach, respandenty taksama nazyvali Piatra Parašenku (31,6%), Viktara Miedźviedčuka (24,7%), Juryja Bojku (24,0%), Aleha Laško (15,0%), Juliju Cimašenka (13,8%), Aleha Ciahniboka (11,0%).
Astatnich kandydataŭ nazvali mienš za 10% apytanych.
56,6% suprać taho, kab Uładzimir Zialenski bałatavaŭsia na druhi termin. Tolki 25,8% padtrymlivajuć takoje rašeńnie. 8,9% ličać, što da nastupnych vybaraŭ jašče šmat času, stolki ž (8,8%) admovilisia ad adkazu.
U druhim tury razryŭ pamiž Uładzimiram Zialenskim i Piatrom Parašenkam u patencyjnym druhim tury ŭ paraŭnańni z vybarami u 2019 hodzie skaraciŭsia z 49% da 8%. Za Zialenskaha hatovyja prahałasavać 53,9% tych, chto vyznačyŭsia i pojdzie hałasavać. Za Piatra Parašenku 46,1%.
U toj samy čas palityčny ekśpiert Alaksiej Rahavik, kiraŭnik analityčnaha centra Free Voice ŭ kamientary dla «Našaj Nivy» stavić pad sumnieŭ danyja apytańnia Centra Razumkova.
«U mianie vyklikajuć sumnievy danyja, jakija byli apublikavanyja Centram Razumkova, tamu što jany kardynalna adroźnivajucca ad usich papiarednich danych. Naprykład, apošnim sacapytańniem hrupy «Rejtynh» nie paćviardžajucca tendencyi rejtynhaŭ i ŭzroŭni davieru da ŭkrainskich palitykaŭ ź inšych apytańniaŭ. Tut varta ŭličvać vybarku respandentaŭ, praviadzieńnie apytańnia ŭžyvuju abo šlacham telefonnych zvankoŭ, heta značyć, što moža być mietadałahičnaja chibnaść», — kaža ekśpiert.
U apytańni hrupy «Rejtynh» za 2 listapada, na jakoje spasyłajecca spadar Rahavik, samy vialiki antyrejtynh u Piatra Parašenki.
Kiraŭniku dziaržavy Zialenskamu daviaraje 39% apytanych. U toj ža čas 59% respandentaŭ skazali, što jamu nie daviarajuć.
Na druhim miescy rejtynhu Julija Cimašenka, jakoj daviarajuć 26% apytanych, a 72% — nie.
Piatamu prezidentu Ukrainy i lidaru «Jeŭrapiejskaj salidarnaści» Piatru Parašenku daviarajuć 25% ukraincaŭ, nie daviarajuć — 73% (heta antyrekord). Juryju Bojku — 24% i 57% adpaviedna, u toj ža čas 16% apytanych nie viedajuć jaho.
U čym ža pryčyna padzieńnia rejtynhaŭ Zialenskaha za apošni čas?
Samo pa sabie padzieńnie rejtynhaŭ ukrainskich prezidentaŭ paśla abrańnia nie źjaŭlajecca čymści novym ci niezvyčajnym. Jano nazirałasia amal va ŭsich prezidentaŭ. Adzinym vyklučeńniem byŭ chiba što Viktar Janukovič, čaćviorty ŭkrainski prezident, rejtynh jakoha trymaŭsia adnosna stabilnym da pačatku Majdana — kanca 2013 hoda.
Ale byli i abjektyŭnyja pryčyny, praź jakija Zialenski straciŭ značnuju častku padtrymki.
«Za apošnija miesiacy prezident Zialenski i jaho kamanda trapili ŭ šerah skandałaŭ. Havorka, pierš za ŭsio, pra fihuravańnie prezidenta i jaho atačeńnia ŭ afšornym skandale Pandora Papers. Taksama byli mini-skandały, jakija byli źviazanyja z rezanansnymi zajavami i dziejańniami asobnych deputataŭ «Słuhi naroda», — kamientuje «Našaj Nivie» Alaksiej Rahavik.
