Aleś Michalevič: Kali vy ŭ hrupie ryzyki, ale nie publičnaja asoba, prablem našmat bolš. Ja b raiŭ takim ludziam źviartacca ŭ Interpał
Advakat i kolišni kandydat u prezidenty Biełarusi Aleś Michalevič raskazaŭ Radyjo Svaboda, što varta rabić tym biełarusam, jakija pakinuli krainu, ale adčuvajuć ryzyku, što moža pryjści zapyt na ich ekstradycyju. Jon taksama patłumačyŭ, čamu zadavoleny tym, što biełarusy ciapier bačać nieefiektyŭnaść i niespraviadlivaść sudovaj sistemy.
Aleś Michalevič — advakat, jaki śpiecyjalizujecca na abaronie ad mižnarodnaha pieraśledu ludziej z krain z aŭtarytarnymi režymami. U 2010 hodzie jon byŭ kandydatam na prezidenckich vybarach u Biełarusi, paśla byŭ zatrymany i peŭny čas jon znachodziŭsia ŭ SIZA KDB. Paśla vyzvaleńnia jon zajaviŭ pra katavańni i pra toje, što pad ciskam padpisaŭ damovu ab supracoŭnictvie z KDB. Nieŭzabavie jon emihravaŭ u Čechiju, dzie atrymaŭ palityčnaje prystanišča.
U vieraśni 2015 hoda Michalevič viarnuŭsia ŭ Biełaruś. Kryminalnuju spravu suprać Michaleviča prypynili, ale nie zakryli. Michalevič braŭ udzieł u akcyjach salidarnaści ŭ žniŭni 2020 hoda. Niadaŭna jon znoŭ vyjechaŭ ź Biełarusi. «Ciapierašni svoj adjezd ja razhladaju jak słužbovuju kamandziroŭku», — kaža jon.
Prapanujem vašaj uvazie tezisy ź intervju.
«Raju spynić albo rezka abmiežavać padarožžy»
• Imaviernaść, što niekaha z praciŭnikaŭ režymu vydaduć u Biełaruś z krainy ES, vielmi małaja. Ale krainy ES — pravavyja dziaržavy, jakija dziejničajuć u adpaviednaści z pracedurami. I bolšaść krain budzie takich ludziej zatrymlivać — jany buduć znachodzicca ŭ ekstradycyjnym ci śledčym izalatary i čakać sudovaha rašeńnia ab ekstradycyi.
• Zatrymany ŭ Vienhryi Valancin Ułasik budzie jašče niejki čas u źniavoleńni — tak pracujuć pracedury. Ale, biezumoŭna, situacyju z pravami čałavieka ŭ Biełarusi prymuć da ŭvahi. Ja praktyčna ŭpeŭnieny, što budzie admoŭnaje rašeńnie ab ekstradycyi, jakim by ni byŭ artykuł.
• Niamieččyna navat nie pačynaje ekstradycyjnaj pracedury praz sud, kali čałavieka zatrymlivajuć na prośbu Biełarusi. Admaŭlajuć na ŭzroŭni prakuratury, bo ŭ apošnich spravach ab ekstradycyi ŭ Biełaruś, jakija razhladalisia sudami fiederatyŭnych ziemlaŭ, byli admovy na padstavie arhumientaŭ, źviazanych z pravami čałavieka.
«Źviartacca ŭ Interpał z previentyŭnym zapytam»
• Kali vy ŭ hrupie ryzyki, ale nie publičnaja asoba, a čałaviek, jaki niedzie cicha dapamahaŭ, dziejničaŭ, dyk prablem našmat bolš. Ja b raiŭ takim ludziam źviartacca ŭ Interpał — mahčyma, praz našaje biuro — z tak zvanym previentyŭnym zapytam. Heta značyć, kali biełaruskija ŭłady padaduć svoj zapyt, dyk nie dadavajcie čałavieka adrazu ŭ «čyrvony śpis», a dačakajciesia abskardžańnia i pahladzicie, ci adpaviadaje heta praviłam Interpała.
• Razumieńnie biełaruskaj situacyi ŭ roznych krainach istotna adroźnivajecca. Kali ŭ Polščy biełarus maje humanitarnuju vizu albo dazvoł na žycharstva, nichto nie budzie vybirać dla jaho mieru strymańnia ŭ vyhladzie turmy. Jaho, chutčej za ŭsio, adpuściać na čas razhladu ekstradycyjnaha zapytu. U inšych krainach — u toj ža Ukrainie — bolšaja imaviernaść, što sudździa vyrašyć, što jamu treba siadzieć.
• Tym, chto adčuvaje ryzyku, što moža pryjści zapyt na ekstradycyju, ja raju spynić albo rezka abmiežavać padarožžy. I tym bolš nie vyjazdžać za terytoryju Šenhienskaj zony — tudy, dzie jość pašpartny kantrol. Kali vy hramadski ci palityčny dziejač, varta kansultavacca nakont pajezdak.
«Ja pabačyŭ, što mnoj znoŭ cikaviacca»
• Apošni raz ja byŭ u Biełarusi zusim niadaŭna, u žniŭni. Ciapierašni svoj adjezd ja razhladaju jak słužbovuju kamandziroŭku. Pahladzim, nakolki jana zaciahniecca. U Biełarusi mahčyma što zaŭhodna.
• Kali ja viartaŭsia ŭ Biełaruś u 2015 hodzie, dla mianie byŭ vielmi dobry markier — ci vypuściać z turmy Alesia Bialackaha i Mikałaja Statkieviča. Jak tolki ich vypuścili, ja adrazu pačaŭ rychtavacca da viartańnia.
• Ciapier markieram dla adjezdu dla mianie byli pieratrusy, prychody ŭ maju kvateru pa miescy rehistracyi. Ja pabačyŭ, što mnoj znoŭ cikaviacca i mohuć zatrymać. A ŭ Biełarusi zatrymańnie vielmi lohka pieratvaryć u kryminalnaje abvinavačańnie i pakinuć čałavieka za kratami nadoŭha.
• Niezakrytaja kryminalnaja sprava z 2010 hodu mianie nie nadta chvalavała. Nichto ŭžo dakładna nia viedaje, kolki ciapier u Biełarusi «palityčnych» kryminalnych spraŭ. Pavodle apošnich dadzienych, jakija ja bačyŭ, ich było niedzie 800. I ŭ kožnuju zaŭsiody možna dapisać jašče adnaho čałavieka. Tamu, navat kali ŭ ciabie niama kryminalnaj spravy, ty jaje možaš atrymać vielmi chutka.
