Miaža z Rasijaj zakrytaja, ale praź jaje jeździać sotni čałaviek. Jak pracuje hety biznes?
30 sakavika Rasija zakryła svaje miežy ŭ suviazi z pandemijaj karanavirusa. Ciapier u susiedniuju dziaržavu nie mohuć trapić i biełarusy — za heta štrafy, departacyja i navat turma. Ale ž takija drobiazi nie spyniajuć našych suajčyńnikaŭ.
«Jedziem «druhim numaram» za jašče adnym aŭto. Naša mašyna na rasijskich numarach. Kali pamiežniki — nam paviedamiać. Spynimsia, pryjdzie čałaviek z rasijskimi pravami, siadzie za styrno, pierahonić našu mašynu. U takim vypadku my budziem abychodzić praź les, tam niedzie 1,5 kiłamietra. Ja sam biełarus, tamu nie mahu dać nijakich harantyj, što nas nie zatrymajuć», — koratka raskazvaje mužčyna pa telefonie.
U jaho fejkavy akaŭnt «Ukantakcie», ale paznačanyja numary dla suviazi: rasijski i biełaruski. Možna zvanić, možna pisać u miesiendžary. Surazmoŭca prapanuje pieravieźci usich achvotnych u Sankt-Pieciarburh.
Cana pytańnia — 4500 rasijskich rubloŭ. Heta kala 150 biełaruskich rubloŭ. Ale pieravozčyk u biełaruskich nie biare, bo «jedziem ža ŭ Rasiju».
***
Paśla zakryćcia Rasijaj miežaŭ sotni ludziej zastalisia ŭ padviešanym stanie. Svajaki, rabočyja, prosta hastarbajtary — pajezdka ŭ Rasiju ciapier stała surjoznaj prablemaj.
Biełaruś aficyjna nie zakryvała miežy ni z kim, u tym liku i z Rasijaj. Tamu ajčynnych pamiežnikaŭ vašyja płany nie cikaviać — ich na miažy z Rasijaj niama, bo pa-raniejšamu niama i samoj miažy.
A voś Rasija padyšła da pytańnia zvyšsurjozna. U Smalenskaj vobłaści aktyŭna pracuje pamiežnaja słužba FSB, patrulujuć lasy, niekatoryja lasnyja darohi na pačatku karancinu ŭvohule źniščali śpiectechnikaj. Dla prajezdu adkrytyja śpiecyjalnyja KPP.
Ciapier situacyja takaja: u Biełaruś rasijanie puskajuć tolki biełarusaŭ, u Rasiju — tolki hramadzian Rasii ci tych, chto maje dazvoł na žycharstva ŭ Rasii. Pry hetym umoŭny rasijanin, jaki viartajecca dadomu, na miažy atrymlivaje papiaredžańnie pra abaviazkovy chatni karancin — na praciahu 14 dzion čałaviek musić znachodzicca ŭ samaizalacyi. Na miažy zapisvajuć jaho danyja, paśla ich pieradajuć učastkovamu pa miescy žycharstva čałavieka.
Jość i vyklučeńni: pamiežniki prapuściać dypłamataŭ, kiroŭcaŭ-mižnarodnikaŭ, tych, chto jedzie na pachavańnie blizkich, i hetak dalej. Ale ž u šarahovaha padarožnika ci hastarbajtara lehalnych šancaŭ trapić u Rasiju nie zastałosia.
Kali ŭ vas tolki biełaruski pašpart, to nie dapamohuć nijakija arhumienty pra bracki narod, susiedziaŭ ci Sajuznuju dziaržavu — ujezd u Rasiju budzie zabaronieny.
Praŭda, tut taksama jość niuansy — kali biełarusa nie spynili na miažy ci ŭ pamiežnaj zonie Rasii, to jamu ničoha nie pahražaje. Ale kali trapiŭsia, to pieršapačatkova atrymaje štraf i departacyju na terytoryju Biełarusi. Kali złoviać druhi raz, to heta ŭžo nie administratyŭnaja adkaznaść, a kryminalnaja. Pakarańnie ŭžo našmat bolš surovaje: u zaležnaści ad abstavinaŭ štraf moža dachodzić da 10 tysiač biełaruskich rubloŭ ci sprava moža skončycca turmoj (kali złačynstva ździejśnienaje paŭtorna i hrupa asob, to až da 6 hadoŭ).