U vyniku skandału Pandora Papers stała viadoma, što Zialenski i jahonyja biznes-partniory vałodali afšornymi rachunkami za miažoj. U pačatku kastryčnika ŭkrainskija žurnalisty apublikavali film-rasśledavańnie, zasnavany na hłabalnaj uciečcy dakumientaŭ Pandora Papers. Afšornyja firmy Uładzimira Zialenskaha i jaho kamandy z 2012 hoda atrymali 40 młn dalaraŭ ad kampanij, źviazanych z aliharcham Iharam Kałamojskim. U ofisie prezidenta paźniej zajavili, što Uładzimir Zialenski jak prezident biezdakorna vykonvaje ŭsie antykarupcyjnyja normy zakanadaŭstva, a afšornyja schiemy biznesu byli źviazany z «asablivaściami rynku» starych časoŭ.
Adzin sa skandałaŭ, jaki padkasiŭ rejtynh Zialenskaha, — tak zvany «Vahnierhiejt». Nahadajem, havorka idzie pra sarvanuju śpiecapieracyju ŭkrainskich śpiecsłužbaŭ pa zatrymańni rasijskich bajevikoŭ z pryvatnaj kampanii Vahniera. Apublikavanaja žurnalistami infarmacyja ab pieranosie i zryvie śpiecapieracyi pryviała da šyrokaha rezanansu va Ukrainie. Krytycy za zryŭ apieracyi padvierhlisia Zialenski i kiraŭnik Ofisa prezidenta Ukrainy Andrej Jarmak.
Cikava, što spačatku prezident Ukrainy admaŭlaŭ sam fakt isnavańnia śpiecapieracyi, paźniej Zialenski pryznaŭ isnavańnie takoj apieracyi, ale abvinavaciŭ inšyja krainy ŭ tym, što Ukrainu ŭciahvali ŭ hetuju apieracyju.
Krytyki Zialenskaha miarkujuć, što jahonaja kamanda (ci jon sam) mahli adkłaści ci sabatavać raniej raspracavanuju śpiecapieracyju, kab nie złavać dziorzkaj apieracyjaj rasijskaha prezidenta Uładzimira Pucina, ź jakim tady Zialenski jašče sprabavaŭ ustalavać kantakt i damahčysia miru na Danbasie.
Nastupnaj prablemaj možna nazvać ciažkuju situacyju z karanavirusam. Niahledziačy na toje, što ŭkraincam ciapier dastupnyja jakasnyja zachodnija vakcyny, na pieršapačatkovym etapie pandemii dziaržava nie zaniała žorstkaj pazicyi i całkam pravaliła vakcynacyju. Zatrymka, niaŭdałaja infarmacyjnaja kampanija i nizki ahulny ŭzrovień prainfarmavanaści nasielnictva pryviali da taho, što Ukraina ciapier siarod lidaraŭ pa dzionnaj śmiarotnaści, a taksama antylidar pa kolkaści vakcynavanych u Jeŭropie. Jašče bolš rejtynh dabivaje toj fakt, što ŭ pačatku pandemii hrošy ź dziaržaŭnaha kavidnaha fondu byli vykarystanyja nie na achovu zdaroŭja, a na budaŭnictva daroh. Krytyki miarkujuć, što takim čynam Zialenski pastaviŭ pad pahrozu žyćcio i zdaroŭje ludziej dziela realizacyi svajho imidžavaha prajekta «Vialikaje budaŭnictva».
Ale z časam ukrainskaja dziaržava zaniała adekvatnuju pazicyju adnosna vakcynacyi i karancinnych abmiežavańniaŭ. Praz heta adbyŭsia adtok častki antyvakcynataraŭ z padtrymki Zialenskaha.
«Apytańni pakazvajuć, što 36% vybarščykaŭ «Słuhi naroda» vystupajuć suprać vakcynacyi, a tamu, vidavočna, pazicyja ŭładaŭ pa stymulavańni vakcynacyi abmiežavańniami ŭ častcy kavid-siertyfikataŭ i adchileńnie niepryščeplenych supracoŭnikaŭ ad pracy niehatyŭna ŭpłyvaje na elektaralnyja pazicyi Zialenskaha i «Słuhi naroda», — kaža Alaksiej Rahavik.
«Taksama rejtynhi źnižajucca na fonie čakańnia paharšeńnia ekanamičnaj situacyi. Zrazumieła, što pandemija niehatyŭna ŭpłyvaje na ekanomiku. Taksama z pryčyny enierhietyčnych pravakacyj Kramla va Ukrainie narastajuć enierhietyčnyja ryzyki, pavyšeńnie taryfaŭ niehatyŭna ŭpłyvaje na elektaralnyja pakazčyki», — kaža kiraŭnik analityčnaha centra Free Voice.
