«Skačok u svabodu». Historyi samych znakamitych pierabiežčykaŭ
Historyja sa spartsmienkaj Kryścinaj Cimanoŭskaj prymusiła zhadać i inšyja historyi ŭciokaŭ. My ŭžo raskazali historyju pra eks-lidara Biełarusi Pancielajmona Panamarenki, jaki sprabavaŭ pieraškodzić adnamu ź pierabiežčykaŭ. U hetym tekście — historyja samych znakamitych pierabiežčykaŭ, zorak kultury i sportu. Dla kahości adjezd staŭ prystupkaj dla suśvietnaj viadomaści, dla inšych — žyćciovaj dramaj.
Skačok u ruki palicejskich
Znakamity «pryžok u svabodu», jaki zrabiŭ tancoŭščyk Rudolf Nuryjeŭ, staŭ adnym ź simvałaŭ «chałodnaj vajny». Trupa Kiraŭskaha (ciapier Maryinskaha) teatra, salistam jakoha jon byŭ, prylacieła ŭ Paryž u 1961-m. Hastroli savieckich kalektyvaŭ dazvolili za piać hadoŭ da hetaha. Ale Nuryjeŭ pavodziŭ siabie rasłablena i aktyŭna kantaktavaŭ z zamiežnikami.
KDB pierapužałasia, što jon vyrašyć zastacca na Zachadzie. Tamu tancoŭščyka adchilili ad dalejšych hastrolaŭ (trupa nakiroŭvałasia ŭ Łondan) i vyrašyli adpravić u SSSR za «parušeńnie režymu znachodžańnia za miažoj».
Nuryjeva pryvieźli ŭ aeraport. Adna z francuzskich siabrovak padyšła da jaho raźvitacca i skazała šeptam: jon musić padyści da dvuch palicyjantaŭ, što stajali pobač, i skazać, što choča zastacca ŭ Francyi. «Jany ciabie čakajuć», — dadała jana. Vidać, supracoŭniki śpiecsłužbaŭ štości adčuli i stali adšturchoŭvać Nuryjeva ŭbok.
Tancoŭščyk litaralna vyrvaŭsia i skoknuŭ u nakirunku palicejskich. Na nastupny dzień francuzskija haziety vyjšli z zahałoŭkami «Skačok u svabodu».
U SSSR Nuryjeva zavočna pryhavaryli da siami hadoŭ kałonii strohaha režymu. Ale na Zachadzie jon staŭ suśvietnaj zorkaj, peŭny čas źjaŭlaŭsia mastackim kiraŭnikom paryžskaj Hrand-Opiera.
Na radzimu jaho puścili tolki padčas pierabudovy, dy i toje na pachavańnie maci. Viza była na 72 hadziny.
Ułady zrabili ŭsio, kab Rudolf nie sustreŭsia sa svaimi znajomymi.
Ucioki znakamitaha dueta
Ludmiła Biełavusava i Aleh Pratapopaŭ. 1968 hod
Amatary fihurnaha katańnia sa stažam dahetul z nastalhijaj zhadvajuć Irynu Radninu, jakaja ŭ pary zavajavała try zołaty na Alimpijskich hulniach. Ale da jaje źjaŭleńnia hrymieli inšyja imiony. Havorka pra duet Ludmiły Biełavusavaj i Aleha Pratapopava, jakija vyjhrali zołata ŭ 1964 i 1968 hadach. Mienavita jany prydumali i vykanali šerah elemientaŭ, jakija potym uvajšli ŭ abaviazkovuju prahramu spabornictvaŭ usich fihurystaŭ śvietu.
U pačatku 1970-ch jany syšli ź vialikaha sportu. Pa słovach sužencaŭ, na toje paŭpłyvali i čynoŭniki, jakija prymušali sudździaŭ stavić im bolš nizkija bały. Ź fihurnym katańniem jany nie raźvitalisia: pracavali ŭ Leninhradskim balecie na lodzie.
U 1979-m padčas hastrolaŭ u Šviejcaryi Ludmiła i Aleh paprasili palityčnaha prytułku i admovilisia viartacca ŭ SSSR.
Paźniej jany tłumačyli, što
ŭ Sajuzie im nie davali raźvivacca dalej. Taksama ich prymušali addavać dziaržavie zaroblenyja za miažoj hanarary. Spartsmienaŭ pazbavili zvańniaŭ zasłužanych majstroŭ sportu, ich imiony prybrali z usich daviednikaŭ.
Siamiejny duet pasialiŭsia ŭ Šviejcaryi i vystupaŭ jašče šmat hadoŭ. U 2015-m 79-hadovaja Biełavusava (za dva hady da śmierci) i 83-hadovy Pratapopaŭ vystupali na šou ŭ ZŠA.
