«Daktary sami ŭ šoku — asabliva tyja, chto nikoli nie pracavaŭ ź pnieŭmanijami»: minskaja doktarka, jakaja pracuje z COVID-19, ščyra pra ŭsio raskazała
Letaś Darja Čechava skončyła ŭniviersitet i pačała pracavać terapeŭtam u pryjomnym pakoi 10-j minskaj kliniki. Ciapier jana adna z tych, chto pracuje «na pieradavoj», ratujučy biełarusaŭ ad COVID-19, piša «Radyjo Svaboda».
Jaje dopisy ŭ Twitter pra pracu miedykaŭ padčas pandemii karanavirusa źbirajuć tysiačy łajkaŭ.
U śpiecprajekcie «Svabody» «Na pieradavoj» doktarka Darja Čechava apaviadaje pra pacyjentaŭ, strach i rasčaravańnie — nie ŭ miedycynie, ale ŭ sistemie, u jakoj pracuje.
«Kali na pačatku miesiaca byli bolš lohkija formy, to ciapier heta dvuchbakovaja pnieŭmanija»
Doktarka pracuje ŭ pryjomnym adździaleńni, i jaje praca źmianiłasia, bo špital pieraprafilavali pad infiekcyjny. Raniej Darja zastupała na źmienu, prymała pacyjentaŭ z paliklinik ci chutkich z roznymi dyjahnazami. Ciapier — tolki karanavirus.
«Spačatku ŭ nas byli tolki kantakty pieršaha ŭzroŭniu, potym źjaviŭsia prosta karanavirus, potym — ź pnieŭmanijaj, — tłumačyć Darja. — Siońnia ŭ pryncypie narmalna, tamu što ciapier my prymajem pacyjentaŭ tolki z paćvierdžanym karanavirusam i pnieŭmanijaj. Da nas ich pieravodziać ź inšych ustanoŭ. Hruba kažučy, my viedajem, što za sutki pryjedzie 10 čałaviek ci 20, časam 30 ci 40. I my hatovyja ich prymać».
Eto ya ułybajuś v načale smieny, jeŝio nie podozrievaja o tom, čto v śledujuŝij raz ja nie to, čto prisiesť - v tualet schodiť smohu tolko čieriez 9 časov.
Siehodnia rabotała v profilnych otdielenijach, hdie ležat kovidy. #somnitielnojeudovolstvijepic.twitter.com/l3tRXac9pX
U pryjomnym pakoi adviali asobnuju zonu, jakuju padzialili na «čystuju» i «brudnuju» častki. Tam jość śpiecyjalny šluz, dzie miedyki zdymajuć brudnyja kaściumy, viešajuć ich pad kvarcavuju lampu, zdymajuć srodki abarony, dezynfikujuć usio i pracirajuć sieptacydam. Potym iduć u «čystuju», a kali pryvoziać pacyjentaŭ, miedykaŭ vyklikajuć u «brudnuju» i manipulacyi z kaściumam paŭtarajucca.
«Pa sutnaści, usia lakarnia — heta ŭžo «brudnaja» zona», — pryznaje doktarka.
Ciapier, kaža Čechava, našmat bolš napružanaja praca ŭ adździaleńniach.
«Usie lekary, jakija ŭ nas jość, pieraprafilavalisia ŭ infiekcyjanistaŭ. I jany vymušanyja lačyć hetych «ciažkich» pacyjentaŭ. Kali na pačatku miesiaca byli bolš lohkija formy COVID-19, to ciapier heta karanavirus i dvuchbakovaja pnieŭmanija. Hetyja ludzi byccam by stabilnyja vizualna, ale potym ty hladziš na ich anamniez, na ichnija zdymki i razumieješ, što pacyjent sapraŭdy ciažki.
Daktary sami krychu ŭ šoku, asabliva nieŭrołahi, chirurhi, bo jany ŭvohule nikoli nie pracavali z hetymi pnieŭmanijami. A tut im treba vieści pacyjentaŭ z dastatkova surjoznaj pnieŭmanijaj u spałučeńni z surjoznym virusam, jaki moža ŭpłyvać na inšyja orhany. Pry hetym u ludziej jość inšyja zachvorvańni. To-bok treba tak spałučyć usio, tak pryznačyć lačeńnie, kab nie naškodzić pacyjentu i vylečyć. I ŭ hetym płanie lekaram ciažka».
«U tych, chto na aparacie ŠVŁ, asablivaj dynamiki niama»
Darja ličyć, što rašeńnie pakidać doma pacyjentaŭ, u jakich karanavirus praciakaje ŭ lohkaj formie, maje sens. Bo, kaža jana, ciažkich pacyjentaŭ z kožnym dniom stanovicca ŭsio bolej, tamu špitalizavać usich niemahčyma.
