Skandalny finansavy aŭdyt EHU: «lipavyja» kampiensacyi na sumu bolš za $100 tysiač?
Dniami Rada ministraŭ Paŭnočnych krain abjaviła ab spynieńni finansavańnia Jeŭrapiejskaha humanitarnaha ŭniviersiteta. Farmalna rašeńnie źviazana sa źmienaj pryjarytetaŭ u paŭnočna-jeŭrapiejskich krain.
Zrešty, nie ŭsio tak prosta: akazvajecca, u kancy minułaha hoda skandynaŭskija donary vyvučyli finansavuju aŭdytarskuju spravazdaču, jakaja pakazvaje na šeryja schiemy, u jakich zadziejničany rektar univiersiteta i asobnyja členy Rady kiraŭnikoŭ EHU. BEL.BIZ uvažliva vyvučyŭ skandalny finansavy aŭdyt univiersiteta.
Novyja pryjarytety Paŭnočnaj rady abo kaniec ciarpieńniu skandynavaŭ?
Na minułym tydni Rada ministraŭ Paŭnočnych krain (Nordic Council of Ministers) apublikavała zajavu ab spynieńni finansavańnia Jeŭrapiejskaha humanitarnaha ŭniviersiteta, jaki ŭ 2004 hodzie byŭ zakryty biełaruskimi ŭładami i ŭ 2006 hodzie znajšoŭ prytułak u litoŭskaj stalicy.
Rašeńnie skandynavaŭ — krytyčnaja padzieja ŭ žyćci ŭniviersiteta, uličvajučy, što Nordic Council — druhi pa vieličyni finansavy donar EHU paśla Jeŭrapiejskaj kamisii. Z 2011 hoda jon štohod vydzialaŭ univiersitetu prykładna 550 tysiač jeŭra, zabiaśpiečvajučy kala 18% finansavaj dapamohi ŭniviersitetu. Usiaho z 2008 hoda Rada ministraŭ vydzieliła EHU kala 4,5 młn jeŭra. Hetyja srodki dazvolili sotniam biełaruskich studentaŭ atrymać dobruju jeŭrapiejskuju adukacyju.
Usiaho za čas isnavańnia EHU ŭ Vilniusie z univiersiteta vypuściłasia kala 1600 čałaviek.
Farmalna, rašeńnie Nordic Council źviazana ź pieraaryjentacyjaj hrašovych srodkaŭ na padtrymku intehracyjnych prahram dla ŭciekačoŭ i imihrantaŭ. Sapraŭdy, skandynaŭskija krainy, u asablivaści Šviecyja, u minułym hodzie pryniali šmat uciekačoŭ ź Siryi, Iraka i inšych krain.
Pry hetym u zajavie Paŭnočnaj rady jość i namiok na toje, što novyja pryjarytety — tolki častka karciny. «Rašeńnie spynić finansavańnie EHU zasnoŭvajecca i na vynikach pracesu, u ramkach jakoha abmiarkoŭvałasia rola i stratehija ŭniviersiteta. Nieadnarazovyja ŭnutranyja roznahałośsi ŭ EHU ŭ apošnija hady taksama adciahnuli ŭvahu ad dziejnaści ŭniviersiteta», — havorycca ŭ zajavie.
Kenet Broman, fota ehu.lt
U kamientary BEL.BIZ kiraŭnik ofisa hienieralnaha sakratara Rady ministraŭ Paŭnočnych krain Kenet Broman (Kenneth Broman) udakładniŭ, što hetaja farmuloŭka nie zusim pasuje. Maŭlaŭ, u Paŭnočnaj rady niama prablem z unutranymi roznahałośsiami va ŭniviersitecie. Jość niezadavolenaść mnohimi pryniatymi ŭ EHU rašeńniami ŭ apošnija hady.
Kenet Broman: «EHU pavialičyŭ svoj biudžet, nie zabiaśpiečyŭšy pry hetym pavieličeńnie donarskaj dapamohi. Heta pryviało da vielmi vialikaha deficytu biudžetu».
Pamyłkovyja rašeńni, jak vynikaje z adkazu Bromana, pryviali da taho, što finansavuju dapamohu Narviehija, Danija i Finlandyja spynili jašče ŭ minułym hodzie. Sprava ŭ tym, što skandynaŭskija krainy vyłučali dapamohu EHU nie tolki praz Nordic Council, ale i naŭprost. Z 2008 hoda Narviehija vyłučyła ŭniviersitetu za 3,5 młn jeŭra, Šviecyja — za 2,3 młn, Finlandyja — za 1,1 młn, Danija — 0,6 młn jeŭra.
