Chto taki Mikoła Aŭtuchovič, jakoha zatrymali za «teraryzm»? Jaho bijahrafii chapiła b na dziesiaciarych — vajna, biznes, palityka, haładoŭki, turma
Mikoła Aŭtuchovič — adna z samych jarkich postaciaŭ hramadska-palityčnaha žyćcia Biełarusi za apošnija paru dziesiacihodździaŭ. U pačatku śniežnia 2020 jaho razam z hrupaj siabroŭ abvinavacili ŭ stvareńni «terarystyčnaj hrupoŭki», jakaja dziejničała na terytoryi Hrodzienskaj vobłaści, padpalvała aŭtamabili i damy supracoŭnikaŭ siłavych viedamstvaŭ. «Naša Niva» ŭspaminaje staronki žyćciapisu hetaha čałavieka.
Fota Julii Daraškievič.
Mikoła Aŭtuchovič naradziŭsia na pravasłaŭnaje Rastvo (sam Aŭtuchovič źviazvaŭ z hetym faktam niekatoryja mistyčnyja padziei va ŭłasnym žyćci) u 1963 hodzie ŭ Vaŭkavysku. Kažuć, što baćka byŭ kiroŭcam, a maci spačatku pracavała na chlebzavodzie, a potym — u školnaj stałoŭcy. U Mikałaja jość małodšaja siastra.
Baćki razyšlisia, kali dzieci jašče byli małymi. Viadoma, što ni pra jakuju raskošu ŭ siamji havorki nie viałosia. Jak kažuć, vyžyvali jak mahli. «Havaryć praŭdu i nie prachodzić mima zła — ja ŭsie hady prytrymlivajusia hetych słoŭ. I ŭ dziacinstvie taksama, bo hadavaŭsia vulicaj, pakul maci zarablała hrošy. Dla chłopcaŭ ź miascovaha šanchaja ŭmieńnie adkazvać za svaje słovy było hałoŭnaj rysaj charaktaru», — kazaŭ Aŭtuchovič.
«Z samaha dziacinstva ŭsie śmiajalisia z tych, chto razmaŭlaŭ pa-biełarusku. Paśla kožnaha leta ŭ babuli ja taksama doŭha jašče razmaŭlaŭ na biełaruskaj movie, a ŭsie siabry śmiajalisia… Voś jakaja była prapahanda ŭ SSSR. I ciapier nie lepšaja», — jašče adzin dziciačy ŭspamin Aŭtuchoviča, pra jaki jon pisaŭ siabram z turmy. U pačatku palityčnaj dziejnaści Aŭtuchovič nie duža zadumvaŭsia pra nacyjanalnaje, ale padčas źniavoleńnia dajšoŭ da taho, što mova i nacyjanalnaja śviadomaść nieabchodnyja dla raźvićcia hramadstva.
Aŭtuchovič u dziciačyja hady nie adznačaŭsia niejkim tam dysidenctvam, byŭ zvyčajnym savieckim vučniem: pijanieram, akciabronkam. Vieryŭ savieckaj prapahandzie. Pavieł Sieviaryniec zhadvaŭ taki kranalny momant, jak na pryjomie ŭ pasła ZŠA Aŭtuchovič paprosić pakaštavać cukierki sa stała, bo z małych hadoŭ byŭ pierakanany, što amierykancy ich robiać z nafty. «Smačna», — z uśmieškaj pramoviŭ Mikałaj, razburyŭšy dla siabie adzin ź mifaŭ. Usie śmiajalisia.
Dalej Aŭtuchovič vučyŭsia ŭ PTV u Vialikaj Bierastavicy na aŭtamiechanika, a na žyćcio zarablaŭ tym, što razhružaŭ vahony. Kažuć, što vydatnikam u vučobie nikoli nie byŭ, ale adznačaŭsia svajoj upartaściu i metanakiravanaściu.
Słužyć u vojska adpravili ŭ rasijski Sarataŭ, kiroŭcam u rakietnaj častcy asablivaha pryznačeńnia. Zrešty, adtul Mikoła sam paprasiŭsia ŭ Afhanistan, avanturnaja duša vaŭkavysca patrabavała pryhod.
«Ja tady nie dumaŭ, kudy i navošta jedu, što ja tam budu rabić, kaho tam budu zabivać. Skazali «treba», i ja pajechaŭ. Ciapier, kaniečnie, kali staŭ bolš darosłym, ja zrazumieŭ, što my tam nie byli patrebnyja, što my pajechali zabivać ludziej, jakija abaraniali svaju svabodu», — kazaŭ Mikałaj.
