Prastoi, prablemy sa zbytam. Što adbyvajecca na zavodach u rehijonach Biełarusi
Paśla pačatku rasijskaha vajskovaha ŭvarvańnia va Ukrainu mnohija biełaruskija zavody i fabryki sutyknulisia z prablemami, jakija naŭprost zakranuli ich pracoŭnyja kalektyvy.
Pavodle infarmacyi Ministerstva pracy i sacyjalnaj abarony Biełarusi, u sakaviku i krasaviku 2022 hoda ŭ krainie byŭ zafiksavany rost prastojaŭ i vymušanaj niapoŭnaj zaniataści. Kiraŭnica viedamstva Iryna Kaścievič ličyć, što vyrašyć prablemu možna časovym pierachodam da inšaha najmalnika, naprykład, dla ŭdziełu ŭ siezonna-palavych pracach.
«Čałaviek taksama moža dadatkovuju kapieječku zarabić, kali jon jaje straciŭ na svajoj vytvorčaści», — zajaviła Kaścievič u intervju biełaruskamu dziaržtelebačańniu. Pra toje, jak vyhladaje situacyja na pramysłovych pradpryjemstvach u rehijonach Biełarusi, piša DW.
Sankcyi adbivajucca na vypusku hazavych plit
Zavod «Bresthazaaparat» (handlovaja marka Gefest) ličycca adnym ź viadučych pradpryjemstvaŭ u horadzie, jaho kantrolny pakiet akcyj naležyć rasijskamu «Hazpramu». Choć asnoŭny rynak zbytu pradukcyi pradpryjemstva — heta krainy postsavieckaj prastory (u pryvatnaści, da niadaŭniaha času na dolu Gefest prychodziłasia amal pałova prodažaŭ hazavych plit u RF), uviedzienyja Zachadam sankcyi taksama nie abyšli bokam hety zavod.
«Bresthazaaparat» aktyŭna vykarystoŭvaje impartnyja kamplektujučyja. Jak raspavioŭ DW rabotnik pradpryjemstva Siarhiej, zapasy takich kamplektujučych padychodziać da kanca, a z novymi pastaŭkami jość prablemy. «Kiraŭnictva prosta na prachadnoj arhanizavała impravizavanuju vystavu: raskłali na stałach toje, u pastaŭkach čaho majuć patrebu, i prymajuć delehacyi z Rasii», — paviedamiŭ pracaŭnik «Bresthazaaparata».
Pakul na hetym zavodzie, dzie pracavać siarod brastaŭčan zaŭsiody ličyłasia prestyžnym i vyhadnym, sprabujuć zachavać usie raniejšyja vypłaty svaim supracoŭnikam. Adnak mnohija ź ich z tryvohaj abmiarkoŭvajuć, što zdarycca, kali pytańnie z kamplektujučymi ŭ najbližejšy čas nie budzie vyrašanaje.
Kali niama syraviny i padajuć abjomy — pamienšycca i zarpłata
U «Santa» (raniejšaja nazva «Santa Bremar»), inšaj bujnoj Bresckaj kampanii, taksama źjavilisia prablemy z pastaŭkaj syraviny i abstalavańnia. «Santa» śpiecyjalizujecca na vypusku praduktaŭ charčavańnia, ale paśla pačatku vajny va Ukrainie vymušanaja była prypynić ekspart nie tolki ŭ hetuju krainu, ale i ŭ Polšču, a taksama ŭ krainy Bałtyi. Pavodle infarmacyi pres-słužby kampanii, pastaŭki ŭ nazvanyja dziaržavy składali da 10% ad usiaho abjomu jaje pradukcyi.
Akramia taho, u «Santa» adznačajuć, što praź inflacyju nazirajecca źnižeńnie pakupnickaj zdolnaści na asnoŭnych rynkach — u Biełarusi i Rasii, što vyklikała źnižeńnie abjomaŭ vytvorčaści jašče na 10%.
Heta pryviało da taho, što pradpryjemstva spyniła pryjom na pracu novych supracoŭnikaŭ. Pry hetym «Santa» abvierhła infarmacyju pra toje, što z kampanii mohuć być zvolnienyja da tysiačy čałaviek.
Sami rabotniki pradpryjemstva na ŭmovach ananimnaści kažuć, što administracyja bačyć vychad ź situacyi, jakaja skłałasia, u tym liku, u adpraŭcy ludziej u adpačynki za svoj košt. Zrešty, pakul heta źjava nie masavaja, ale źnižeńnie abjomaŭ vypusku pradukcyi adabjecca na zarobkach supracoŭnikaŭ.
