Što za inicyjatyva, jakaja prapanuje biełarusam zamiežža «pakajacca» pa pošcie i viarnucca damoŭ?
Prapahandysckija telehram-kanały, i ŭ tym liku kanał HUBAZiKa, nieadnarazova rekłamavali elektronny adras, na jaki nibyta moža napisać luby biełarus zamiežža, «pakajacca» i pry žadańni biez pahrozy pieraśledu viarnucca damoŭ. My sami napisali na hetuju poštu i paprasili śpiecyjalista prakamientavać, ci majuć takija formy «pakajańnia» jurydyčnuju moc.
«Pry žadańni viarnucca damoŭ vy dasyłajecie nam svajo proźvišča, imia, imia pa baćku i fota»
Pošta [email protected] rekłamujecca jak pracujučy kantakt dla paśpiachovaj repatryjacyi i inicyjatyva, zapuščanaja siłavikami naprykancy Hoda narodnaha adzinstva dla «viartańnia ŭ krainu źniadolenych hramadzian, jakija paśla žnivieńskich padziej paddalisia infarmacyjnamu psichozu i vyjechali za miažu» (i ciapier pra heta škadujuć).
«Darahija našy suajčyńniki, radzima vas čakaje! My — adziny narod, zdolny damaŭlacca», — zavablivajuć u anonsie.
Apošnimi danymi ab vychłapie ad hetaj zadumy ananimnyja pradstaŭniki inicyjatyvy dzialiłasia jašče napiaredadni Novaha hoda: «27 siemjaŭ užo źviarnulisia z prośbaj ab repatryjacyi i jašče siem rychtujucca».
Pry hetym nijakich paćvierdžańniaŭ takoj statystyki niama. Apošniaja rekłama ŭspłyła ŭ suviazi z historyjaj zatrymańnia Illi Vajciachoviča, jaki tak i nie dajechaŭ na pachavańnie baćki z Ryhi.
U kanale HUBAZiKa prapanoŭvali pisać na vyšej zhadanuju poštu, kab udakładnić zahadzia, «ci viernieciesia vy na radzimu biez zatrymańnia i na jakich umovach».
U pryvatnaj pierapiscy ź inicyjatyvaj my paprasili padzialicca choć niejkimi danymi, jakija b demanstravali realnaść rekłamujemaj schiemy, namiaknuć, z kim majem spravu i jakim čynam budzie harantavanaja niedatykalnaść pry ŭjeździe ŭ krainu. Pradstavilisia my zvyčajnaj biełaruskaj, jakaja razvažaje pra viartańnie ŭ Biełaruś.
Na našy pytańni pryjšoŭ dosyć abstraktny adkaz. Niechta, zarehistravaŭšy poštu na imia Jan Dabroŭ, rapartavaŭ nastupnaje:
«Dobry dzień! My źjaŭlajemsia pradstaŭnikami inicyjatyvy ŭpłyvovaj u Biełarusi arhanizacyi pa viartańni vymušanych emihrantaŭ na radzimu. Kiejs kožnaha čałavieka razhladajecca indyvidualna i praduhledžvaje aptymalnyja šlachi vyrašeńnia situacyi.
Jak pakazvaje praktyka, častka ludziej, što da nas źviartajucca, nie majuć niejkich pravaparušeńniaŭ i vymušanyja znachodzicca za miažoj pa pryčynie dezinfarmavanaści.
Na žal, vydać niejkija danyja našych klijentaŭ niama mahčymaści pa pryčynie vykanańnia advakackaj tajamnicy. Pry žadańni viarnucca damoŭ, vy samastojna dasyłajecie nam svajo proźvišča, imia, imia pa baćku i fota. Dalej pracedura akazańnia pasłuh budzie prachodzić z vašym uzhadnieńniem».
Paśla prośby ŭsio ž udakładnić, kamu my budziem dasyłać svaje asabistyja danyja i fotazdymak, usia kamunikacyja z taho boku spyniłasia.
«U praktycy «palityčnych» kryminalnych spraŭ mnie nie viadomyja vypadki vyzvaleńnia ad kryminalnaj adkaznaści»
Juryst Andrej Mačałaŭ ličyć, što taki padychod ŭ viadzieńni spraŭ ukazvaje na toje, što na suviazi mohuć być machlary.
«Hetaja inicyjatyva vyklikaje šmat pytańniaŭ: ad ananimnaha charaktaru pracy da niezrazumiełych i nikim nie harantavanych vynikaŭ. Vidavočna, što padobnyja prajekty musiać być maksimalna adkrytymi i prazrystymi, mieć padtrymku dziaržaŭnych orhanaŭ, zasnoŭvacca na adpaviednych zakonach. U hetaj situacyi ničoha hetaha niama, tamu zakradvajecca dumka, što metaj inicyjatyvy moža być prosta atrymańnie prybytku ad akazańnia takoha rodu «pasłuh»», — kamientuje advakat, pazbaŭleny ŭ Biełarusi licenzii.