«Treba pakinuć rezierv dla tych, kamu heta bolš patrebna. My čakajem napłyŭ ludziej u traŭni, bo Vialikdzień, Radaŭnica, potym parad. A heta ŭsio kantakty pamiž ludźmi, tamu, chutčej za ŭsio, zachvaralnaść budzie raści».
Doktarka ličyć, što nie ŭsie biełarusy da kanca razumiejuć surjoznaść situacyi z karanavirusam.
«Strašna, kali ty z hetym pracuješ, kali bačyš chvorych ludziej, vymušanych lažać na aparatach ŠVŁ, jakich my namahajemsia lačyć, a jany nie papraŭlajucca. Kali jany prajšli praz reanimacyju, to, biezumoŭna, razumiejuć, što takoje karanavirus. Ale vialikaja prablema, što ludzi nie zadumvajucca, praciahvajuć chadzić pa lakarniach, sustrakacca adno z adnym».
Raźnica v foto v 12 časov.
Dievočki, nie choditie v miedicinu... pic.twitter.com/c2Eaii9PUI
Akramia pracy ŭ «pryjomniku», Čechava časam dziažuryć u adździaleńniach.
«Nie mahu skazać, što ŭ mianie jość svaje pacyjenty, ale jak dziažurny doktar ja pavinna ich hladzieć. Kali niechta novy pastupaje, ja sama pryznačaju lačeńnie. Viedaju, što ŭ niekatorych adździaleńniach jość dynamika — navat kahości vypisvajuć. Što da pacyjentaŭ u reanimacyi, to tut jość niuansy. U tych, chto na aparacie ŠVŁ, asablivaj dynamiki niama, choć lačeńnie dobraje».
«Niekatoryja kalehi syšli za svoj košt, a niekatoryja zvolnilisia»
Pavodle doktarki, na pačatku hodu pra karanavirus miedyki nie dumali. Navat u lutym jany byli ŭpeŭnienyja, što jon nie zakranie Biełaruś.
«Kali ŭ nas u lakarni źjaviŭsia pieršy vypadak karanavirusa, adrazu za im pačałosia jak pa najezdžanym. Pa praŭdzie, my nie dumali, što ŭsio tak abierniecca. Hety virus sapraŭdy vielmi kantahijozny, to-bok adzin infikavany moža zarazić kala troch čałaviek. Heta davoli vysoki pakaźnik zaražalnaści.
Ja šmat čuła pra epidemiju śvinoha hrypu ŭ 2009 hodzie, ale ŭ tym hodzie ja navat nie była ŭpeŭnienaja, što źbirajusia stać lekarkaj. Toje, što adbyvajecca ciapier, šmat dla kaho ŭpieršyniu i niečakana. Našaja klinika ŭ pryncypie była nie hatovaja da taho, kab stać infiekcyjnaj. Ciapier kožny dzień u nas pierapłanavańnie, niejkija novaŭviadzieńni, štości namahajucca zrabić».
Usie daktary, kaža Darja, «krychu na niervach». Niekatoryja jaje kalehi syšli za svoj košt, a niekatoryja i zvolnilisia — asabliva tyja, chto va ŭzroście.
«Usio ž taki jość dakładnaja karelacyja pamiž uzrostam i ciažkaściu chodu zachvorvańnia»
Darja zastałasia žyć doma, bo žyvie z mužam. Ale kaža, što kali b žyła z baćkami, to dakładna izalavałasia b. Ź imi doktarka pakul nie bačycca, bo razumieje, što moža być nośbitam infiekcyi, sama taho nie viedajučy.
Poka pierieryv v rabotie, nachožuś v «čistoj» zonie.Pozvoniła babuškie s diedom, sižu słušaju, kak died rasskazyvajet pro to, kak vozitsia s ohorodom, riemontirujet mašinu, a u mienia na hłazach ślozy - my tak davno nie vidieliś!
Virus zabirajet u nas vriemia, kotoroje my mohli by proviesti s siemjej.
«U psichałahičnym płanie [žyć] stała našmat ciažej, tamu što ty trymaješ u hałavie dumku, što možaš zarazicca, prynieści heta dadomu. Idzieš u kramu ŭ mascy i ŭsio roŭna dumaješ, što možaš być krynicaj zarazy. Ja nikudy nie chadžu. Dom — praca — dom. Tak sabie režym žyćcia. Pastajannaja izalacyja vymušaje zamykacca ŭ sabie, bo ni z kim nie pakantaktuješ, nie pahutaryš. Čas pravodzim u kole kalehaŭ, tamu što ź imi jość što abmierkavać i jany ciabie zrazumiejuć».
«24 hadziny pracy non-stop — heta nievynosna»
My pytajemsia ŭ Čechavaj pra samy ciažki dzień u pracy z momantu, kali pryjšoŭ karanavirus. Jana kaža, što takich było niamała.
