Z nadziejaj na pieramohu
Siarod šmatlikich pravasłaŭnych ikonaŭ pa-svojmu vyłučajecca Kazanskaja. Vyłučajecca nia tolki moža samym raspaŭsiudžanym svaim šanavańniem siarod pravasłaŭnaha narodu, ale i tym, što ź joj niejak źviazanyja davoli značnyja histaryčnyja vuzły, što tyčacca usiaho taho, što jość pamiž Biełaruśsiu i Rasiejaj.
 |
Siarod šmatlikich pravasłaŭnych ikonaŭ pa-svojmu vyłučajecca Kazanskaja. Vyłučajecca nia tolki moža samym raspaŭsiudžanym svaim šanavańniem siarod pravasłaŭnaha narodu, ale i tym, što ź joj niejak źviazanyja davoli značnyja histaryčnyja vuzły, što tyčacca usiaho taho, što jość pamiž Biełaruśsiu i Rasiejaj. Navat jašče bolš vostra – pamiž Biełaruśsiu-Litvoj i Rasiejskaj Imperyjaj.
Jak raz hety dzień apynuŭsia ŭ Rasiei abranym dla śviata zamiest taho samaha kryvavaha dnia, jaki, na žal, praciahvaje šanavacca ŭ jakaści śviata ŭ nas. Moža heta šmat čamu vypadkova – prosta blizka pa kalendaru, ale moža sama hetaja blizaść nie zusim vypadkovaja?
U samoj naźvie ikony ŭžo adčuvajecca jaje histaryčny aspekt. Kazań – heta, jak viadoma, hałoŭny tatarski horad. Z adnaho boku, rasiejskija ambicyi faktyčna pačalisia mienavita z zachopu Kazanskaha chanstva, i, bolš taho, ikona znajšłasia na miescy spalenaj Ivanam Žachlivym tatarskaj stalicy. Miž inšym, historyki pa hety dzień spračajucca, chto ž kaho pieramoh. Jość takaja moža davoli aryhinalnaja, ale ŭsio ž niebiespadstaŭnaja teoryja, što heta nie słavianskaja Maskva pieramahła tataraŭ, a naadvarot – Maskva faktyčna stała stalicaj novaj Ardy.
Ale nas zaraz bolš cikaviać inšyja padziei, bolš balučyja i aktualnyja dla biełarusaŭ… Mienavita hetaje listapadaŭskaje śviata Kazanskaj ikony, jakoje pryśviečana “pieramozie Maskvy nad palakam” – a “palaki” hetyja, jak viadoma, byli pa bolšaj častcy biełarusami – vyzyvaje zrazumiełyja pytańni i sprečki. Čamu my śviatkujem svajo paražeńnie? Zrazumieła, praściej za ŭsio tłumačyć heta čymści typu “maskalskaj sutnaści pravasłaŭja”…
Ale mnie, naprykład, u suviazi z hetym uzhadvajecca inšaje śviata – Pakroŭ Božaj Maci. Hetaje śviata ŭźnikła ŭ suviazi ź pieramohaj Vizantyi nad ahresarami z Poŭnačy, h. zn. faktyčna nad ruskimi. I dziŭna, što śviata hetaje u samoj Vizantyi ź ciaham času zabyłasia, a voś jak raz patomki ahresaraŭ uspryniali jaho jak svajo z samych značnych. Pry tym jaho vielmi šanujuć nia tolki pravasłaŭnyja, ale i unijaty. Zdajecca, adkul takaja luboŭ da śviata svajho paražeńnia?
 |
 |
Tamu chryścijanam naturalna bačyć za lubym paražeńniem niejkuju inšuju, bolš značnuju Pieramohu. I u samym hłybokim sensie – pieramohi nad dyjabłam, i ŭ dačynieńni da vyrašalnych histaryčnych krokaŭ. Budziem tady čakać ad Boha vialikuju pieramohu za košt našaha paražeńnia… Paražeńnia nia tolki ŭ padziejach 1612 hoda, ale šmat jakich paražeńniach paśla…
Hetaja histaryčnaja nadzieja moža siarod inšych symbałaŭ mieć i Kazanskuju ikonu Božaj Maci. Tut važna ŭzhadać i jašče adzin momant.
Padziei 1612 hoda ŭ Maskvie byli nia tolki sutyknieńniem Rasiejskaj imperyi i Rečy Paspalitaj, ale taksama pravasłaŭja z katalictvam. I što dziŭna – kataliki taksama vielmi šanujuć Kazanskuju ikonu.
Navat doŭhi čas ličyłasia, što taja ikona, jakaja zachoŭvałasia ŭ pakojach Papy Iaana-Paŭła II, i jość toj samy aryhinalny vobraz, što byŭ stračany ŭ čas revalucyi. Dumałasia, što niejkimi šlachami ikona mahła trapić u Vatykan. Potym apynułasia, što nia zusim usio tak, ikona nie aryhinalnaja, ale ŭsio ž heta adzin z samych viadomych staražytnych śpiskaŭ. I voś zusim niadaŭna, u 2004 hodzie, Papa vyrašyŭ pieradać ikonu Ruskaj pravasłaŭnaj carkvie.
Biassprečna, praz hetaje viartańnie staražytnaha vobrazu Kaścioł zrabiŭ značny krok dobraj voli nasustrač Pravasłaŭnaj carkvie. Budziem spadziavacca, što na hetym skryžavańni taksama budzie atrymana pieramoha. Sumiesnaja chryścijanskaja pieramoha.