Ukraina sutyknułasia ź biesprecedentnymi prablemami ŭ enierhietyčnym siektary. Zialenski jak palityk zaŭsiody vystupaŭ za dastupnyja dla nasielnictva taryfy na haz i aciapleńnie, časam navat dyrektyŭna źmianšaŭ na ich ceny. Ale va ŭmovach sioletniaha hłabalnaha enierhietyčnaha kryzisu, niavyznačanaści z tranzitam rasijskaha hazu praz Ukrainu, dabudovaj «Paŭnočnaha patoku — 2», krytyčna nizkimi zapasami vuhalu na ŭkrainskich stancyjach, techničnaha znosu ŭkrainskich AES, kaśmičnych cen na haz i cisku Rasii ŭ vyhladzie niebyvałaj kancentracyi rasijskich vojskaŭ na miažy z Ukrainaj, heta zima moža stać nadzvyčajna ciažkaj dla ŭkrainskaj dziaržavy.
Jašče adnoj prablemaj stała nie samaja ŭdałaja kadravaja palityka i adsutnaść kankretnaj ideałohii ŭ prezidenckim atačeńni. U pačatku 2019-ha Uładzimir Zialenski zaklikaŭ ukraincaŭ dałučacca da jaho kamandy. «Ja idu. Pojdziem sa mnoj, zrobim heta razam», — kazaŭ jon u adnym ź videazvarotaŭ. Na hety zaklik adhuknulisia sotni tysiač ukraincaŭ. U vybarčy ofis pačali prychodzić roznyja ekśpierty i refarmatary. Adnak z časam znakavyja fihury kamandy Zialenskaha pačali adna za adnoj adpadać. Za 2,5 hoda źmianilisia čynoŭniki na klučavych uładnych miescach, pačynajučy z kiraŭnika Ofisa prezidenta i zakančvajučy Kabinietam ministraŭ i pravaachoŭnymi orhanami.
«Dźmitryj Razumkoŭ. Trošački pryhažejšy za mianie… Alaksandr Daniluk. Alaksandr byŭ ministram. Heta adziny minus. Rusłan Rabašapka. Pravaachoŭnaja sistema», — raspaviadaŭ Zialenski ab svaich palityčnych sajuźnikach u pačatku svajho terminu. Heta, jak i kiraŭnik Ofisa prezidenta Andrej Bohdan, byŭ asnoŭny kaściak kamandy Zialenskaha. Ale ŭsie jany byli adkinutyja z abojmy ŭ pieršyja ž hady.
Byli i kurjoznyja momanty. U 2020 hodzie adzin z deputataŭ partyi Zialenskaha Hiea Leros apublikavaŭ stužki, na jakich brat kiraŭnika Ofisa prezidenta Andreja Jarmaka Dzianis handluje dziaržaŭnymi pasadami za hrošy. Paźniej Leros vystupiŭ z trybuny Viarchoŭnaj Rady i raskrytykavaŭ Zialenskaha, abvinavaciŭšy jaho ŭ «źlićci sa staroj sistemaj», kumaŭstvie i «zdačy krainy ŭ arendu aliharcham». Deputaty sabrali podpisy i vyklučyli Lerosa sa składu frakcyi. A niadaŭna Leros pakazaŭ z trybuny Rady nieprystojny žest Zialenskamu, za što suprać jaho raspačali spravu.
U Zialenskaha była kamanda pad vybary, ale nie kamanda dla dziaržaŭnaha ŭpraŭleńnia. Drennaja kadravaja palityka zahubiła papiarednikaŭ Zialenskaha. Zialenski ŭ pačatku karjery sprabavaŭ źmianić padychody da farmiravańnia dziaržaŭnaj ułady, ale paśla pieršych niaŭdałych sprob z novymi padychodami i kadrami viarnuŭsia da staroj praktyki — nabirać i prasoŭvać asabista addanych.