«U asnoŭnym jany byli ŭ kancy sakavika, naša klinika jašče nie była pieraprafilavanaja, ale my prymali pnieŭmanii ź inšych lakarniaŭ, jakija byli pieraprafilavanyja. Da nas jechała stolki pnieŭmanij, što nie było kudy padziecca, pryjazdžali dziasiatkami. Heta byli nastolki ciažkija dni, što my nie spraŭlalisia. U nas tady nie było dadatkovych stavak terapieŭta. Spać nie kłalisia ŭvohule. Prychodzili na sutki ŭ 8.30 ranicy i ŭ 8.30 praz 24 hadziny zdavali źmienu. 24 hadziny pracy non-stop — heta było nievynosna. Dapamahčy nie było kamu, bo pulmanałohija taksama pracavała napružana.
Byŭ momant pierachodny, kali pačali źjaŭlacca pacyjenty z karanavirusam, ale jašče nichto nie byŭ da hetaha hatovy, u nas nie było srodkaŭ zaściarohi. Da mianie «zajechała» vielmi sprečnaja pacyjentka. Ja pieravodziła jaje ŭ inšy špital. U jaje była dvuchbakovaja pnieŭmanija i vielmi niepryhožy zdymak lohkich. U vyniku jana pamierła. Skazali, što heta nie karanavirus, ale ja nie viedaju dakładna. U toj momant u mianie ŭ hałavie ŭsio pieraklučyłasia. Ja zrazumieła, što voś heta… jano. Zrazumieła, što heta ŭžo tut i ciapier. Taja ž situacyja była, kali pačali chvareć kalehi. Zdajecca, što ciabie heta nie zakranie, ale voś kaleha, ź jakim ty šmat času byŭ pobač, zachvorvaje na karanavirus».
«Ja pryjšła ŭ miedycynu nie pa hrošy»
U sakaviku ŭsim supracoŭnikam 10-j kliniki pryjšoŭ mienšy zarobak.
«My heta aktyŭna abmiarkoŭvali ź lekarami, miedsiostrami. Chacia ŭ sakaviku my pracavali asabliva napružana. U płanie finansavaj padtrymki my krychu rasčaravanyja. My tak prykinuli, što nam mienš zapłacili ŭ sakaviku, kab potym zapłacić bolš. Asabista ŭ mianie tut nijakich iluzijaŭ niama, bo pryjšła ŭ miedycynu nie pa hrošy. Chacia mianie heta biantežyć, bo baču, što ludzi ryzykujuć svaim zdaroŭjem, a ŭ vyniku atrymlivajuć maleńki zarobak. Heta niapravilna. Što tyčycca srodkaŭ indyvidualnaj achovy, taksama pačali źjaŭlacca prablemy, tamu chto dzie dastaŭ — heta taksama peŭnyja zatraty».
Kohda spustiła na SIZ trieť svojeho miesiačnoho zarabotka. pic.twitter.com/e1oHXiA1PO
Ale Darja nie škaduje, što vybrała miedycynu. Jašče da taho, jak skončyła ŭniviersitet, jana pracavała miedsiastroj u reanimacyi.
«Tamu z realnaj medycynaj ja sutyknułasia ŭžo tady. Mnie padabajecca maja praca ŭ pryjomnym adździaleńni. Heta roznyja vypadki, dobraja mahčymaść čamuści navučycca. Kali źjaviŭsia karanavirus, mianie nie rasčaravała praca. Chutčej rasčaravała sistema achovy zdaroŭja, adsutnaść arhanizacyi. Ja nie mahu skazać, što ŭ nas usio kiepska. Našaja administracyja za nas vajuje. Viedaju, što starajucca vybić srodki achovy, hrošaj pabolej».
Darja kaža, što zasynaje z dumkami ab pracy: uspaminaje pacyjentaŭ, jakija ŭ ich byli analizy, nakolki byŭ plonny dzień i što treba vypravić: «Moža, ja taki čałaviek — mnie zaŭsiody składana pieraklučycca ad pracy».
Pytańnie pra toje, čamu b nie pajści ŭ adpačynak za svoj košt ci ŭvohule nie zvolnicca, dla Čechavaj nie novaje.
«Muž suprać taho, što šmat pracy, ale ja nie mahu kinuć kalektyŭ. U mianie šmat chto pytaŭsia, maŭlaŭ, čamu ty nie voźmieš adpačynak za svoj košt, čamu nie sydzieš adsiul. Ale ja razumieju, što, kali sydu, heta budzie surjozny prabieł u kalektyvie. Nie mahu skazać, što bajusia samoha karanavirusa, ale bajusia, što vyjdu sa stroju na niejki čas i nie budzie kamu pracavać. Moj kaleha chvareje ŭžo treci tydzień. Jon siabie dobra adčuvaje, ale sam fakt, što jaho niama, zaŭvažny. Pakul jość zdaroŭje i siły, praciahvaju pracavać».