Ale ž usie hetyja zabarony, składanaści i štrafy nie spyniajuć patok achvotnych. Štodnia ŭ Rasiju adpraŭlajucca dziasiatki, kali nie sotni ludziej. Kiroŭcy i pasažyry šukajuć adno adnaho ŭ sacsietkach, tam ža ci ŭ miesiendžarach damaŭlajucca ab apłacie. Košty roznyja: samaja tannaja prapanova była 85 biełaruskich rubloŭ za miesca ŭ mikraaŭtobusie, ale ŭ siarednim pajezdka budzie kaštavać kala 170 rubloŭ. Jość i pravadniki — jany nie viazuć sami, a tolki pakazvajuć darohu. Za imi i jedzieš tym samym «druhim numaram». Pracujuć takija pamahatyja i ź biełaruskaha boku, i z rasijskaha. Niekatoryja adkryta kažuć: jedziem nie praz KPP. Niekatoryja ŭchilista supakojvajuć: «U vas biełaruski pašpart? Ničoha strašnaha, prablema vyrašalnaja».
Karaciej, dajechać možna — było b žadańnie i troški hrošaj.
«My žyviom u Rasii, pryjechali ŭ Biełaruś — i tut raptam zakrylisia miežy. Ja sam biełarus, dziaŭčyna — małdavanka, pryčym u jaje pašparta ŭvohule niama, jon zastaŭsia ŭ Rasii. Ciapier šukajem, jak viarnucca nazad u Rasiju ŭ abychod KPP, bo zrazumieła, što lehalna my nikudy siońnia nie prajedziem, — kaža adzin z budučych nielehałaŭ. — U nas jość 10 tysiač rasijskich rubloŭ, ja čuŭ, što niedzie stolki i biaruć za prajezd dvaich čałaviek».
Z punktu hledžańnia biełaruskaha zakanadaŭstva jany ničoha nie parušajuć. A kali nie trapiacca pamiežnikam, to i ŭ Rasii prablem nie budzie.
«Hałoŭnaje — prajechać na terytoryju Rasii. Kali tam spyniać i ŭbačać biełaruski pašpart, to kažaš, što byŭ u Smalensku u siabroŭ, ci jedzieš z Maskvy, ci ŭ Maskvu, — tłumačyć adzin ź pieravozčykaŭ. — Pracujem my ŭžo dva miesiacy, schiema adładžanaja. Zabirajem na adnoj mašynie, kala miažy pracujuć ludzi, jakija daduć viedać, kali tam raptam buduć pamiežniki. Kali ŭsio narmalna — la miažy vychodzim, prachodzim mietraŭ 100, siadajem u inšuju mašynu. Za ŭsio pra ŭsio — 200 biełaruskich rubloŭ».
Pa słovach mužčyny, pajezdka, u pryncypie, biaśpiečnaja.
«Kali rasijskija pamiežniki spyniajuć pieršy raz, zvyčajna dajuć štraf u 68 biełaruskich rubloŭ i departujuć nazad. U druhi raz złoviać — štraf bolšy, a kali ŭ treci, to voś tady ŭžo kryminalnaja adkaznaść i zabarona na ŭjezd u Rasiju na 5 hadoŭ, — kaža surazmoŭca. — Ale spyniajuć redka. Za dva miesiacy paru razoŭ pamiežniki spyniali mašyny, ale navat nie štrafavali, prosta razvaročvali nazad. Nu i praz paru dzion ludzi znoŭ jechali».
Ale ž šancuje nie ŭsim.
Tak, u rajonie nasielenaha punkta Zimonina Šumiackaha rajona pamiežniki zatrymali vosiem zamiežnikaŭ, jakija sprabavali na dvuch lehkavikach niezakonna ŭjechać na terytoryju Rasii pa lasnoj darozie. Praź dźvie hadziny ŭ rajonie nasielenaha punkta Dvupalany Kraśninskaha rajona papalisia jašče piaciora «padarožnikaŭ», piša «Smalenskaja hazieta».
«Padčas apytańnia zatrymanych zamiežnych hramadzian vyśvietlili, što častka ź ich skarystałasia abjavami, raźmieščanymi ŭ sacyjalnych sietkach, u jakich prapanoŭvalisia pasłuhi pravadyroŭ u abychod miescaŭ niasieńnia słužby pahraničnaha narada. — paviedamili «Smalenskaj haziecie» ŭ pres-słužbie ŭ FSB Rasii. — Paśla praviedzienaj pravierki ŭsie zamiežnyja hramadzianie byli pryciahnutyja da administracyjnaj adkaznaści. Usie zatrymanyja asoby viernutyja na terytoryju sumiežnaj dziaržavy.
Taksama zaviedziena kryminalnaja sprava za niezakonnaje pierasiačeńnie dziaržaŭnaj miažy Rasii ŭ adnosinach zamiežnaha hramadzianina. Raniej jon byŭ vypravadžany z terytoryi našaj krainy, ale viedajučy pra zabaronu, znoŭ niezakonna pierasiok miažu, paśla čaho byŭ zatrymany na terytoryi Rudnianskaha rajona».