Da jakaści deputataŭ Rady z praprezidenckaj partyi taksama ŭźnikajuć pytańni. Usio z-za taho, što farmiravańnie śpisa budučych deputataŭ rabiłasia ŭ apošnija paru tydniaŭ pierad dedłajnam. Nabirali ludziej z zusim supraćlehłymi pohladami, žadańniami i ŭpłyvami. Zamiest praprezidenckaj partyi bolšaści Zialenski atrymaŭ razroźnienuju frakcyju z roznymi hrupami ŭpłyvu i intaresami. Pačalisia centrabiežnyja pracesy. Dziasiatki deputataŭ Rady farmalna źjaŭlajucca členami frakcyi «Słuha naroda», ale de-fakta pracujuć u apazicyi da Zialenskaha.
Kamanda Zialenskaha, kali išła na vybary, nie mieła adzinaj ideałahičnaj i kaštoŭnasnaj bazy. Na pieršym etapie heta dapamahała «sšyć» krainu i atrymać vysokija rejtynhi jak na ŭschodzie, tak i na zachadzie Ukrainy. Ale heta pryviało da taho, što ŭ kamandzie Zialenskaha z samaha pačatku było supraćstajańnie pamiž prarasijskaj i prazachodniaj hrupaj. Biełarusy, napeŭna, pamiatajuć deputata Rady ad partyi Zialenskaha Jaŭhiena Šaŭčenku, jaki jeździŭ uvieś čas da Łukašenki. Takija, jak Šaŭčenka, byli pradstaŭnikami prarasijskaha kryła «Słuhi naroda». U vyniku prazachodniaje kryło pieramahło. Rytoryka Zialenskaha z časam stała bolš praŭkrainskaj, prazachodniaj i pravaj. Heta niepaźbiežna pryviało da taho, što ad Zialenskaha adkałołasia značnaja častka prarasijskaha elektaratu.
Ekśpiert nazyvaje jašče adnu pryčynu padzieńnia rejtynhaŭ Zialenskaha:
«Adtok častki elektaratu Zialenskaha da eks-śpikiera Dźmitryja Razumkova paśla jaho zvalnieńnia. Paśla zvalnieńnia prezidencki rejtynh Razumkova vyras amal na 4%, i tut jość pramaja zaležnaść u kantekście źmianieńniaŭ rejtynhaŭ», — kaža Alaksiej Rahavik.
Umoŭnych «refarmataraŭ» pačali zvalniać z pasad u 2020-m hodzie, ale finalnym štrychom stała niadaŭniaja adstaŭka śpikiera Rady Dźmitryja Razumkova — apošniaha publična papularnaha člena pieršaj kamandy Zialenskaha. Tym samym Razumkoŭ pieratvaryŭsia z člena kamandy Zialenskaha ŭ samastojnuju palityčnuju fihuru. Jon užo fihuruje ŭ rejtynhach sacyjołahaŭ jak patencyjny kandydat na pasadu prezidenta. Užo ciapier jaho niastvoranaja jašče partyja biez prablem by trapiła ŭ Radu. Razumkoŭ pryznavaŭsia, što davoli daŭno nie kantaktavaŭ ź Zialenskim. «Adnosna taho, kab padyści da jaho, to siońnia takaja kolkaść achovy, što nie zaŭsiody vam atrymajecca padyści da prezidenta. Ja dumaju, što heta zanadta», — havaryŭ jon.
Dźmitryj Razumkoŭ
Pa słovach eks-śpikiera parłamienta, paśla prychodu ŭ vialikija kabiniety vielmi mnohija jaho kalehi stracili suviaź z realnaściu i z tymi prablemami, jakija sapraŭdy turbujuć ludziej.
Kankurencyja z boku Razumkova dla Zialenskaha našmat bolš niebiaśpiečnaja, čym z boku inšych palitykaŭ-kankurentaŭ, tamu što Zialenski i Razumkoŭ vyjšli z adnoj kamandy i ihrajuć na adnym elektaralnym poli. Razumkoŭ pazicyjanuje siabie jak «sapraŭdnaha słuhu naroda» ŭ adroźnieńnie ad niesapraŭdnaha «słuhi» Zialenskaha, jaki, nibyta, adarvaŭsia ad pieršapačatkovych idej i rasčaravaŭ svaich vybarcaŭ.
Razumkoŭ stvaryŭ u parłamiencie navat svajo mižfrakcyjnaje deputackaje abjadnańnie «Razumnaja palityka».
