Jak u KDB dapytvajuć z detektaram chłuśni? Dośvied biełarusa
Ludziej, jakija traplajuć u ruki biełaruskich siłavikoŭ, časam vymušajuć prachodzić praz detektar chłuśni. My pahutaryli z čałaviekam, jaki z hetym sutyknuŭsia.
Na detektar chłuśni časam zaprašajuć i tych, chto siadzić na Akreścina. Fota: Peter Dazeley / Getty Images
Prapaviednik Sierhij Mieljaniec trapiŭ pad uvahu siłavikoŭ jašče ŭ 2020-m, kali byŭ zatrymany na pratestach, u 2021-m jon atrymaŭ administratyŭku za bieł-čyrvona-biełyja žaluzi. 10 sakavika 2023 mužčyna znoŭ sutyknuŭsia ź siłavikami — tyja pryjšli da jaho dachaty.
Dapamahčy siamji Sierhija Mieljanca možna tut.
Dva nieznajomcy pradstavilisia supracoŭnikami KDB. Mieljanca zaprasili na razmovu jak patencyjnaha śviedku pa vialikaj kryminalnaj spravie — maŭlaŭ, jon musiŭ apaznać kahości pa fota. A taksama zapatrabavali jaho telefon: prahledzieli staronku ŭ fejsbuku, zapisali ŭsie numary ŭ knizie kantaktaŭ z polskim i ŭkrainskim kodami, zafiksavali ŭsie čaty ŭ telehramie za apošnija miesiacy, danyja akaŭnta mužčyny i foty na telefonie. I ŭ kancy skazali čakać zvanok, padčas jakoha skažuć, kudy prychodzić na razmovu.
Sierhij razumieŭ, što z toj razmovy moža nie vyjści, i padumvaŭ źjechać z krainy, ale ŭsio ž zastaŭsia. Praź niekalki dzion jamu pryznačyli sustreču ŭ budynku na vulicy Kalvaryjskaj u Minsku, niedaloka ad stancyi mietro Maładziožnaja. Na razmovu Mieljaniec pajšoŭ z zapasnymi kamplektami bializny, dvuma ekzemplarami Novaha Zapavietu, butelkaj vady i buterbrodami z syram.
Jon zhadvaje, što na prachadnoj nichto nie čakaŭ jaho prychodu. Ledź atrymałasia znajści siłavika, jaki zaprašaŭ Sierhija na razmovu. U vyniku toj pravioŭ mužčynu ŭ nievialički kabiniet z detektaram chłuśni.
«Heta było praz paru tydniaŭ paśla taho, jak u Mačuliščach atakavali dronam samalot. Mnie nichto nie kazaŭ, pa jakoj spravie da mianie pytańni. Śledčy, jaki padklučaŭ mianie da detektara, spytaŭ, ci zdahadvajusia, čamu ja tam. Ja adkazaŭ, što čuŭ pra niejkaje zdareńnie ŭ Mačuliščach. Bo z čaho jašče takaja aktyŭnaść? Tak razumieju, jany ciahali ŭsich žycharoŭ Minskaha rajona, chto niekali zaśviaciŭsia pa pratesnych artykułach.
Čamu vyrašyli skarystać detektar chłuśni? Napeŭna, jany mahli mianie prosta apytać, ale, miarkuju, im pastavili dakładnyja ŭmovy, jak pracavać z padazravanymi. Jaki sens kožnaha ciahać na detektar? Padobna, jany vielmi chacieli choć kahości znajści», — zhadvaje Mieljaniec.
Sierhija pasadzili na vialikaje ciomna-siniaje kresła z vysokaj śpinkaj, zapytali danyja dla ankiety: kali naradziŭsia, dzie žyvie i pracuje, kali pryciahvaŭsia da adkaznaści. Potym jamu dali padpisać papieru, dzie było skazana, što jon zhodny prajści pravierku na detektary chłuśni. Mieljaniec zapytaŭ: što, kali jon nie zhodny? U takim vypadku praceduru prapanavali prajści na Akreścina.
Dalej na jaho nadzieli try draty: na ŭkazalny, siaredni i biezymienny palcy pravaj ruki, a taksama na vialiki palec levaj. La piečani mužčyny i trochi nižej za klučycu pamiaścili datčyki dla adsočvańnia dychańnia. I pačali z probnych testaŭ: zadali niekalki prostych pytańniaŭ i paprasili naŭmysna schłusić pry adnym z adkazaŭ.
