«Ciapier u kahości na navahodnim stale apyniecca». Zabili zubra, jaki staŭ zorkaj sacsietak
Jak stała viadoma «Našaj Nivie», znakamitaha zubra, jaki prybiŭsia da statka karoŭ u Hłybockim rajonie, zastrelili i zdali na Hłybocki miasakambinat.
Nahadajem, historyja adbyłasia ŭ vieraśni. Zubr prybiŭsia da statka karoŭ, što naležać siałhaspradpryjemstvu «Załataja padkova». Miascovy žychar Uładzimir raspaviadaje, što statak, u jakim bolš za 200 cialataŭ, paśviŭsia za vioskaj Łučajka. Spačatku zubr chadziŭ kala aharodžy, a kali jaje adkryli, pajšoŭ da cialataŭ i zastaŭsia ź imi.
Hałoŭny śpiecyjalist Viciebskaha abłasnoha kamiteta pryrodnych resursaŭ i achovy navakolnaha asiarodździa Hienadź Harłanaŭ ličyć, što ŭ Hłybokaje čyrvanaknižny vołat pryjšoŭ ź Vierchniadźvinskaha rajona. Ich haspadarki «Čyrvony bor», dzie zajmajucca ich raźviadzieńniem.
«Zubr asvojvaŭ novyja terytoryi i šukaŭ sabie statak. I, miarkujučy pa ŭsim, znajšoŭ jaho siarod cialat z «Załatoj padkovy». I kali cialatam mianiali pašu, zubr pierachodziŭ na novuju terytoryju razam ź imi», — raskazvaje Hienadź Harłanaŭ.
Paśla taho, jak fotazdymki zubra patrapili ŭ sieciva, jon imhnienna staŭ zorkaj sacyjalnych sietak. Niekatoryja prychodzili jaho karmić, i jon achvotna braŭ chleb naŭprost z ruk. Spakojna paśviŭsia i ahresiju ŭ bok ludziej nie prajaŭlaŭ.
«Nie vielmi lubiŭ, kali jaho zdymali. Moh zrabić niekalki rezkich ruchaŭ, ale heta vidavočna, kab pakazać, chto tut haspadar, — havoryć Śviatłana z Hłybokaha. — Niadaŭna sa znajomymi chacieli schadzić pakarmić zubra. Patelefanavali žyviołavodam spytać, čym možna pačastavać zubra. A jany nam: «Jaho ciapier tolki pamianuć možna. Zastrelili».
«Zubr sapraŭdy nie padpuskaŭ nikoha da statka. Jak jaho adtul prybrać, vyrašali davoli doŭha»
Zubr źnik na minułym tydni, rasskazali «NN» supracoŭniki sialhaspradpryjemstva «Załataja padkova».
«Statak źbiralisia pieravieści ŭ stojła na zimovy pieryjad, — havoryć supracoŭnik sielhaśpierdpryjemstva. — Ale jak tolki ciałušak pačynali zahaniać, zubr kidaŭsia ich abaraniać, nikoha da ich nie padpuskaŭ, stanaviŭsia ahresiŭnym. A potym jon kudyści źnik. Chodziać čutki, što jaho zabili».
My patelefanavali ŭ haspadarku «Załataja padkova». Aficyjna infarmacyju ab zabojstvie zubra nam nie paćvierdzili. Ale abaznanyja supracoŭniki raskazali, jak usio było.
«Zubra sapraŭdy zastrelili. Vyrašyli pajści pa samym lohkim šlachu, — raskazvajuć našy surazmoŭcy. — Zubr sapraŭdy nie padpuskaŭ nikoha da statka. Jak jaho adtul prybrać, vyrašali davoli doŭha. Źviartalisia ŭ Kamitet pryrodnych resursaŭ i achovy navakolnaha asiarodździa, rabili zapyty ŭ Minsk. U vyniku vyrašyli, što prybrać adtul zubra bolš humannym sposabam sapraŭdy składana, doŭha i vydatkoŭna.
Da taho ž patrebnych śpiecyjalistaŭ, jakija mahli vyrašyć hetaje pytańnie, u nas niama. U vyniku jaho vyrašyli prosta zastrelić. Jość navat fatahrafii zabitaha źviera, ale dać jaje vam nie mahu. Toje, što tušu žyvioliny dastavili na Hłybocki miasakambinat, taksama praŭda. Pra heta havorać supracoŭniki miasakambinata».
Ale jak možna voś tak zabić čyrvonaknižnuju žyviołu? My datelefanavalisia ŭ Biełaviežskuju pušču.
«Historyja pra zabojstva zubra — praŭda, ale ŭ jaje niuansach jašče treba budzie razabracca. I heta nie aficyjny kamientar. Pakul što mahu skazać tolki toje, što srodki, kab abiazrušyć žyvioł, u Biełarusi zabaronienyja. Heta značyć, što usypić zubra i pieravieźci ŭ inšaje miesca nie było mahčymaści. Zubr, sapraŭdy, moh pradstaŭlać niebiaśpieku», — adznačyli ŭ puščy.
«Havorka moža iści tolki pra sielekcyjny adstreł»
Palavać na zubroŭ u Biełarusi možna za płatu. Takija palaŭničyja tury arhanizoŭvaje «Biełdziaržpalavańnie». Kaštujuć takija tury — kala 5 tysiač jeŭra. Miž tym, jak adznačajecca na sajcie arhanizacyi, «zubr znachodzicca pad achovaj z 1946 hoda pa ciapierašni čas. Tamu, mahčyma kanfiskacyja tolki zubroŭ reziervovaha hienafondu i tolki pa razavych dazvołach.
Da zubroŭ reziervovaha hienafondu adnosiacca zubry, uklučanyja ŭ knihu zubroŭ reziervovaha hienafondu i nie pradstaŭlajuć sielekcyjnuju kaštoŭnaść, u tym liku staryja asobiny (samki starejšyja za 18 i samcy starejšyja za 14 hadoŭ), a taksama paranienyja, chvoryja i tyja zubry, jakija naradzilisia z adchileńniami ŭ fizičnym raźvićci».
My nie viedajem, kolki hadoŭ było zubru z Hłybokaha i na jakich padstavach jaho zastrelili. Aficyjnych kamientaroŭ na hety kont pakul niama. Jak tolki jany źjaviacca, my ich apublikujem.
Ale jak tłumačać navukoŭcy, jakija zajmajucca papulacyjaj zubroŭ u Biełarusi, asnoŭny padychod, jakim mohuć kiravacca arhanizacyi ŭ dačynieńni da zubroŭ taki.
«U Respublicy Biełaruś zubr uniesieny ŭ Čyrvonuju knihu, — kažuć navukoŭcy. — Bolš za toje, heta nacyjanalny simvał krainy, pryznany na mižnarodnym uzroŭni. Palavańnie na zubroŭ u Biełarusi zabaroniena. Havorka moža iści tolki pra sielekcyjny adstreł.
Kryteryi, pa jakich žyvioł adbirajuć dla sielekcyjnaha adstrełu i vyłučajuć u reziervovy hienafond, pavinny mieć pierakanaŭčyja navukovyja abhruntavańni. Sama pracedura adniasieńnia zubroŭ u reziervovy hienafond i sielekcyjny adstreł pavinny być dastupnyja dla kantrolu z boku hramadskaści. Alternatyvaj adstrełu zubroŭ palaŭničymi moža być adłoŭ i raśsialeńnie ŭ novyja miescapražyvańni i prodaž za miažu».
