«Kali b adkrucić čas, ja b pačała vykazvacca raniej». Alaksandra Hierasimienia pra muža, skandał z Bazanavym i vinšavańni Łukašenki
Suśvietna viadomaja płyŭčycha Alaksandra Hierasimienia paśla vybaraŭ adkryta asudziła hvałt z boku siłavikoŭ. Jana, jak i mnohija biełaruskija spartsmieny, paśla hetaha była vymušanaja źjechać. Na «załatuju rybku», jakoj niadaŭna ŭručali dziaržaŭnyja ŭznaharody, zaviali kryminalnuju spravu i stali patrabavać viarnuć učastak u Drazdach. Kiraŭnica Fondu spartyŭnaj salidarnaści raskazała «Našaj Nivie», čym skončyłasia historyja z domam, što jana dumaje pra Domračavu i ciapierašniuju situacyju.
Fota: ułasny archiŭ
«Naša Niva»: Alaksandra, raniej, kali vy byli spartsmienkaj, Łukašenka vas vinšavaŭ ź pieramohami. A što było da 2020 hoda? Ci zaŭvažali vy jak ludziej sadžajuć? Što vybary byli i da hetaha niespraviadlivyja?
AH: Ja razumieła i da taho, što adbyvajecca. Viedała, što vybary ŭ nas — heta ŭmoŭnaja nazva. Ale adzin u poli nie vajar. Što možna zrabić? Možna vykazać svaju niazhodu i apynucca za kratami. Heta pa-pieršaje.
Pa-druhoje, spartoŭcy znachodziacca ŭ peŭnym vakuumie. Navat kali ty niešta viedaješ i razumieješ, lahčej abstrahavacca ad hetaha ŭsiaho, kab nie dałučacca da hetych pracesaŭ i zasiarodzicca na vyniku, jaki ty chočaš pakazać. Čym mienš spartoviec reahuje na vonkavyja razdražnialniki, tym bolš u jaho šancaŭ dasiahnuć mety.
Ja sama časta pierad spabornictvami praktyčna nie zachodziła ŭ internet, nie čytała naviny, kab nie budaražyć svoj stabilny psichałahičny stan i być nacelenaj na vynik. I było takoje razumieńnie, jak u bolšaści biełarusaŭ, što moj hołas ničoha nie vyrašaje i što źmianicca ničoha nie moža. Žnivień minułaha hoda źmianiŭ majo mierkavańnie.
Kali my žadajem niešta źmianić, to treba pačynać ź siabie, nie čakać, kali pryjdzie čaroŭny momant ci čas. Mienavita tamu my pačali vykazvacca suprać hvałtu. I ja zrazumieła, što svaju pazicyju ja nie pamianiaju.
Fota: skrynšot videa.
«NN»: Ale vy razumieli, što paśla hetaha vas mohuć represavać? Ci nie było strašna pastavić usio na kartu? Nie škadujecie ciapier?
AH: Razumieńnia, što dojdzie da taho, što mnie treba budzie zjechać, nie było. Dumała, što budzie peŭny cisk. Toj hvałt, jaki adbyvaŭsia ź ludźmi, byŭ šokam. Mierkavali, što pahaniajuć ludziej, zapałochajuć. Ale toje, što heta budzie nastolki žorstka, nichto nie moh ujavić. Kali ja tolki pačała vykazvać svaju pazicyju, ja, viadoma, nie ŭjaŭlała, što tak budzie.
U toj momant, jak ja pryniała rašeńnie ŭznačalić Biełaruski fond spartovaj salidarnaści, zrazumieła, što dla hetaha mnie treba zjechać. I ja nikolki nie škadavała ab svaim rašeńni.
Kali b možna było adkrucić čas, ja b pačała vykazvacca raniej. U pryvatnaści, reahavać raniej na zakryćcio maich škoł. Ujaŭlaju, jaki byŭ razhubleny stan u baćkoŭ, jakija spadziavalisia, što ich dzieci buduć zajmacca. Mahčyma, kali b ja pačała vykazvacca raniej, škoły b zakryli raniej i dzieci mahli b znajści inšuju siekcyju.
Alaksandra z alimpijskim miedalom. Fota: delfi.ee.
