Vałancior z Homiela, što napisaŭ 2,5 tysiačy listoŭ palitviaźniam: «Adzinaje, što ŭ nas zastałosia, — heta słova»
Illu Mironava zatrymali 17 žniŭnia i asudzili za nibyta «pikietavańnie majkaj», na jakoj byŭ nadpis «Pišycie listy».
Pra ŭmovy ŭ homielskim izalatary jon raskazaŭ u intervju «Novamu času».
Illa pryznajecca: paśla tych umovaŭ, u jakich jon pravioŭ 25 sutak, maje patrebu ŭ adpačynku i adaptacyi da narmalnaha žyćcia. Ale ŭ toj ža čas vałancior havoryć, što aptymizmu paśla adsiedki ŭ jaho nie pamienieła, a naadvarot, stała jašče bolš.
— Upieršyniu za čas majho znachodžańnia ŭ izalatary — a heta za apošni hod šosty raz — ja atrymaŭ vielmi šmat listoŭ padtrymki jak ź Biełarusi, tak i ź inšych krain. Kožny list nios taki zarad enierhii, jaki dapamoh mnie adčuvać siabie ŭ tych umovach našmat lepš, čym kali b ja byŭ bieź listoŭ.
Vałancior raspaviadaje, što hetym razam jamu kožny dzień prapanoŭvali na 30 chvilin pačytać albo knižku, albo listy, jakija prychodzili ledź nie štodnia.
Za dzień Illa atrymlivaŭ ad adnoj da 10, a to i bolš, viestačak z voli — listoŭ (tolki ich u izalatar pryjšło 57), paštovak, telehram. Ale praz 30 chvilin usie listy zabirali z kamiery i vydavali tolki pa vychadzie ź izalatara.
— Jany padtrymlivali mianie, jak kryły, — havoryć Illa.
Toje, što listy pieradavali, dla jaho samoha stała dzivam. Bo da hetaha, kali jon traplaŭ u izalatar na vosiem sutak u lipieni ŭ jakaści padazravanaha pa kryminalnaj spravie «Ab teraryźmie», karespandencyju jamu pieradali tolki pry vychadzie.
Raz na try dni maci aktyvista spadarynia Valancina prynosiła pieradačy dla syna. Ich prymali, ale mnohija pazicyi vykreślivali ź niezrazumiełych pryčyn. Illu pieradavali sała, kaŭbasu, časnok, cybulu, piečyva, pierniki. Dziakujučy časnaku i cybuli, havoryć surazmoŭca, jon nie padčapiŭ u źniavoleńni navat nasmark, tamu raić pieradavać hetyja pradukty źniavolenym. Papieru, asadki i kanvierty aktyvistu vydali tolki paśla vyzvaleńnia, tamu napisać adkazy na listy jon nie moh.
Illa raspaviadaje, što paharšeńnie ŭmovaŭ u homielskim izalatary pačałosia z kanca sakavika. Stali mocna abmiažoŭvać pieradačy, zabirać paścielu i matracy dla asudžanych pa «palityčnych» artykułach. Kali aktyvist byŭ tam u lipieni, jon pisaŭ zajavu, kab pravieryli ŭmovy ŭtrymańnia, jakija nahadvajuć katavańni. Viadoma, pravierka parušeńniaŭ nie vyjaviła.
Padčas apošniaha źniavoleńnia vałancioru davodziłasia spać na hołym žaleznym karkasie naraŭ pad jarkaj lampačkaj, jakaja hareła kruhłasutačna — na ščaście, była maska dla snu.
Spać dazvalali tolki na vierchnim jarusie, tamu była pastajannaja ryzyka zvalicca i začapicca za łaŭku ci trapić u tualet, jaki znachodziŭsia zusim blizka. U pieršyja dni vieraśnia było vielmi choładna, tamu Illa spaŭ u dźviuch parach štanoŭ, škarpetak i koft, padkłaŭšy pad hałavu ručnik. Ale i heta dapamahała chiba na paŭhadziny, potym davodziłasia pračynacca i rabić praktykavańni, kab sahrecca i znoŭ zasnuć.
Pieršy tydzień źniavoleńnia Illa znachodziŭsia ŭ kamiery ź inšymi ludźmi, jakich zatrymali pa administracyjnych artykułach. Ale pakolki jany nie byli «palityčnymi», u ich usio było — i matracy, i paściela, adnaho ź ich navat vazili kudyści na pracu.
Astatnija 18 dzion Illa byŭ u adzinočnych kamierach pamieram dva na try mietry.
Množny lik tut tamu, što kožnyja sutki viaźnia pieravodzili ŭ novuju kamieru — dla taho, kab arhanizm nie paśpiavaŭ adaptavacca da novaha miesca i takim čynam adčuvaŭ jašče bolšy stres, miarkuje vałancior.
Jašče bolšy dyskamfort prynosili dadatkovyja pavierki. Aproč zvyčajnych ranišniaj i viačerniaj, kali ŭsich vyvodzili ŭ kalidor, kab pravieryć samich viaźniaŭ i kamiery, byli jašče dźvie: ranicaj i paśla abiedu. Viaźniaŭ znoŭ vyvodzili ŭ kajdankach, ahladali kamieru, i zavodzili nazad. Aproč taho dvojčy budzili nočču: a 12-j i a 3-j hadzinie nočy treba było padychodzić da dźviarej i nazyvać svajo proźvišča. A jašče ledźvie nie kožnyja 10 chvilin achoŭniki ščoŭkali dźviarnym «vočkam», zazirajučy ŭ kamieru — heta žudasna razdražniała.
— Kab mozh pracavaŭ, treba niešta rabić. Tamu ja śpiavaŭ pieśni ŭhołas, — dzielicca «łajfchakam» Illa.
— Ja nie viedaju, jak žyć dalej, — pryznajecca aktyvist. — Ja praciahvaju pisać listy i chadzić na sudy. Kaniešnie, mianie naviedvajuć dumki, što, mahčyma, varta na niejki čas vyjechać u biaśpiečnaje miesca. Ale ja pakul nie pryjšoŭ u siabie, i ja tut. Mianie niby čymści ahałomšyli, i ja siadžu ŭ niejkaj prastracyi.
I ŭsio ž Illa nie pierastaje paŭtarać: dziejnaść, nakiravanaja na padtrymku inšych, padtrymlivaje i jaho samoha. Kali jon atrymlivaje čarhovy list z-za krataŭ, napaŭniajecca enierhijaj i siłami dziejničać dalej.
Advakat i maci Illi Mironava napisali zajavu ŭ prakuraturu z nahody ŭmovaŭ u izalatary. Za niekalki dzion da vyzvaleńnia da Illi navat prychodziŭ supracoŭnik viedamstva, zapytvaŭsia, na što jon skardzicca, ale nijakich źmienaŭ paśla vizitu nie adbyłosia.
Razvažajučy pra źmieny, jakija adbylisia ŭ Biełarusi ciaham apošniaha hoda, Illa zaznačaje, što hramadskaja salidarnaść nikudy nie źnikła. Tak, mnohija vymušanyja byli źjechać za miažu. Tak, sudovyja pasiadžeńni pa «palityčnych» spravach stali rabić zakrytymi. Ale ludzi jak prychodzili padtrymać viaźniaŭ u sudy, tak i prychodziać. A jašče biełarusy stali pisać bolš listoŭ salidarnaści.
— Faktyčna, adzinaje, što ŭ nas zastałosia, — heta słova, ad listoŭ vielmi vialikaja padtrymka. Dziakuj usim, chto ich piša, abaviazkova praciahvajcie heta rabić, — padsumoŭvaje vałancior.