Usio heta robić Razumkova patencyjnym supiernikam Zialenskaha na nastupnych vybarach prezidenta. Situacyja z rejtynhami Razumkova trochi paradaksalnaja. Z adnaho boku, Razumkoŭ zaraz nie ŭvachodzić u top-3 kandydataŭ u rejtynhach na pieršy tur vybaraŭ, ciapier jon naŭrad ci b vyjšaŭ u druhi tur vybaraŭ. Ź inšaha boku, Razumkoŭ adziny, chto zaraz moh by pieramahčy Zialenskaha ŭ druhim tury (viadoma, kali b u jaho vyjšaŭ). Inšyja palityki (Parašenka, Bojka, Cimašenka i hetak dalej) prajhrali b Zialenskamu ŭ druhim tury, chacia ichnija rejtynhi i vyšejšyja, čym u Razumkova. Hety paradoks tłumačycca tym, što Razumkoŭ i Zialenski ihrajuć na adnym elektaralnym poli i Razumkovu pieraciakajuć hałasy vybarcaŭ, rasčaravanych u Zialenskim.
Pra toje, što Razumkoŭ moh by ŭ druhim tury pieramahčy Zialenskaha, śviedčać vyniki apytańnia sacyjałahičnaj słužby Centra Razumkova, praviedzienaha z 11 pa 17 listapada. Centr Razumkova — upłyvovy analityčny centr, stvorany baćkam Dźmitryja Razumkova Alaksandram Razumkovym u 1990-ja hady, ale sam Dźmitryj Razumkoŭ, niahledziačy na proźvišča, nie maje nijakaha ŭpłyvu na analityčnuju arhanizacyju.
Siońnia možna kanstatavać, što ŭžo sfarmiravałasia dastatkova vialikaja kaalicyja suprać Zialenskaha pry padtrymcy niekatorych aliharchaŭ. Pryčym bolšaść pradstaŭnikoŭ hetaj kaalicyi jašče nie tak daŭno niepasredna ci ŭskosna padtrymlivała Zialenskaha. Adnym ź ich źjaŭlajecca eks-kiraŭnik MUS Arsien Avakaŭ.
Arsien Avakaŭ
Niekalki miesiacaŭ paśla adstaŭki Avakaŭ maŭčaŭ, ale potym vyjšaŭ u publičnuju płoskaść z krytykaj prezidenta. Cišyniu abarvała jaho hučnaje źjaŭleńnie ŭ efiry telebačańnia, dzie jon žorstka raskrytykavaŭ prezidenta, parłamient i Radu biaśpieki, na jakuju abapirajecca Zialenski ŭ pryniaćci hučnych sankcyjnych rašeńniaŭ. Pad kaniec rezanansnaha intervju Avakaŭ, adkazvajučy na pytańnie adnosna svajoj palityčnaj budučyni, zhadaŭ pra Dźmitryja Razumkova, Juliju Cimašenka, Arsienija Jacaniuka, Uładzimira Hrojsmana, Aleha Laško. Heta možna ličyć abrysam novaj antyprezidenckaj kaalicyi.
Adviarnulisia ad Zialenskaha nie tolki mnohija palityki, ale i šoŭmieny. Ukrainski žurnalist Dźmitryj Hardon raniej padtrymlivaŭ Zialenskaha, a ciapier ličyć, što palityčnaja karjera prezidenta Zialenskaha de-fakta skončyłasia.
«Jon dla mianie pamior, niama jaho bolš. Pravić Zialenski dva z pałovaj hoda. Dalej — pačatak kanca. Usio, što adbyłosia z «vahnieraŭcami», svabodaj słova, z chłuśnioj biaskoncaj, karupcyjaj, jakoj jon nie pakłaŭ kaniec, z reformami, ź jakich nivodnaja nie zroblenaja», — adznačyŭ Hardon.
Raniej ukrainski doktar-piedyjatr i televiadučy Jaŭhien Kamaroŭski, jaki aktyŭna padtrymlivaŭ Zialenskaha, u hutarcy ź Dźmitryjem Hardonam zajaviŭ, što vybarščyki, jakija padtrymali Uładzimira Zialenskaha na prezidenckich vybarach, «łachanulisia».
«My z taboj łachanulisia, i 73% [vybarščykaŭ, jakija padtrymali Zialenskaha] hetak ža łachanulisia. Tamu što nam było važna, kab heta nie była kamanda Parašenki. My łochi. Realnyja», — skazaŭ jon.
Kamaroŭski nazvaŭ pamyłkaj svaju padtrymku Zialenskaha padčas vybaraŭ 2019 hoda.