A potym pačali zakidvać pytańniami pra toje, ci nie rabiŭ jon złačynstvy i ŭčynki, jakija biełaruski zakon ličyć złačynnymi: «Ja zapnuŭsia na pytańni, ci ŭdzielničaŭ u masavych mierapryjemstvach, bo maju administratyŭku pa žaluzi z takoj farmuloŭkaj. Patłumačyŭ śledčamu, u čym pryčyna zatrymki, i jon nie nastojvaŭ na dakładnym adkazie.
Jamu heta było nie tak važna. Ja razumieŭ, što heta ŭvodnyja pytańni, jakija jon zadaje ŭsim, chto traplaje da jaho na kresła. Viadoma, kali b na pytańnie pra vybuchovyja pryłady ja adkazaŭ, što źbiraŭ ich, śledčaha by heta zacikaviła. Ja nasamreč źbiraŭ u dziacinstvie pietardy, ale, tak razumieju, detektar chłuśni heta nie pakazaŭ».
Dalej była hałoŭnaja častka: Sierhiju pakazali partrety dziaŭčyny i chłopca, a taksama pračytali jamu śpis proźviščaŭ i spytali, ci viedaje jon zhadanych ludziej. Jon kaža, što moh čuć krajem vucha niejkija z hetych proźviščaŭ, ale nie cikaviŭsia, što heta za ludzi, i nie viedaje ich.
Śledčy zadavaŭ mužčynie błoki pytańniaŭ i pamiž błokami sprabavaŭ jaho razhavaryć. Jon patłumačyŭ, što heta dla taho, kab čałaviek padčas pracy z detektaram byŭ maksimalna rassłableny i spakojny. Śledčy zavioŭ razmovu pra teoryju vialikich ličbaŭ, bo jana źviazana z pracaj detektara: navat kali ŭ čałavieka atrymlivajecca padmanuć detektar, pytańni składzienyja tak, što jany ŭsie kruciacca vakoł patrebnaj temy, i na niejkaje z pytańniaŭ arhanizm abaviazkova zreahuje. U adkaz Mieljaniec raskazaŭ śledčamu, što vyvučaŭ hetuju teoryju ŭ suviazi sa ździajśnieńniem biblejskich praroctvaŭ u žyćci Chrysta — maŭlaŭ, spoŭniłasia bolš za trysta pradkazańniaŭ, dadzienych za sotni hadoŭ da jaho naradžeńnia.
Dopyt ciahnuŭsia doŭha: «Jon pravodziŭ heta ŭsio sa mnoj dźvie z pałovaj hadziny, zdajecca, vyniki jaho zadavolili. Skazaŭ, što nie maje bolš da mianie pytańniaŭ, ale pahutaryć ź siłavikami, jakija da mianie prychodzili, i syšoŭ. Ja siadžu na kreśle, mnie vielmi strašna, ale razumieju, što ŭsio heta bolš-mienš padychodzić da kanca. Chvilin 10 ja siadzieŭ tak, maliŭsia.
Potym jon pryjšoŭ i skazaŭ mnie iści za im. Zabiraju svaje rečy i idu, my sychodzim uniz, na prachadnuju. Ja bajusia, što mianie zaraz skruciać i kudyści paviazuć, ale my spyniajemsia na prachadnoj, jon praciahvaje mnie ruku i kaža: «Da pabačeńnia, Siarhiej Vasiljevič». Zaprasiŭ jaho ŭ carkvu, skazaŭ, što spadziajusia — nastupny raz nie ja da ich, a jany da nas. Ničoha drennaha ja nie bačyŭ ad hetaha śledčaha. Razumieju, što hutaryć pa dušach i vyviedvać sakrety — heta jaho praca».
Dźvie z pałovaj hadziny takoha dopytu, kaža Sierhij, vielmi vymotvajuć, asabliva kali siadziš na niazručnym kreśle. Abstanoŭka dadaje niervaŭ: razumieješ, što ŭ luby momant usio moža skončycca tym, što ciabie zabiaruć adsiul u kajdankach.