«Paśla taho, jak maje znajomyja spartsmieny padpisali praŭładny list, było niepryjemnaje pačućcio datyčnaści»
«NN»: Razam z vami vykazałasia šmat spartsmienaŭ. Ale daloka nie ŭsie, chto moh. Naprykład, paśla taho, jak źbili brata Darji Domračavaj, usie čakali ad jaje emocyj. Taja ž Skardzina vykazałasia nakont źbićcia Mikity choć by ŭ siabie ŭ sacyjalnych sietkach. Ci była dla vas niečakanaj reakcyja Domarčavaj na situacyju?
AH: Ja nie mahu adkazvać za inšych spartoŭcaŭ. Nie viedaju, jakija ŭ ich byli ŭnutranyja stymuły, jakija nie dali im mahčymaści adreahavać tak, jak chaciełasia. Niechta robić pryjarytet na ŭnutranuju vyhadu. Niechta razumieje, što kali pramaŭčyć, to potym budzie ŭsio žyćcio škadavać. Kožny prymaje rašeńnie zhodna sa svaim sumleńniem.
«NN»: Ci byli ŭ vas rasčaravańni ŭ kalehach, jakija padpisali praŭładny list? Byli ŭ śpisie tyja imiony, jakich vy nie čakali?
AH: Z mnohimi ja była znajomaja i mnie zdavałasia, što my byli dobrymi pryjacielami. Biezumoŭna, paśla taho, jak jany napisali list, u mianie było niepryjemnaje pačućcio datyčnaści. Jak byccam ja taksama mieła dačynieńnie da hetaha, bo my ź niekatorymi byli ŭ pryjacielskich adnosinach. Ale samaje blizkaje koła maich siabroŭ zastałosia sa mnoj.
«NN»: Jość fraza, jakuju časta ŭžyvajuć biełaruskija čynoŭniki roznych vieličyń. Maŭlaŭ, sport pavinien być pa-za palitykaj. Na vaš pohlad, heta słušnaja zaŭvaha?
AH: Sport nie moža być pa-za palitykaj, bo kožny spartoviec, pradstaŭlajučy svaju krainu, źjaŭlajecca dypłamatam. Jon za košt svaich vystupaŭ raspaviadaje pra Biełaruś. I svaim uzroŭniem raskazvaje pra raźvićcio sportu ŭ Biełarusi ŭ cełym.
Čamu pra Biełaruś viedajuć? U pryvatnaści, bo byli spartoŭcy, jakija dasiahnuli vyšyń na mižnarodnych uzroŭniach. Takim čynam, heta daje mahčymaść naładžvać dypłamatyčnyja suviazi, arhanizoŭvać bujnyja spartovyja turniry. A heta pryciahvaje niejkija novyja inviestycyi ŭ krainu.
Fota: ułasny archiŭ
Tamu sport jon nie pa-za palitykaj. Ale heta, kali nie ŭnikać u samo paniaćcie «palityka». Da hetaha času da mianie pastupajuć pytańni z razradu: «Kudy ty lezieš u palityku?». Pra jakuju palityku my havorym? Ja vykazvaju svoj punkt hledžańnia, svaju pazicyju. Mabyć, u kožnaha svajo paniaćcie palityki. I ciapier vyražeńnie hramadzianskaj pazicyi ŭsprymajecca jak palityka. Na žal, pakul ludzi nie raźmiažoŭvajuć palityku i hramadzianskuju pazicyju.
«Amierykanskim spartoŭcam kožny raz havorać, jakija jany kłasnyja, čaho jany mohuć dasiahnuć. U nas usio robicca praz strach»
«NN»: U adnym ź intervju vy skazali, što spartyŭnaja sistema ŭ Biełarusi zhniła. Na vašu dumku, kali heta pačałosia i jak adbyvałasia?
AH: Heta adbyłosia nie tolki ŭ sporcie, a va ŭsich halinach. Ludzi, jakija kirujuć toj ci inšaj halinoj, nie prafiesijanały svajoj spravy. Jany nie majuć ujaŭleńnia, jak raźvivać tuju ci inšuju śfieru. Bolšaść našych kiraŭnikoŭ nie mohuć razmaŭlać navat na anhlijskaj movie. Jany vyjazdžajuć z delehacyjaj i patrabujuć ad kahości, kab jany išli razmaŭlali. A ty navošta tut? Mienavita tvaja zadača vieści pieramovy.