Hardon i Kamaroŭski vielmi papularnyja miedyjnyja piersanažy, jakija majuć miljony padpisantaŭ u instahramie i jutubie, i jany razam mohuć biez prablem abvalić rejtynh Zialenskaha i raskrucić svajho kandydata.
Novaja ŭkrainskaja apazicyja ŭ svajoj krytycy Zialenskaha abapirajecca na miedyjnuju padtrymku aliharcha Rynata Achmietava. Aliharchičnyja telekanały pačali štučna tapić rejtynh Zialenskaha. Štodzionnaj krytykaj u svaich navinach i tok-šou, zaprašeńniem u prahramy apazicyjnych da Zialenskaha palitykaŭ, jakich tudy raniej prosta nie puskali. Nie tak daŭno pry inicyjatyvie Zialenskaha byŭ pryniaty antyaliharchičny zakon, jaki, u pryvatnaści, abmiažoŭvaje ŭpłyŭ aliharchaŭ na miedyjnuju śfieru. Tamu zamiest niejtralitetu da Zialenskaha z boku aliharchaŭ pačałasia krytyka. Takim čynam aliharchi namiaknuli prezidentu, maŭlaŭ, pojdzieš na nas vajnoj — my tvoj rejtynh imhnienna abvalim.
Adnosiny pamiž Zialenskim i aliharcham Rynatam Achmietavym pačali psavacca paśla zvalnieńnia śpikiera Rady Razumkova i źmieny maniery kamunikacyj pradstaŭnikoŭ ofisa Zialenskaha z Achmietavym i jahonymi ludźmi. Achmietavu nie padabajecca maniera Ofisa prezidenta ŭsio brać pad svoj kantrol.
Rynat Achmietaŭ
Miedyjnaja kamanda aliharcha aktyŭna stvaraje prajekcyju ŭžo na nastupny parłamient. Jana pijaryć jak «byłych» palitykaŭ (eks-premjeraŭ Arsienija Jacaniuka i Uładzimira Hrojsmana, Aleha Laško i inš.), tak i novyja tvary na papulistyčnym uschodnim ruskamoŭnym elektaralnym poli Zialenskaha (Hardon, Kamaroŭski i inšyja).
Atrymlivaje miedyjnuju padtrymku ad Achmietava i Razumkoŭ, jaki, darečy, u svoj čas nie padtrymaŭ antyaliharchičny zakon.
Ale ci možna kazać, što pazicyi Zialenskaha całkam padarvanyja i jon źjaŭlajecca kulhavaj kačkaj? Palityčny ekśpiert Alaksiej Rahavik tak nie dumaje.
«Zialenski zastajecca palitykam z samym vysokim prezidenckim rejtynham i najlepšymi pierśpiektyvami na druhi prezidencki termin. Ci budzie jaho fienomien praciahvacca, zaležyć ad taho, ci źmienicca fokus jaho palityki da bolš realnych, a nie pijarnych krokaŭ. A taksama ci budzie surjozny razvarot u bok vykanańnia pieradvybarnaj prahramy, pieraadoleńnia aktualnych dziaržaŭnych vyklikaŭ. Havorka ab vyklikach vajny i mižnarodnaj palityki, COVID-19 i vakcynacyi, enierhietyki i taryfaŭ, reformaŭ, padatkaŭ, karupcyi, kadraŭ.
Pakul što Zialenskamu realna apanavać moža albo vychadziec ź jaho ŭłasnaj kamandy, naprykład, toj samy Razumkoŭ. Abo palityčnaja fihura, jakaja zojmie elektaralnaje miesca Parašenki, jakoje jon nie hatovy pakul što zvalniać. Zrazumieła, što pad parłamienckija vybary 2023 hoda i prezidenckija vybary buduć uźnikać novyja abo staryja raskručanyja prajekty ci palityki», — kamientuje Alaksiej Rahavik.
Ale jak Zialenskamu ŭdavałasia tak doŭha (pa ŭkrainskich mierkach) trymacca z takim vysokim uzroŭni padtrymki?
«Pazicyi Zialenskaha zastajucca vysokimi. U žniŭni — vieraśni jaho rejtynh znoŭ viartaŭsia da pazicyj pieršaha tura prezidenckich vybaraŭ 2019 hoda. Navat paśla padzieńnia na 6% u vieraśni — kastryčniku ŭ jaho zastajecca samy vysoki prezidencki rejtynh siarod usich ukrainskich palitykaŭ z adryvam u 11% ad najbližejšaha apanienta, eks-prezidenta Piatra Parašenki», — kaža ekśpiert.