Zrešty, aficyjnaja linija skandynavaŭ takaja: hałoŭnaja pryčyna rašeńnia — u źmienie pryjarytetaŭ. Ale Daryjus Udrys (Darius Udrys), prarektar EHU pa raźvićci i kamunikacyjach ŭ 2011—2015 hh., upeŭnieny, što na samaj spravie rašeńnie skandynavaŭ naŭprost źviazana z prablemami ŭ EHU.
Daryjus Udrys
Daryjus Udrys:«Rada ministraŭ Paŭnočnych krain amal dva hady ciarpliva sihnalizavała, što čakaje ad kiraŭnictva EHU bolš adkaznych dziejańniaŭ. Jašče ŭvosień 2014 hoda EHU zaklikali pačać praces, u vyniku jakoha byŭ by stvorany stratehičny płan raźvićcia ŭniviersiteta i adnoŭleny bałans biudžetu ŭ adpaviednaści z takim płanam. Hetym važnym zadačam nie nadavali naležnaj uvahi. Pravałoki, źbivańnie z pantałyku, razdražnialnaść kiraŭnictva EHU razburyli raniej praduktyŭnyja adnosiny z Radaj ministraŭ Paŭnočnych krain».
Darycius Udrys: EHU moža zbankrutavać da kanca nastupnaha hoda
Pres-słužba EHU i mieniedžar Trastavaha fondu EHU Mads Majniert (Mads Meinert) nie nazvali Bel.biz dakładnyja ličby deficytu biudžetu ŭniviersiteta. Pa słovach Maksima Milto, adkaznaha za kamunikacyju ŭ EHU, «dakładnyja pakazčyki deficytu biudžetu buduć viadomyja da čarhovaj donarskaj kanfierencyi ŭ červieni-lipieni, kali donary zaćvierdziać pamier finansavaj dapamohi ŭniviersitetu». Pakul ža, adznačaje Maksim Milto, EHU pravodzić aptymizacyju apieracyjnych vydatkaŭ.
Maksim Milto:«Aptymizacyja vydatkaŭ — heta, u pieršuju čarhu, źnižeńnie administracyjnych vydatkaŭ. U pryvatnaści, vosieńniu prajšła reforma pa skaračeńni administracyjnaha piersanału. Častku vydatkaŭ, u pryvatnaści, pa IT i vydavieckaj dziejnaści, univiersitet źniziŭ za košt aŭtsorsinhu pasłuh».
Nakolki takaja aptymizacyi dapamoža EHU vyrašyć finansavyja prablemy, niezrazumieła. Pa acency Daryjusa Udrys, ź minułaha hoda EHU straciŭ 1,5 młn jeŭra donarskaj dapamohi, pry hetym abjom biudžetu ŭ 2015-m hodzie padskočyŭ na 1 młn jeŭra. A jašče i padzieńnie dachodaŭ univiersiteta ŭ suviazi z pamianšeńniem kolkaści novych studentaŭ.
Daryjus Udrys:«Admoŭnyja tendencyi, vierahodna, buduć praciahvacca ŭ suviazi z prablemami ŭ kiraŭnictvie EHU i paharšeńniem reputacyi ŭniviersiteta, a taksama pa pryčynie źmianšeńnia mahčymaściaŭ EHU zabiaśpiečvać pryciahnieńnie donarskaj dapamohi, u tym liku ŭ suviazi z zakryćciom Trastavaha fondu EHU Radaj ministraŭ Paŭnočnych krain. U vyniku, całkam vierahodna, što da kanca nastupnaha akademičnaha hoda EHU zbankrutuje».
Tajamnicy finansavaha aŭdytu EHU: usio tajemnaje stanovicca jaŭnym
U minułym hodzie Rada ministraŭ Paŭnočnych krain zamoviła finansavy aŭdyt EHU ŭ aŭtarytetnaj kampanii Deloitte. Pradstaŭniki Rady ministraŭ Paŭnočnych krain admovilisia dać dostup da dakumienta, spasłaŭšysia na jaho kanfidencyjalnaść. Pa słovach Kienieta Bromana, «złom zła nie papraviš».