U nas adzin raz ministr zapytaŭsia, navošta nam adkrytaja vada, i prapanavaŭ jechać treniravacca na Minskaje mora. Heta dla razumieńnia ŭzroŭniu viedaŭ čałavieka, jaki kiruje ŭsioj spartovaj halinoj. Vielmi soramna byvaje za takich pradstaŭnikoŭ.
Kali ja pryjazdžała na mižnarodnyja turniry i bačyła kamandu ZŠA, jany realna hanaracca, što jany vystupajuć za svaju krainu. I nie tamu, što im u hałavu ŭbivajuć, što Amieryka lepšaja za ŭsich, jany ščyra vierać. Amierykanskim spartoŭcam kožny raz havorać, jakija jany kłasnyja, čaho jany mohuć dasiahnuć.
U nas usio robicca praz strach. Kažuć, što sport pa-za palitykaj, a čamu jon pa-za, nichto nie skaža. Adpaviedna, usia padrychtoŭka budujecca na tym, što spartoŭcy vinny dziaržavie. Kamu i čamu jany vinny, taksama nichto nie raźbirajecca. Pra toje, što hrošy na spartoŭcaŭ vydzialajucca praz padatkapłacielščykaŭ, pra heta nichto nie kaža. Razumieńnie takoje, što spartoŭcy vinny dziaržavie, tamu što dla ich dziaržava buduje basiejny.
Miedal, jaki pradała Hierasimienia
«NN»: Ale sport u Biełarusi — heta zvyčajna adna z najvažniejšych temaŭ. Pa spabornictvach časta pravodziać narady z udziełam Łukašenki. Uzrovień pilnaści vyhladaje najvyšejšym. Prychilniki Łukašenki kažuć, što jon raźbirajecca ŭ sporcie i šmat dla jaho zrabiŭ.
AH: Ja nie budu admaŭlać, što jon vialikuju ŭvahu nadavaŭ sportu. Ja liču, što sport dla jaho jak cacka. Niezdarma jon byŭ prezidentam Nacyjanalnaha alimpijskaha kamiteta.
U Łukašenki była mahčymaść usie zasłuhi spartoŭcaŭ pieravieści na siabie. Adziny čałaviek, jaki ŭmieŭ rabić usio: biehać, skakać, stralać, i vučyŭ inšych. Viadoma, u suviazi z hetym u spartoŭcaŭ było ŭsio nieabchodnaje dla raźvićcia i trenirovak.
Ale jość pierakosy. Naprykład, tyja ladovyja areny, jakija pabudavali na miljony dalaraŭ. Jany absalutna nierentabielnyja. Možna ž było pabudavać maleńkija, kab dzieci mahli zajmacca. Ale, na žal, z-za hetaha pafasu vyjšła inakš. Z-za jaho ŭnutranych ambicyj.
«Vielmi spadziajusia, što UEFA adhukniecca, pačnie rasśledavańnie suprać Bazanava»
«NN»: Kali zdaryłasia historyja ź Cimanoŭskaj na Alimpijadzie, što vy adčuli? Ci byli ŭ vas padobnyja situacyi, kali treniery i spartyŭnaje kiraŭnictva na vas cisnuli, jak i na Kryścinu?
AH: Nie, takich situacyj nie było. Ja nikomu nie dazvalała tak z saboj abychodzicca. Mahčyma, moj status mieŭ značeńnie i ŭpłyvaŭ. Ja b adnaznačna adrazu vykazała svajo abureńnie, kali b takoje było raniej.
«NN»: Ciapier razhareŭsia čarhovy skandał z kiraŭnikom fiederacyi futboła ŭ Biełarusi Uładzimiram Bazanavym. Jak vy staviciesia da taho, što adbyłosia?
AH: Cikava daviedacca, jak jon naohuł zmoh trapić u Jeŭrasajuz, nie majučy dazvołu na ŭjezd. Chaciełasia b, kab miery byli bolš strohija. Kab byli ŭžytyja sankcyi kankretna da jaho. Ale, napeŭna, urad Čechii nie mieŭ na toje padstavy. Choć štraf, ja dumaju, dać mahli.
