Hiermanija zastałasia bieź Mierkiel: što ad hetaha biełarusam? Raźbirajemsia
Anhieła Mierkiel paśla 16 hadoŭ pakinuła pasadu kanclera Hiermanii. Adbylisia novyja vybary, ale imia novaha kanclera jany pakul nie vyznačyli. Chto zojmie kresła Mierkiel i jak heta paŭpłyvaje na Biełaruś? Raźbirajemsia razam z ekśpiertam. Alaksandr Frydman, historyk, vypusknik BDU, jaki siońnia žyvie i pracuje ŭ Hiermanii, kaža, što niamieckija vybary siońnia — hałoŭnaja padzieja ŭ Jeŭropie. I vielmi važnaja padzieja ŭ tym liku i dla Biełarusi.
Alaksandr Frydman
«Hiermanija — klučavaja kraina ES, jakaja mocna ŭpłyvaje na rašeńni ES. A rašeńni ES — heta ŭ tym liku i sankcyi suprać Biełarusi. Ci buduć jany ŭzmacniacca? Ci buduć uvodzicca novyja sankcyi? Usio heta ŭ značnaj stupieni budzie zaležać ad palityki novaha niamieckaha ŭrada, — tłumačyć Frydman. — Siońnia situacyja ź niamieckimi vybarami nastupnaja: jany adbylisia, chryścijanskija demakraty, partyja Mierkiel, sioleta paciarpieli adčuvalnuju parazu, amal 9% stracili. Najlepšy vynik — ale nie taki i dobry — u sacyjał-demakrataŭ. Trecimi iduć «zialonyja», za imi libierały.
Hetyja čatyry partyi i buduć farmiravać nastupny ŭrad. Ciapier jany taksama musiać sfarmiravać kaalicyju, jakaja i vyznačyć novaha kanclera.
Mahčymaja kaalicyja sacyjał-demakrataŭ i chryścijanskich demakrataŭ, heta faktyčna paŭtor kaalicyi, jakuju raniej uznačalvała Mierkiel. Ale ž takoj kaalicyi nie vielmi chočuć i sami partyi, i niamieckaje nasielnictva, asabliva moładź.
Dva inšyja varyjanty: kaalicyja sacyjał-demakrataŭ (SD) razam z «zialonymi» i libierałami. Jaje ŭznačalić pradstaŭnik SD Ołaf Šolc. Albo tyja ž «zialonyja», libierały plus chryścijanskija demakraty, tady kiraŭnikom budzie pradstaŭnik CHD Armin Łašet.
Admietnaść sioletnich vybaraŭ, što tak zvanyja «maleńkija partyi», libierały i «zialonyja», faktyčna i buduć pamiž saboju vyrašać z kim ustupać u kaalicyju, adpaviedna, chto — Šolc ci Łašet — uznačalić novy niamiecki ŭrad.
I hety novy ŭrad budzie mieć vyrazny «zialony» i libieralny profil, niavažna chto stanie kancleram: sacyjał-demakrat Šolc, ci chryścijanski demakrat Łašet».
Chutčej za ŭsio, novym kancleram usio ž stanie Ołaf Šolc, miarkuje Frydman.
«Kali hladzieć z punktu hledžańnia Łukašenki — vyniki niamieckich vybaraŭ kiepskija, — kaža ekśpiert. — I dobrych dla jaho być u pryncypie nie mahło, bo ŭsie partyi byli nastrojenyja vielmi i vielmi niehatyŭna da biełaruskaha režymu.
Kali brać Šolca, to jon jašče letaś adkryta vykazvaŭsia pra falsifikacyju vybaraŭ u Biełarusi i padkreślivaŭ, što Łukašenka musić syści. U minułym žniŭni zajavy Šolca ŭ paraŭnańni ź inšymi niamieckimi palitykami byli chiba nie najbolš radykalnymi.
I Šolc dalej padtrymlivaŭ hetuju svaju pazicyju, navat sustrakaŭsia ź Cichanoŭskaj. Pohlady hetaha palityka na biełaruskuju situacyju viadomyja, heta ahulnajeŭrapiejskaj pazicyja: Łukašenka musić syści, musiać być praviedzienyja sumlennyja vybary, palitviaźniaŭ nieabchodna vyzvalić.
Šolc taksama ličyć, što pytańni Biełarusi musiać vyrašacca ŭ tym liku i ŭ dyjałohu z Maskvoj, kab nie paŭtarylisia ŭkrainskija padziei 2014 hoda.