Tym nie mienš, 46-staronkavy dakumient, datavany 22 kastryčnika 2015 hoda, apynuŭsia ŭ rasparadžeńni Bel.biz. Aŭdytarskaje zaklučeńnie raźbirajecca ŭ finansavych tratach, zroblenych univiersitetam na karyść rektara Devida Polika i dvuch členaŭ Rady kiraŭnikoŭ EHU: Dena Devidsana i Hrehary Prynsa.
Źleva naprava: Den Devidsan, Hrehary Pryns, Devid Polik
Pry hetym navat nie ŭsie 16 členaŭ Rady kiraŭnikoŭ EHU majuć hety dakumient. Naprykład, Daryjus Stalunas (Darius Staliūnas), namieśnik dyrektara Instytuta historyi Litvy, paviedamiŭ Bel.biz, što nie atrymaŭ aŭdyt, niahledziačy na nieadnarazovy zvarot z hetaj nahody da časovaha staršyni Kirujučaj rady EHU spadaryni En Łonsdejł. Jamu paviedamlali, što dakumient jašče nie hatovy.
Daryjus Stalunas, fota veidas.lt
Daryus Stalunas:«Ciapier ža ja baču, što časovy staršynia [Rady kiraŭnikoŭ EHU] kamientuje heta aŭdytarskaje zaklučeńnie na sajcie EHU. Miarkuju, heta źviazana z majoj pazicyjaj adnosna padziej, jakija adbyvajucca ŭ EHU».
Sapraŭdy, En Łonsdejł ad imia Rady kiraŭnikoŭ raźmiaściła paviedamleńnie, u jakim zajaŭlaje pra najaŭnaść «istotnych piarečańniaŭ» da pracesu aŭdytu i jaho vysnoŭ. Pry hetym jakich-niebudź ŭdakładnieńniaŭ i prykładaŭ takich piarečańniaŭ nie pryvodzicca.
Zhodna z aŭdytarskim zaklučeńniem, hihanckija sumy na karyść rektara Devida Polika (kala $ 104 tysiač za čatyry miesiacy, z červienia pa vierasień 2015 hodu) farmalna prachodziać jak kampiensacyja ŭniviersitetam vydatkaŭ u ramkach jaho pracoŭnaj dziejnaści. Šeść bujnych rachunkaŭ uklučajuć zatraty na avijapieraloty, pierasoŭvańnie naziemnym transpartam, charčavańnie na dziełavych sustrečach i sutačnyja.
Nasamreč, miarkujuć aŭdytary, Polik damoviŭsia z namieśnikam Rady kiraŭnikoŭ EHU i adnačasova dyrektaram Amierykanskich radaŭ pa mižnarodnaj adukacyi (American Councils for International Education) Denam Devidsanam (Dan E. Davidson) ab atrymańni finansavych vypłat ad American Councils u dadatak da svajoj aficyjnaj zarpłaty ŭ EHU.
U kancy vieraśnia 2014 hoda z Polikam byŭ padpisany pracoŭny dvuchhadovy kantrakt na pasadu v.a. rektara z štomiesiačnym zarobkam u pamiery 14 583 jeŭra. Paźniej, u červieni 2015 hoda, z Polikam byŭ zaklučany kantakt užo ŭ jakaści rektara, z zarobkam pamienš. Pry hetym baki damovilisia ličyć pałažeńni novaha pahadnieńnia, jakija ŭstupili ŭ siłu z krasavika 2015 hoda. Pa novym kantrakcie štohadovaja zarpłata Polika skłała 60 tysiač jeŭra, plus mahčymy hadavy bonus nie bolš za 30 tysiač jeŭra.
Za krasavik i travień Poliku praciahvali vypłačvać zarpłatu pa starym, bolš vyhadnym kantrakcie, u vyniku čaho EHU pierapłaciŭ, i paźniej Polik abaviazaŭsia viarnuć sumu pierapłaty. A EHU, u svaju čarhu, abaviazaŭsia kampiensavać Poliku davoli vialikuju sumu strat, jakaja nibyta ŭtvaryłasia ŭ vyniku kanviersii ź jeŭra ŭ dalary pry vypłacie rektaru zarpłaty. Dla aŭdytaraŭ hetaje pytańnie taksama padałosia nie da kanca jasnym.