Rameo i Džuljeta «chałodnaj vajny»
Ludmiła Ułasava ŭ aeraporcie Ńju-Jorka
Alaksandr Hadunoŭ i Ludmiła Ułasava ličylisia idealnaj paraj. Jany byli zorkami savieckaha baleta i zdymalisia ŭ kino. Naprykład, u znakamitaj stužcy «31 červienia», dzie hałoŭnuju rolu vykonvaŭ uradženiec Biełarusi Mikałaj Jaromienka-małodšy.
U 1979 hodzie Vialiki teatr znachodziŭsia na hastrolach u Ńju-Jorku. Nieŭzabavie paśla pryjezdu Hadunoŭ prapanavaŭ žoncy zastacca ŭ ZŠA, ale taja admoviłasia: u Maskvie žyła jaje stareńkaja maci. Bolš da hetaj razmovy nie viartalisia. Ale nieŭzabavie tancoŭščyk syšoŭ z haścinicy i paprasiŭ palityčny prytułak.
Savieckija ŭłady vyrašyli adpravić Ludmiłu nazad u Maskvu. Jaje pryvieźli ŭ aeraport i pasadzili ŭ samalot. Ale palicyja zabłakiravała vylet. Pieramovy pamiž SSSR i ZŠA išli try dni. Ułasava śćviardžała, što vyrašyła viarnucca dobraachvotna.
U vyniku amierykancy dali dazvoł na vylet. Praz try hady Hadunova i Ułasavu raźviali praz savieckaje pasolstva. Ich nazyvali «Rameo i Džuljetaj chałodnaj vajny».
Karjery Ułasavaj nijak nie naškodziła heta historyja. Jana vystupała jašče try hady. Potym stała trenieram. Dahetul žyvie ŭ Maskvie.
A voś baletnaja karjera Hadunova za miažoj — u adroźnieńnie ad Michaiła Baryšnikava i Natalli Makaravaj, inšych savieckich «pierabiežčykaŭ» — nie skłałasia. Dakładniej, jon nie staŭ suśvietnaj zorkaj. Paźniej Alaksandr zdymaŭsia ŭ kino (u tym liku, u bajeviku «Mocny arešak») i pamior u 1995-m.
«Ja ŭžo byŭ alimpijskim čempijonam. Ale pry hetym nie mieŭ navat mietra žylla»
Alaksandr Mahilny ŭ maładości
Saviecki chakiej spraviadliva ličyŭsia adnym z macniejšych u śviecie. Na alimpijskich hulniach zbornaja SSSR zaŭždy zmahałasia za zołata. U asnoŭnym jana kamplektavałasia z hulcoŭ maskoŭskaha CSKA. Tamu hulnia ŭ składzie hetaj kamandy była šansam na paśpiachovaje žyćcio. Ale tolki pa savieckich mierkach.
«Ja ŭžo byŭ alimpijskim čempijonam, čempijonam śvietu, trochrazovym čempijonam SSSR. Ale pry hetym nie mieŭ navat mietra žylla. Kamu patrebna takoje žyćcio? I ŭsie hetyja hramaty ź miedalami?» — tak chakieist Alaksandr Mahilny, jaki žyŭ u internacie, tłumačyŭ svoj pabieh praz akijan.
U 1988-m jaho zadraftavaŭ kłub NCHŁ «Bafała». Naturalna, Alaksandra nichto nie adpuściŭ tudy hulać, ale kantakt ahienta hetaha kłuba spatrebiŭsia.
U nastupny hod Mahilny prylacieŭ sa zbornaj u Šviecyju, dzie SSSR staŭ čempijonam śvietu. Paśla pieramohi ŭsie atrymali vychodny dzień. Zamiest taho, kab pahladzieć Stakholm abo naviedać handlovy centr, Mahilny schavaŭsia i vyjšaŭ na pradstaŭnikoŭ «Bafała». Tyja padrychtavali ŭsie dakumienty, i Alaksandr prylacieŭ u ZŠA.
Na radzimie na jaho zaviali kryminalnuju spravu. Farmalna — z-za ŭchileńnia ad słužby ŭ vojsku (CSKA byŭ armiejskim kłubam). Heta dało padstavu chakieistu paprasić palityčny prytułak.
Nieŭzabavie uśled za Mahilnym za akijan nakiravalisia sotni chakieistaŭ, što nazaŭsiody źmianiła hety vid sportu.
Alaksandr zrabiŭ fantastyčnuju karjeru ŭ NCHŁ, staŭ adnym ź piaci ruskich, chto nabraŭ za akijanam bolš za tysiaču ačkoŭ. Ale za zbornuju Rasii z taho času jon syhraŭ tolki adnojčy i z taho času i da zaviaršeńnia karjery adchilaŭ usie prapanovy.