Śpiecyjalist adznačaje, što hramadzianie Biełarusi, zhodna z 30-m artykułam Kanstytucyi, u pryncypie nie mohuć być abmiežavanyja ŭ pravie vyjezdu ci ŭjezdu ŭ svaju krainu.
Pieraškodaj dla pryjezdu ŭ sučasnuju Biełaruś moža stać asabisty strach čałavieka, źviazany z patencyjnym pieraśledam. I jon całkam apraŭdany, navat kali hramadzianin nie parušaŭ nijakich zakonaŭ, tamu što ŭ sučasnaj Biełarusi «nie da ich».
Ludzi mohuć źjazdžać biez abjektyŭnaj bojazi kryminalnaha pieraśledu, aścierahajučysia demanstratyŭnych zastrašvańniaŭ: pieratrusaŭ, paškodžvańnia majomaści, previentyŭnych zatrymańniaŭ, abmiežavańnia pracoŭnych pravoŭ, statusu «sacyjalna niebiaśpiečnaje stanovišča» dla dziaciej i hetak dalej.
Ilustracyjnaje fota.
Ale kali kazać pra administracyjnuju i kryminalnuju adkaznaść, varta pamiatać, što, zhodna ź dziejsnym zakanadaŭstvam, termin pryciahnieńnia da administracyjnaj pa «palityčnych» artykułach składaje dva miesiacy z momantu ździajśnieńnia «pravaparušeńnia».
Z kryminalnymi artykułami krychu składaniej. U vypadku, kali čałaviek užo pryznany padazravanym/abvinavačanym pa kryminalnaj spravie, to aficyjnaj padstavaj dla vyzvaleńnia ad adkaznaści moža słužyć tolki amnistyja: u adpaviednaści z artykułam №97 Kanstytucyi, zakon pra amnistyju prymajecca parłamientam. U Biełarusi heta hałoŭnym čynam vypadaje na hadaviny pieramohi ŭ VAV.
«Supracoŭnictva z takoj inicyjatyvaj moža vylicca ŭ pavyšanuju ŭvahu siłavych struktur»
«U pryvatnym paradku čałaviek taksama moža być vyzvaleny ad kryminalnaj adkaznaści, i heta rehulujecca Kryminalnym kodeksam — źviartaje ŭvahu Andrej Mačałaŭ. — Heta moža adbyvacca z pryciahnieńniem čałavieka da administracyjnaj adkaznaści, pa pryčynie straty hramadskaj niebiaśpieki (ad dziejańnia ci asoby), u suviazi z raskajańniem, dobraachvotnaj kampiensacyjaj naniesienaj škody ci ŭ vyniku prymireńnia z paciarpiełym.
Ale asnoŭnaja asablivaść takoha vyzvaleńnia ŭ tym, što čałaviek pavinien faktyčna znachodzicca ŭ Biełarusi i pajści na šerah dziejańniaŭ. I ŭ lubym vypadku, kančatkovaje rašeńnie budzie vynosić prakuratura i sud, što, na žal, nie daje abjektyŭnych harantyj dla padazravanaha/abvinavačanaha. U praktycy «palityčnych» kryminalnych spraŭ mnie nie viadomyja vypadki vyzvaleńnia asob ad kryminalnaj adkaznaści. Miarkuju, što dla hetaha patrebnaja niejkaja palityčnaja vola».
Juryst dadaje, što nie znajomy ź dziaržaŭnymi prahramami, jakija zajmalisia b mienavita viartańniem biełarusaŭ na radzimu.
«Adnak praca ŭ halinie kultury, biełaruskaj movy, a taksama papularyzacyi biełaruskich tradycyj pravodziłasia Ministerstvam zamiežnych spraŭ u ramkach Zakona «Ab biełarusach zamiežža», u ramkach prahram «Biełarusy ŭ śviecie», «Kultura Biełarusi» i inšych. U maim razumieńni, łahičnym praciaham mahło być stymulavańnie biełarusaŭ zamiežža da viartańnia na radzimu. Praŭda, vyraznaj asablivaściu takich prahram źjaŭlajecca ich adkrytaść i prazrystaść u pracy, čaho nielha skazać pra rekłamujemuju inicyjatyvu.
Ja b pieraściaroh ludziej ad supracoŭnictva ź joj. Na maju dumku, jak minimum, heta moža vylicca ŭ pavyšanuju ŭvahu siłavych struktur da asoby zajaŭnika».