«Rejtynh Zialenskaha za 2 hady vielmi mianiaŭsia. Spačatku jon ros i ŭtrymlivaŭsia, tamu što kamanda Zialenskaha pracavała jak vybarča-techničny štab. Jon byŭ, jak ja jaho nazyvaju, prezidentam-sacyjałohijaj, to-bok rabiŭ toje, što papularna i pažadana ŭ hramadstvie pavodle sacyjałahičnych apytańniaŭ. Taksama Zialenski padabaŭsia za košt demanstracyi «inšaści», adroźnieńnia ad tradycyjnych palitykaŭ u kaštoŭnaściach, pavodzinach, učynkach, adkrytaści i čałaviekacentryčnaści ŭłady, praviadzieńnia rekordnaha ŚMI-marafonu.
Jon niečakana raspuskaŭ parłamient, adpraŭlaŭ na śmietnik historyi starych palitykaŭ i čynoŭnikaŭ, adkryvalisia kryminalnyja spravy na karupcyjanieraŭ. Taksama ŭ parłamiencie panavaŭ tak zvany «turbarežym», kali prymalisia rašeńni, što nie mahła pryniać ni adna ŭkrainskaja ŭłada šmat hadoŭ da taho, naprykład ab admienie deputackaj niedatykalnaści, «knopkadaŭstva» ŭ parłamiencie (hałasavańnie deputatami za svaich adsutnych kaleh — zaŭv. Red.). Była zroblenaja vybarčaja reforma z adkrytymi śpisami. Heta vyklikała stanoŭčyja acenki bolšaści ŭkraincaŭ. Šmat aktyŭnych i paśpiachovych krokaŭ było ŭ adnosinach z zachodnimi partniorami, asabliva apošni vizit u ZŠA i samit ź ES. Taksama vialiki efiekt mieła hrandyjoznaje śviatkavańnie Dnia Niezaležnaści Ukrainy, inicyjatyva praviadzieńnia Krymskaj płatformy pa deakupacyi Kryma.
Taksama Zialenski byŭ vielmi aktyŭny ŭ sprobach mirnaha ŭrehulavańnia na Danbasie, vystupaŭ z mnohimi inicyjatyvami ŭ roznych mižnarodnych farmatach, byli vialikija abmieny pałonnymi, istotnaje pamianšeńnie intensiŭnaści bajavych dziejańniaŭ na Danbasie, jon prasoŭvaŭ ideałohiju na abjadnańnie nacyi, čym zaručyŭsia padtrymkaj prarasijskaha elektaratu. Z časam jon pačaŭ mocna ŭchilacca ŭ bok praŭkrainskaha elektaratu i hublać pazicyi va ŭschodnich abłaściach.
Tady čarhovy rost rejtynhaŭ adbyŭsia z-za zakryćcia prarasijskaj miedyjaimpieryi kuma Pucina Viktara Miedźviedčuka, uviadzieńnia Radaj biaśpieki sankcyj suprać Miedźviedčuka i jaho paplečnikaŭ, u cełym pačaŭsia surjozny palityčny nastup na prarasijskija ŚMI, palitykaŭ i ich kišennyja struktury. Taksama Rada biaśpieki pačała sistemna ŭvodzić sankcyi suprać kantrabandystaŭ, fihurantaŭ inšych patencyjnych parušeńniaŭ zakona, a taksama aliharchaŭ. «Višańkaj na torcie» hetaha kursu stała pryniaćcie pieršaha ŭ śviecie zakona suprać upłyvu aliharchaŭ», — kaža kiraŭnik analityčnaha centra.
«Zdajecca, što prarasijski elektarat dla Zialenskaha kančatkova stračany. Tamu, chutčej za ŭsio, u kamandzie Zialenskaha budzie sproba praciahvać novy kurs na adnačasovaje atrymańnie palityčnaj padtrymki prazachodniaha, centrysckaha i častkova papulisckaha elektaratu. Zialenski adnaznačna staŭ bolš «pravym», patryjatyčnym, militarnym i prychilnikam supracivu rasijskamu ahresaru i akupantu», — dadaje Alaksiej Rahavik.