Ale ž vialikaje adroźnieńnie Šolca ad Mierkiel u tym, što Mierkiel vielmi mocna ŭpłyvała na źniešniuju palityku Hiermanii, faktyčna kiravała joju.
Šolc inšaja fihura, pa-pieršaje, jon nie maje toj ža jeŭrapiejskaj palityčnaj vahi ŭ paraŭnańni ź Mierkiel, tamu daminavać tak ža jon nie budzie. I źniešniaja palityka trochi nie jaho śfiera, Šolc typovy sacyjał-demakrat, jaki kancentrujecca na ŭnutranych pytańniach.
Adpaviedna, źniešniaj palitykaj u novym niamieckim uradzie, vierahodna, buduć zajmacca pradstaŭniki «zialonych». I tut dla Łukašenki pačniecca samaje cikavaje, bo «zialonyja» i libierały heta samyja žorstkija krytyki jaho režymu. Heta partyi, jakija zaklikali da bolšaj padtrymki biełaruskich demsiłaŭ, jakija zaklikali da ŭzmacnieńnia sankcyjaŭ.
I «zialonyja», i libierały ličać, što ŭ źniešniaj palitycy Hiermanii demakratyčnyja kaštoŭnaści pavinny adyhryvać bolšuju rolu, čym toje było ŭ časy Mierkiel. Akramia taho, jany vystupajuć za ideju nie nastolki pilnaj uvahi da reakcyi Kramla.
Tamu dla Łukašenki nie varta čakać ničoha dobraha ad budučaha niamieckaha ŭrada. Staŭleńnie budučaha ŭrada ŭ dačynieńni da Biełarusi moža być navat bolš žorstkim, čym toje było pry Mierkiel».
Kali hladzieć z punktu hledžańnia biełaruskaha demakratyčnaha hramadstva, to vynik niamieckich vybaraŭ stanoŭčy, źjaŭleńnie va ŭradzie «zialonych» i libierałaŭ — vialiki plus, kaža Frydman.
Ale ci niejak paŭpłyvaje novy padychod Hiermanii na biełaruskija ŭłady? Ci mahčymyja pieramovy z Łukašenkam?
«Źviarnicie ŭvahu, jak biełaruskaja dziaržprapahanda aceńvaje vyniki niamieckich vybaraŭ — i heta ci to śmiešna, ci to prosta niedarečna.
Presa lubych inšych krain analizuje, što hetyja vybary daduć ich krainam u budučych adnosinach z Hiermanijaj. Čaho čakać?
Biełaruskaja dziaržaŭnaja presa hetaje pytańnie ŭvohule nie stavić. Jany robiać vyhlad, što niamieckija vybary nie majuć nijakaha dačynieńnia da Biełarusi. Nibyta heta vybary niedzie vielmi daloka, u Čadzie ci Śjera-Leone. I heta vielmi śmiešna nazirać, — adznačaje Alaksandr Frydman. — Što tyčycca taho, ci mahčymyja niejkija pieramovy ŭ budučyni pamiž Biełaruśsiu i Hiermanijaj ci ES.
Varyjant pieramovaŭ z Łukašenkam na jaho ŭmovach ja vyklučaju. Toje, što jon narabiŭ sa žniŭnia 2020, nie daje pieraharnuć staronku, nichto nie budzie zapluščvać vočy na heta. Novy niamiecki ŭrad na heta prosta nie pojdzie.
Kali pieramovy i buduć, to tolki pry ŭmovach sychodu Łukašenki i vyzvaleńnia palitviaźniaŭ.
Pryčym vyjści abaviazkova musiać ludzi, jakich viedajuć na Zachadzie. Klučavaja fihura tut — Maryja Kaleśnikava. Jaje vyzvaleńnie było b najlepšym sihnałam ad siońniašniaj Biełarusi, što jana hatovaja da pieramovaŭ.
Ale znoŭ ža, pieramovy paśla vyzvaleńnia Kaleśnikavaj nablizilisia. Voś tolki abmiarkoŭvałasia b na ich hałoŭnaje — kali i jak sychodzić Łukašenka i jaho epocha? Bo suisnavańnie ź im, a tym bolš ihnaravańnie Jeŭropaj taho, što adbyvałasia apošnim časam u Biełarusi — hetaha nie budzie».