Praź niekalki dzion da doma Mieljancoŭ padjechali na «hazieli» dva milicyjanty: «Jany nie zachodzili da mianie dachaty, a paklikali mianie da bramki i pačali zadavać pytańni: dzie pracuju, jaki ŭ mianie numar telefona. Skazali, što im dali ŭkazańnie kantralavać usich, chto prachodziŭ pa pratesnych artykułach. Ale heta byŭ pieršy pryjezd milicyi da mianie z 2021 hoda, kali mnie dali artykuł za BČB-žaluzi.
Bačyŭ, što dla ich heta farmalnaść. Jany žadali syści paśla taho, jak usio zapisali, ale mnie było cikava ź imi jašče pahutaryć».
Dvojčy ŭ 2023-m, kali Sierhij pierasiakaŭ miažu, jaho vyklikali na dopyt. Inšaj uvahi siłavikoŭ jon nie bačyŭ da sakavika 2024-ha, kali jaho zatrymali na sudzie nad Iharam Karniejem.
Padčas sutak na Akreścina Sierhij znoŭ moh trapić na dopyt na detektary chłuśni — adzin śledčy skazaŭ jamu rychtavacca da hetaha. Na dumku mužčyny, jaho chacieli adpravić na detektar, bo jon kazaŭ, što nichto nie kiravaŭ jaho dziejańniami, nie davaŭ jamu zadańniaŭ i nie płaciŭ za heta hrošy, to-bok śledčy sprabavaŭ zrabić ź jaho špijona. Ale pakolki detektara tak i nie zdaryłasia, mahčyma, razvažaje Mieljaniec, śledčy ŭsio ž taki pavieryŭ, što jon nie špijon i kapać u toj bok niama sensu.
«Z tych, chto siadzieŭ sa mnoj u kamiery, jak minimum dvaich chłopcaŭ rehularna ciahali na detektar. Adzin maładzieńki chłopiec aktyvavaŭ čat-bot, zdajecca, z «Bajpołam». Jon kazaŭ, što zrabiŭ heta ź cikaŭnaści i nie źbiraŭsia ničoha pisać u čat-bot, jamu nie vieryli. Pratrymali jaho na Akreścina 15 sutak i niekalki razoŭ ciahali na dopyt, a paśla pieraviali ŭ SIZA.
Taksama tam byŭ eks-amapaviec, zdajecca, jaho taksama ciahali na detektar.
Kali jany nie da kanca ŭpeŭnienyja, što ty kažaš praŭdu, to ź lohkaściu vykarystoŭvajuć detektar chłuśni, i admovicca ad hetaha niemahčyma. Nie budzieš — značyć, ciabie pierakanajuć. Usie dajuć paroli ad telefona, prosta adny robiać heta dobraachvotna, a inšych prymušajuć, toje ž i z detektaram», — kaža Sierhij.
«Naša Niva» — bastyjon biełaruščyny
PADTRYMAĆČytajcie taksama:
Zatrymany raskazaŭ, jakija ciapier umovy na Akreścina
Vidavočca raskazaŭ, jak adbyvałasia pachavańnie zabitaha ajcišnika Zielcara
Nosiacca z hetym palihrafam jak z cudoŭnaj cackaju ŭsiemahutnaści. I karniki, i, što sumna, byłyja siłaviki, jakija zaraz na našym baku.
1. Niama dokazu miechanizma, jaki pracuje ŭ danym vypadku. Pryčynnaja suviaź pamiž iścinaj/chłuśnioju i emocyjaj, pamiž emocyjaj i fizijałahičnaj reakcyjaj.
2. Kali niechta i znajšoŭ karelacyju ŭ 1 i 2 vypadkach, to karelacyja nie ekvivalentnaja pryčynnaj suviazi.
3. Kryteryj falsifikujemaści Popiera, jaki i pravodzić miažu pamiž navukaj i psieŭdanavukaj. Ci isnuje, chacia b tearetyčna, ekśpierymient, jaki moh by abvierhnuć teoryju?
(A kali ŭsie mahčymyja abviaržeńni (naprykład, čałaviek śviadoma chłusić, a palihraf hetaha nie zaŭvažaje) "śpiecyjalistami" nie zaličvajucca, to ŭ čym pryncypovaja roźnica z astrałohijaj, naprykład?)
Navukovy kansensus pa pytańniu palihrafa skieptyčny. Tyja artykuły, što ŭ padtrymku, razhladajuć tolki karelacyi (p.2), pytańni miechanizma i falsifikujemaści (p.1, p.3) abychodziać.