Vielmi spadziajusia, što UEFA adhukniecca, pačnie rasśledavańnie suprać Bazanava. I ŭžo spartyŭnyja sankcyi buduć da jaho ŭžytyja. Cikava, što praz paŭtary hadziny paśla aryštu Bazanava UEFA aktyŭna adreahavała i zastupiłasia za jaho. Choć na našu spravazdaču pakul reakcyi niama. My ličym, što Bazanaŭ datyčny da represij ŭ dačynieńni da futbalistaŭ u Biełarusi.
Fota: ułasny archiŭ
«NN»: Fond spartyŭnaj salidarnaści damohsia, kab šerah spabornictvaŭ u Biełarusi tak i nie prajšoŭ. Paśla kiejsa ź Cimanoŭskaj, zdajecca, u Biełarusi ŭžo nijakija spartyŭnyja matčy nie buduć prachodzić. Na čym vy skancentrujeciesia ciapier?
AH: U nas adkryŭsia prajekt «Akademija», dzie my navučajem spartyŭnamu mieniedžmientu i markietynhu. Heta ŭvodny kurs dla mahčymych budučych kiraŭnikoŭ u sporcie. I druhi prajekt — spartyŭny chakaton, dzie śpiecyjalisty z IT, biznesu i sportu stvaryli novyja vysokatechnałahičnyja prajekty dla sportu. Zrazumieła, my praciahvajem dapamahać spartsmienam, jakija vykazalisia suprać taho, što adbyvajecca.
Viadoma, spartsmieny nie mohuć vystupać na spabornictvach ad našaha fondu. Jany pavinny pradstaŭlać krainu. Ale kali čałaviek nie choča pradstaŭlać Biełaruś, my hetaje pytańnie taksama budziem vyrašać, kab u ich była mahčymaść vystupać na spabornictvach pad ściaham Mižnarodnaha alimpijskaha kamiteta. Heta značyć, pad niejtralnym ściaham.
Mnohija spartsmieny chočuć praciahnuć svaju karjeru, ale jany nie chočuć pradstaŭlać ciapierašniuju Biełaruś. Adpaviedna, my budziem pracavać nad hetym. U situacyi ź Cimanoŭskaj Fond dapamoh jaje adpravić u Polšču. Heta značyć, u biaśpieku. Heta pieršaje, što ŭdałosia zrabić. Ciapier Kryścina praciahvaje zajmacca, u jaje źjaviŭsia trenier.
«NN»: Akramia fondu, čym jašče zajmajeciesia? Ci płanujecie adkryć škołu za miažoj?
AH: Mahčyma, jak składziecca. Kolki my jašče budziem nie doma, nieviadoma. U niejki momant ja zrazumieju, što žadaju praciahvać zajmacca svajoj lubimaj spravaj, dzialicca dośviedam. Kali ŭ Biełarusi maje viedy nie patrebnyja, to ja ich budu prymianiać u inšych krainach. Mnie, viadoma, chočacca viarnucca dadomu i zajmacca z užo znajomymi mnie rabiatami, ale, kali takoj mahčymaści nie budzie, to ja padumaju pra škołu ŭ inšaj krainie.
«Uźnikła pytańnie, ci patrebny Curkin u zbornaj. Jano stajała vostra»
«NN»: Vy źjechali, a vaš muž płyviec Jaŭhien Curkin zastaŭsia ŭ zbornaj. Jak tak atrymałasia i jak stavilisia da jaho ŭ toj čas?
AH: Uźnikła pytańnie, ci patrebny Curkin u zbornaj. Jano stajała vostra. I my viedajem, adkul takoje pytańnie išło.
Mabyć, paličyli, što patrebny. Nie ŭžyvali niejkaha cisku i represij. Da taho momantu, pakul jon sam nie vyrašyŭ vykazacca. Litaralna adrazu jamu zrezali stypiendyju i prybrali nadbaŭki. Ja ŭpeŭnienaja, što paśla Alimpijskich hulniaŭ znajšli b nahodu, kab jaho zvolnić.
