ZŠA, Brytanija i Aŭstralija arhanizavali sajuz suprać Kitaja. Što viadoma?
15 vieraśnia ŭrady ZŠA, Brytanii i Aŭstralii abviaścili pra padpisańnie damovy ab biaśpiecy, jakaja moža mieć histaryčnuju značnaść. Zhodna ź joj, krainy ŭtvaryli vajenny aljans pad nazvaj Aukus, pryśviečany ŭzmacnieńniu partniorstva ŭ Azijacka-Cichaakijanskim rehijonie. Analityki ŭžo nazyvajuć novy pakt adnym z najmacniejšych za apošnija dziesiacihodździ, a to i najvialikšym z časoŭ Druhoj suśvietnaj vajny.
Paŭdniova-Kitajskaje mora. Fota depositphotos.com.
Pieršapačatkovaja meta Aukus — stvareńnie novaha kłasa atamnych padvodnych łodak, nie abydziecca i bieź pieradačy ajci-technałohij. Ale taksama krainy staviać dla siabie metu supracoŭničać u halinie biaśpieki ŭ Inda-Cichaakijanskim rehijonie, bo tam udzielniki sajuza bačać dla siabie novuju pahrozu — rost upłyvu Kitaja, tłumačyć Guardian.
Navina pra stvareńnie Aukus była abvieščanaja na sumiesnaj virtualnaj pres-kanfierencyi prezidenta ZŠA Džo Bajdena, brytanskaha premjera Borysa Džonsana i jaho aŭstralijskaha kalehi Skota Morysana. Lidary krain padčas svaich pramovaŭ nie zhadvali Kitaj napramuju, ale nieadnojčy vykazvalisia pra prablemy biaśpieki ŭ Cichaakijanskim rehijonie, jakija nibyta «značna ŭzraśli». U śviecie heta zrazumieli jak adkaz na pavyšanuju aktyŭnaść Kitaja ŭ Paŭdniova-Kitajskim mory i ahresiju krainy ŭ dačynieńni da Tajvania — naprykład, na minułym tydni Kitaj pravioŭ u rajonie Tajvania šturmavyja vučeńni.
Raniej adnosiny pamiž Kitajem i udzielnikami Aukus i tak nie byli dobrymi, tamu naviny pra aljans atrymali chutki i adnaznačny adkaz ź Piekina. Pradstaŭnik kitajskaha ministerstva zamiežnych spraŭ zajaviŭ, što try krainy znachodziacca ŭ pałonie «mientalitetu chałodnaj vajny, hulni z nulavoj sumaj i abmiežavanych palityčnych idej». Dziaržaŭnaje kitajskaje vydańnie Global Times uvohule pajšło na pahrozy: «Aŭstralijskaje vojska, chutčej za ŭsio, stanie pieršaj partyjaj zachodnich sałdat, jakija daremna addaduć svajo žyćcio ŭ Paŭdniova-Kitajskim mory.
Zhodna z paktam, Aŭstralija admovicca ad damovy z Francyjaj na pabudovu 12 elektryčnych padłodak, i zamiest hetaha skarystajecca adpaviednaj amierykanskaj technałohijaj. Ministr zamiežnych spravaŭ Francyi Žan-Iŭ Lo Dryjan nazvaŭ hety krok «sapraŭdnym udaram u śpinu». A voś što napisaŭ u Tvitary francuzski pasoł u ZŠA Filip Ećjen usiaho praź niekalki hadzin paśla abviaščeńnia aljansu: «Cikava, što roŭna 250 hadoŭ tamu francuzski fłot pieramoh brytanski ŭ bitvie ŭ Česapikskim zalivie, što prałažyła darohu da pieramohi pry Jorktaŭnie i niezaležnaści ZŠA».
Stvareńnie Aukus značyć, što ciapier Kitaju pryjdziecca mieć spravu z novym mocnym abarončym aljansam u Inda-Cichaakijanskim rehijonie, sajuzam, jaki pryvitali vialikija krainy taho rehijona — naprykład, Japonija. Taksama źjaŭleńnie aljansu pakazvaje, što ZŠA ličyć svaim klučavym vajennym partnioram nie ES, a Brytaniju.
Taksama heta jašče adna mahčymaść dla Bajdena pašyryć svoj upłyŭ na Aziju.
24 vieraśnia jon budzie prymać pieršy vočny samit Čatyrochbakovaha dyjałoha pa biaśpiecy (anhł. Quad) — błoka, u jaki ŭvachodziać Japonija, ZŠA, Aŭstralija i Indyja.
Zastajecca jašče adno pytańnie: ci nie aznačaje supracoŭnictva Aŭstralii i ZŠA ŭ śfiery jadziernaj enierhietyki parušeńnie pakta ab nieraspaŭsiudžvańni jadziernaj zbroi? Viadoma, što MAHATE źbirajecca rasśledavać situacyju, ale šeść krain užo karystajucca technałohijaj jadziernych padłodak. Siarod ich ZŠA, Rasija, Kitaj, Brytanija, Francyja i Indyja.