«Zrazumieła, što kali ŭ našym cechu (dzie pracujem z čyrvonaj rybaj) pastaŭki syraviny mocna ŭpali, to i atrymajem my ŭžo zusim nie tyja hrošy, što było raniej», — dzielicca Alaksiej, adzin z rabotnikaŭ «Santy».
Prastoi na Biełaruśkalii
Adčuvańnie straty dachodaŭ stała realnaściu i dla žycharoŭ paleskaha rehijona, jakija pracujuć na Biełaruśkalii. Z rajcentra Bresckaj vobłaści Łuninca da Salihorska — krychu bolš za sotniu kiłamietraŭ. Takaja adlehłaść nie ličyłasia pieraškodaj, pakolki zarobki ŭ biełaruskaj stalicy vytvorčaści kalijnych uhnajeńniaŭ pieravažvali ŭsie astatnija niazručnaści.
Adnak ciapier, pa słovach łuninieckich rabotnikaŭ Biełaruśkalija, situacyja vyhladaje zusim nie viasiołkava. «Mnohija padraździaleńni ciapier prastojvajuć — niama adhruzki. Port u Litvie začyniŭsia dla nas praz sankcyi, a ŭ Adesu kalij taksama ciapier nie paviazieš — va Ukrainie vajna», — tłumačyć Siarhiej, jaki amal dziesiać hadoŭ pracuje na Biełaruśkalii.
Pavodle jaho słoŭ, kiraŭnictva pradpryjemstva abiacaje, što pytańnie vyrašycca paśla budaŭnictva partovaha terminała ŭ Rasii, ale sami kalijščyki razumiejuć, što heta płany zusim nie bližejšaj budučyni. U vyniku amal na ŭsich rudnikach abviaścili płanavy ramont, i vymušany prastoj adbivajecca na zarobkach.
Surazmoŭca DW zaŭvažaje, što jaho kalehi ŭžo surjozna zadumvajucca ab źmienie pracy, bo nie bačać pierśpiektyŭ zastavacca ŭ Salihorsku: «U mianie siamja i ja pakul trymajusia, a chto maładziejšy — u aktyŭnych pošukach. Usie ŭśviedamlajuć, što sankcyi dziejničajuć, jak by heta ni sprabavali schavać biełaruskija ŭłady».
U biełaruskich mietałurhaŭ prablemy z łahistykaj
Rabočyja jašče adnaho znakavaha dla Biełarusi pradpryjemstva — mietałurhičnaha zavoda (BMZ) u Žłobinie, što ŭ Homielskaj vobłaści — taksama źviartajuć uvahu na toje, što praz prablemy na vytvorčaści čakajucca masavyja prastoi. «Administracyja prapanuje ŭ traŭni brać adpačynak za svoj košt na niekalki dzion, a ŭ astatni čas taksama moža być niapoŭnaja zaniataść, a heta, viadoma, adabjecca na zarpłacie», — kanstatuje rabotnik pradpryjemstva, jaki nazvaŭsia Aleham.
Pavodle jaho słoŭ, padobnaja situacyja była paru hadoŭ tamu, i tady ludzi šukali varyjanty pracaŭładkavańnia na anałahičnych zavodach u Rasii. Ale ciapier naŭrad ci da hetaha dojdzie, bo rasijskaja mietałurhija taksama apynułasia pad sankcyjami.
Aleh taksama źviarnuŭ uvahu na vialikija ciažkaści z transparciroŭkaj pradukcyi sa Žłobina: raniej značnaja jaje častka dla prodažu ŭ Jeŭropu išła pa čyhuncy ŭ napramku Adesy. Paśla pačatku vajny va Ukrainie hety maršrut pierastaŭ być aktualnym.
Kiraŭnictva BMZ pryznaje, što skłałasia napružanaja situacyja, ale abiacaje pakłapacicca pra «ŭzrovień dabrabytu rabotnikaŭ». U aficyjnym Telegram-kanale pradpryjemstva źjaviŭsia kamientaryj hiendyrektara zavoda Dźmitryja Korčyka, ź jakoha vynikaje, što, niahledziačy na stabilna vysoki popyt na pradukcyju, «jość abjektyŭnyja składanaści z łahistykaj, ale ni pra jakuju aptymizacyju i skaračeńni havorki i blizka nie idzie».