Jahonaja mama, spadarynia Lilija, zhadvała, što za dva hady i try miesiacy, jakija syn pravioŭ u dalokaj azijackaj krainie, jon niekalki razoŭ pryjazdžaŭ u Biełaruś u adpačynak, ale ŭmovaj było dastaŭleńnie ciełaŭ tych niaščasnych, jakija na vajnie zahinuli. Za apieracyi, u tym liku achovu mosta pad Kandaharam, uznaharodžany miedalami «Za advahu» i «Za bajavyja zasłuhi», a taksama ordenam Čyrvonaj zorki.
Kali viarnuŭsia ŭ Biełaruś, to zastaŭsia vajskoŭcam, chutka ažaniŭsia ź dziaŭčynaj Alenaj. Upieršyniu jaje ŭbačyŭ, kali rabiŭ zdymak dla zamiežnaha pašparta ŭ Afhanistan u vaŭkavyskim sałonie, ale paznajomiŭsia ŭžo pa viartańni z vajny. U ich naradziłasia dačka Kaciaryna.
Nabližalisia niaprostyja, ale poŭnyja pierśpiektyŭ 1990-ja, tady Aŭtuchovič i vyrašyŭ, što choča zaniacca biznesam. Spačatku vaziŭ harodninu ź Biełarusi ŭ Rasiju na prodaž, potym vykupiŭ staryja armiejskija kazarmy, pryvioŭ ich u boski vyhlad i staŭ zdavać achvotnym. Ale sapraŭdny pośpiech i viadomaść u horadzie jamu pryniesła słužba taksi 22222.
Niedarahija i zručnyja taksoŭki kursavali pa ŭsim horadzie, haražy byli adrazu za domam Aŭtuchoviča. Sam Mikoła kazaŭ, što dziesiać hadoŭ žyŭ tolki pracaj, addavaŭ joj bolš za 12 hadzin na sutki, nie chadziŭ u adpačynki. Aŭtuchovič uspaminaŭ, što prablemy pačalisia, kali ŭ horadzie źjaviŭsia novy staršynia rajvykankama, jaki pačaŭ namiakać, što ŭ jaho žonki stary aŭtamabil i ad novaha jana b nie admoviłasia. «Chočacie — zarabicie», — rezka adkazvaŭ Mikoła.
Paśla hetaha na Aŭtuchoviča nasyłajucca pravierka za pravierkaj, jaho prosta absypajuć štrafami. U 2004 hodzie Mikoła vyrašyŭ bałatavacca ŭ parłamient. Tady jašče isnavała niezaležnaja sacyjałohija, jana zaśviedčyła pieramohu papularnaha pradprymalnika jašče ŭ pieršym tury, ale ŭ łukašenkaŭskaj Biełarusi takoha być nie mahło, a deputatam stała dyrektarka himnazii Tamara Navasad.
Paśla taho, jak Aŭtuchovič kinuŭ palčatku rajonnaj viertykali, presavańnie tolki ŭzmacniłasia. Mikoła dasłaŭ u Kamitet pa baraćbie z arhanizavanaj złačynnaściu źviestki pra karumpavanaść vaŭkavyskich padatkavikoŭ, ale vynikaŭ heta nie mieła. Aŭtuchovič pajšoŭ na žest adčaju i abviaściŭ haładoŭku — u toj čas jon jašče nie mieŭ asablivych prablem sa zdaroŭjem, tamu niekalki tydniaŭ bieź ježy jamu dalisia adnosna prosta. Zrešty, potym haładać daviadziecca našmat čaściej i z bolšymi ryzykami dla žyćcia.
U vyniku na jaho taki zaviali kryminalnuju spravu za niaspłatu padatkaŭ u asabliva bujnym pamiery, a taksama pracu bieź licenzii. Śledčy DFR Mikałaj Alichvier, jaki zajmaŭsia hetaj spravaj, praz kolki hadoŭ paśpiachova pierabraŭsia ŭ na poŭdzień ZŠA, u soniečnuju Atłantu.
Aŭtuchoviča ž źmiaščajuć u SIZA. Jon adrazu pačynaje rekordnuju haładoŭku, jakaja doŭžycca 74 dni. Śledčyja pałochajucca, što čałaviek hatovy sapraŭdy pamierci i adpraŭlajuć jaho pad chatni aryšt. Za hetyja dni Mikoła zhubiŭ 40 kiłahramaŭ vahi.
Z dačkoj paśla haładoŭki.
