U Ispanii znajšli staruju opieru pra Vialikaje Kniastva Litoŭskaje
Kali ispanski dyryžor Aleksis Sarjana pracavaŭ u Madrydskim karaleŭskim archivie, jon nie šukaŭ histaryčnych siensacyjaŭ. Ale vypadkova natrapiŭ na tvor 1782 hoda pad nazvaju «Evierard II — karol Litvy».
Aleksis maje litoŭskija karani, tamu źviarnuŭ uvahu na dziŭny archiŭny dakumient. «Ja pabačyŭ hetuju nazvu ŭ śpisie i spytaŭ u pracaŭnicy archiva: «Ci možacie pakazać mnie hetuju partyturu?» Jana ździviłasia: «A navošta vam heta? Nichto nie prasiŭ hety tvor šmat hadoŭ». Ja pabačyŭ noty, jany byli ŭ vydatnym stanie, a muzyka akazałasia vielmi dobraj», — raskazaŭ jon na niadaŭniaj pres-kanfierencyi ŭ Vilni.
Natchniła historyja VKŁ
Hetuju opieru napisaŭ kampazitar Žuan de Soŭza Karvalju z nahody dnia narodzinaŭ tahačasnaha partuhalskaha karala Pedra III. U kancy ChVIII stahodździa ŭ Zachodniaj Jeŭropie isnavała moda na małaviadomyja krainy, i tamu aŭtary tvora źviarnuli ŭvahu na addalenaje Vialikaje Kniastva Litoŭskaje. Opieru pastavili tolki adzin raz, paśla čaho noty pachavali ŭ archivach.
Naturalna, padziei ŭ opiery dalokija ad histaryčnaj praŭdy, adnak tam zhadvajucca takija piersanažy našaj historyi, jak Alaksandr Jahiełončyk i aŭtar viadomaha traktata pra zvyčai tataraŭ, litoŭcaŭ i maskvicinaŭ Michałon Litvin. Padziei razhortvajucca ŭ Vaŭkavyskim zamku ŭ pieryjad, nie paźniejšy za ChVI stahodździe.
Pierakładčyk tekstu na litoŭskuju movu Dajnius Bure raskazaŭ, što aŭtary opiery zachaplajucca mocaj kniastva, apisvajuć zaciatuju palityčnuju baraćbu za ŭładu, ciesna pieraplecienuju z ramantyčnaj linijaj. «U hetaj opiery Litva pieražyvaje ciažkija časy zmahańnia za ŭładu. I tradycyjna temy ŭłady i kachańnia — asnoŭnyja ŭ siužecie».
Opiera ažyvie
Zajmieŭšy kaštoŭnuju znachodku, Aleksis Sarjana źviazaŭsia ź litoŭskimi muzykami i muziejščykami. Litoŭcy z zachapleńniem uspryniali navinu i vyrašyli adradzić zabytuju opieru. Užo sioleta ŭ śniežni ŭ vilenskim Pałacy ŭładaroŭ spadar Sarjana i arkiestr «Vilenskaja simfańjeta» arhanizujuć čarhovy pakaz opiery. «Evierard II — karol Litvy» prahučyć druhi raz u historyi i ŭpieršyniu paśla pierapynku amal na try stahodździ.