Viartajučysia da pytańnia kampiensacyj, inšymi słovami, schiema, jakuju apisvajuć aŭdytary, takaja: rektar Polik nibyta ździajśniaje vialikija finansavyja traty i daje rachunki arhanizacyi American Councils (u minułym — adzin z donaraŭ EHU), a paśla hetaja suma, navat biez naležnaha detalovaha analizu raschodaŭ kiraŭničymi orhanami EHU, kampiensujecca ŭniviersitetam. Farmalna hrošy pajšli na apłatu avijabiletaŭ, haścinic, pasłuh kiroŭcy. Prablema ŭ tym, adznačajuć aŭdytary, što im nie było pradstaŭlena nijakich dadatkovych dakumientaŭ, naprykład, kopij avijabiletaŭ.
«Takija dadatkovyja kampiensacyi na karyść spadara Polika taksama mohuć śviedčyć ab parušeńniach padatkovaha zakanadaŭstva», — havorycca ŭ dakumiencie. Sapraŭdy, kali nazvanyja srodki ŭ realnaści nie byli kampiensacyjaj, to ź ich pavinny być vypłačanyja padatki.
Kopija rachunku členaŭ Rady kiraŭnikoŭ EHU
Bolš za toje, u lipieni 2015 hoda EHU kampiensavaŭ American Councils vydatki dvuch členaŭ Rady kiraŭnikoŭ EHU, a mienavita Denu Devidsanu i Hrehary Prynsu, u pamiery $ 52 080. «Nam nie byli pradastaŭleny dakumienty abo infarmacyja, jakija paćviardžajuć hetyja vydatki, — paznačana ŭ dakumiencie. — Prymajučy da ŭvahi hetyja abstaviny, my nie byli ŭ stanie pravieryć, ci adlustroŭvajuć nazvanyja abjomy faktyčnyja vydatki. My taksama vyvučyli rachunki, pradastaŭlenyja EHU z boku American Councils ŭ minułym hodzie, i ich abjomy akazalisia značna nižejšymi».
Aŭdytary rekamiendujuć Radzie ministraŭ Paŭnočnych krain źviarnucca da American Councils z zapytam pa bolš detalovaj infarmacyi pa ŭkazanych rachunkach i vypłatach. Pradstaŭniki Rady ministraŭ Paŭnočnych krain admovilisia adkazvać na pytańnie Bel.biz, ci byŭ zrobleny taki zapyt i jakija jaho vyniki.
En Łonsdejł, časovy staršynia Rady kiraŭnikoŭ EHU, fota css.ge
Tut treba padkreślić, što i Den Devidsan (Dan Davidson), i Hrehary Pryns (Gregory Prince), razam z Danielem Taršysam (Daniel Tarschys), Chienrykam Toft Jensenam (Henrik Toft Jensen) i En Łonsdejł (Anne Lonsdale) byli siabrami Pošukavaha kamiteta, jaki zajmaŭsia vybaram kandydata na pasadu rektara EHU i, u kančatkovym vyniku, zaćvierdziŭ Polika. Bel.biz źviarnuŭsia da časovaha staršyni Rady kiraŭnikoŭ EHU En Łonsdejł z pytańniami adnosna faktaŭ, vykładzienych u dakładzie Deloitte, i čakaje adkazu.
Akramia ŭsiaho inšaha, usie zhadanyja vyšej asoby byli pryznačanyja ŭ Pošukavy kamitet, adznačaje aŭdyt, jašče da taho, jak byli zaćvierdžany ŭ jakaści členaŭ Rady kiraŭnikoŭ EHU. U dakumiencie pryvodzicca i šerah parušeńniaŭ vybarčaha pracesu. «Nam nie byli pradastaŭleny kryteryi adboru i infarmacyja pa inšych kandydatach, jakija pretendavali na pazicyju v. a. rektara. Uličvajučy važnaść takoj pasady i značnyja finansavyja traty ŭniviersiteta na jaje karyść, nam ujaŭlajecca, što ŭ pracesie pryznačeńnia v.a. rektara pavinny byli mieć miesca kankurentnyja pracedury vybaraŭ», — havorycca ŭ dakumiencie.
U vyniku farmalnaha pracesu na pasadu v.a. rektara byŭ abrany Polik, «niahledziačy na adsutnaść u kandydata dośviedu ŭ postsavieckim rehijonie i viedańnia ruskaj/biełaruskaj moŭ — tych kvalifikacyj, jakija sam ža Pošukavy kamitet zajaviŭ u jakaści pryjarytetnych dla pasady rektara», — śćviardžaje aŭdytarskaje zaklučeńnie. Takija spravy.