9 lutaha 2006 hoda musiŭ pačacca sud pa kryminalnaj spravie, ale Aŭtuchovič uciok z-pad varty. Pryčym, jak havaryłasia ŭ milicejskaj aryjenciroŭcy, u pradprymalnika z saboj była zbroja. Jaho adšukali tolki praz dva miesiacy, prosta na minskaj vulicy. Padpolle moža być i takim.
Znoŭ turma, znoŭ haładoŭki. U vyniku Aŭtuchoviča asudzili da 3,5 hoda źniavoleńnia. Pryčym kanfiskavali pałovu taksovak, kvateru, dva składy. Na volu pradprymalnik vyjšaŭ usio ž značna chutčej, zimoj 2008 hoda, dapamoh toj cisk, jaki na režym akazvali Jeŭrasajuz i ZŠA.
Praŭda, litaralna praz hod Aŭtuchovič apynajecca jašče raz za kratami. Na hety raz abvinavačańnie hučyć zusim fantastyčna — padrychtoŭka terakta. Mnohija pravaabaroncy i palityki tady šaptalisia, što radykalny žychar Vaŭkavyska sapraŭdy zdolny na takoje, tamu nie śpiašalisia pryznavać jaho palitviaźniem.
Fota Julii Daraškievič.
Havaryłasia, što Aŭtuchovič rychtavaŭ zamachi na namieśnika ministra pa padatkach i zborach Vasila Kamianko i staršyniu Hrodzienskaha abłvykankama Uładzimira Saŭčanku, a taksama ździejśniŭ padpały majomaści načalnika Vaŭkavyskaha RUUS Kacuby i padatkavaha inśpiektara Mandzika. U spravie navat vypłyŭ hranatamiot, jaki znajšli dzieści ŭ Vaŭkavysku. Prakuror Eldar Safaraŭ (sioleta jon zvolniŭsia z orhanaŭ pa palityčnych pryčynach — «NN») prasiŭ prysudzić Mikołu 20 hadoŭ. Ale abvinavačvańnie razvaliłasia ŭščent, Aŭtuchoviča pakarali tolki za piać znojdzienych doma patronaŭ ad vintoŭki — ale ažno na 5 hadoŭ i 2 miesiacy turmy.
Novaje źniavoleńnie — na hety raz ad śvistka da śvistka. Na volu Aŭtuchovič vyjšaŭ tolki ŭ krasaviku 2014 hoda z hrodzienskaj turmy. Lohkim źniavoleńnie nazvać było niemahčyma, sam jon nazyvaŭ svaje pasłańni z turmaŭ «listami ź piekła», a kab choć niejak palepšyć umovy adbyćcia pakarańnia, navat uskryvaŭ sabie žyvot.
Pa vyzvaleńni z hrodzienskaj turmy, fota Siarhieja Hudzilina.
Pa vyzvaleńni Aŭtuchovič adnaviŭ aŭtamabilny biznes — ciapier užo nie taksi, a łahistyčny. Heta davała srodki na žyćcio.
Adnačasova z tym na niejki čas jon akazaŭsia ŭciahnuty ŭ struktury apazicyi, razam ź Viačasłavam Siŭčykam stvaryŭ ruch «Razam», ale vielmi chutka rasčaravaŭsia ŭ hetaj dziejnaści. Dapamahaŭ školniku Danatu Skakunu, jakoha asudzili na 8 hadoŭ kałonii za zamach na nastaŭnicu ruskaj movy.
Aŭtuchovič vystaŭlaŭ ultymatum Łukašenku, ale heta, chutčej, usprymałasia z uśmieškaj. Jon kazaŭ, što samaja važnaja jakaść, jakoj pavinny navučycca biełarusy, — heta kanśpiracyja.
A potym Mikoła ŭvohule źnik. Amal usie byli ŭpeŭnienyja, što ŭ metach biaśpieki jon usio ž źjechaŭ za miažu, chacia raniej i kazaŭ: «Mnie heta niecikava».
Fota Iryny Arachoŭskaj
Nie, Aŭtuchovič zastaŭsia viernym sabie i syšoŭ u hłybokaje padpolle, ale Biełaruś nie pakidaŭ. Bolšuju častku času jon pravodziŭ u Breście ŭ haściach u Lubovi Razanovič, jakaja kaliści mieła svaju firmu taksi, a taksama ŭ jaje muža, baciuški Siarhieja Razanoviča. Ciapier jany i ich syn Pavieł, jaki pracavaŭ u administracyi Leninskaha rajona Bresta, taksama prachodziać pa kryminalnaj spravie za teraryzm. Jaki ž kulbit ciapier vyrabić los Aŭtuchoviča?