Alaksandra razam z mužam. Fota: sacyjalnyja sietki
«NN»: Darečy, a muž vas padtrymlivaŭ ad pačatku? Ci byli niejkija roznyja pohlady na situacyju?
AH: Adrazu. U nas byli adnolkavyja mierkavańni.
«NN»: Vaš muž pryjechaŭ da vas praz paŭhoda. Nakolki heta składana pieražyvać takoje rasstavańnie i takija padziei adnoj?
AH: Ja pryvykła z mužam žyć paasobku. Tamu što paśla naradžeńnia dziciaci ja była zaŭsiody doma, a jon časta źjaždžaŭ na zbory abo spabornictvy. Adpaviedna, ja jaho bačyła tolki pa vychadnych.
Dla mianie heta byŭ nie taki ŭžo ciažki hod u płanie rasstańnia, jak akazałasia. Ale hetyja paŭhoda byli niespakojnymi. I ŭbačycca było niemahčyma, bo muž rychtavaŭsia da alimpijady. Mahčymaści vyjechać nie było. Što zrabić. Žyćcio jano takoje. Značyć, heta dla čahości było patrebna.
Dla dački, viadoma, rasstavańnie było składaniejšym. Jana zjechała razam sa mnoj. Dla jaje naš pierajezd nie byŭ składanym. Prosta novyja znajomstvy, novyja miescy i ŭražańni. Kali muž viarnuŭsia, u dački ŭ hałavie jašče zastaŭsia toj tata, jaki byŭ šeść miesiacaŭ tamu. I ŭ jaje byŭ niejki pieryjad niesastykoŭki. Ale potym jana ŭspomniła tatu, kali možna tak skazać, i ŭsio naładziłasia.
«NN»: Čym skončyłasia vaša historyja z domam u Drazdach? Sudy praciahvajucca?
AH: Ja pakul nie pryciahvaju ŭvahu da hetaj temy. My jašče sudzimsia, sprabujem advajavać dom, choć heta absalutna biessensoŭny zaniatak. Ale biez boju nie zdajomsia. Jość šaniec prosta raściahnuć uvieś praces. Asnoŭnaje abvinavačańnie ŭ tym, što nibyta ŭ mianie była samavolnaja pabudova. Choć u mianie jość usie podpisy i ŭsie patrebnyja dakumienty. Patrabujuć viarnuć učastak i źnieści dom.
Dom Alaksandry Hierasimieni. Fota: Onliner.by
«Kali pačynaju sumavać pa domie, imknusia z kim-niebudź pahutaryć»
«NN»: Sočycie za padziejami ŭ Biełarusi? Što z apošniaha vas uraziła bolš za ŭsio?
AH: Kaniečnie, samaje hučnaje — heta situacyja ź mihrantami. Mnie vielmi sumna, što ludzi akazalisia zbrojaj u rukach ułady. Viadoma, šmat chto ź ich razumieŭ, kudy jany jeduć. Ale ŭ lubym vypadku, nichto nie moh pradkazać, što takoje budzie. Dumaju, što adzinaje, što možna zrabić, heta prymianić jašče bolšyja sankcyi, napeŭna. Heta treba zrabić, kab ludzi, jakija jašče chočuć pryjechać, nie zmahli hetaha zrabić.
«NN»: Prajšoŭ hod, ale ničoha nie mianiajecca, mnohija ludzi ŭžo pačali hublać nadzieju na pieramieny. A vy? Jak vy siabie padtrymlivajecie? Jak vy spraŭlajeciesia z tuhoj pa radzimie?
AH: Nie pahadžusia, što nie mianiajecca. Prosta hetyja źmieny nie vielmi zaŭvažnyja. Moža być, nie tak chutka, jak my chacieli b. Meta jość, treba da jaje iści. Kali pačynaju sumavać pa domu, imknusia z kim-niebudź pahutaryć, pahladzieć film, adciahnucca ad taho, što adbyvajecca. Časam zdajecca, što niešta idzie nie pa płanie, ale nasamreč, heta tolki zdajecca. Kali niešta idzie nie tak, ja rablu paŭzu, pieravarvaju toje, što adbyłosia, i idu dalej.
