Što rabić, kali vaš telefon pabyvaŭ u rukach siłavikoŭ? Zapytalisia ŭ ekśpiertaŭ pa biaśpiecy
Pinski pravaabaronca Alaksandr Ramanovič raspavioŭ, što padčas zatrymańnia hubazikaŭcy pastavili jamu špijonskuju prahramu. Heta mohuć zrabić usim, čyj telefon byŭ u rukach u siłavikoŭ. My zapytalisia dźvie inicyjatyvy, jakija kłapociacca pra kibierbiaśpieku biełarusaŭ — Cyberbeaver i «Kibierpartyzanaŭ» — pra toje, jak abaranić siabie paśla taho, jak vaš telefon byŭ u rukach milicyjantaŭ abo śpiecsłužbistaŭ.
Blogtrepreneur/flickr.com/CC BY 2.0
Inicyjatyva Cyberbeaver prapanuje ałharytm ź piaci krokaŭ:
- Spačatku pravieryć vonkava, ci jość niejkija novyja padazronyja prahramy. Kali jość, to adrazu ich vydalić. My zaŭvažyli, što takija špijonskija prahramy maskirujucca pad prahramy biaśpieki, naprykład, «Security System/Android Security Services/Samsung Security» i hetak dalej. Byvaje, što ŭ nazvach byvajuć pamyłki, naprykład, «servises» zamiest «services».
- Pravieryć, ci vałodajecie vy svaimi łohinami i parolami dla ŭvachoda ŭ važnyja akaŭnty. Kali vy ich nie viedajecie abo za akaŭntami zamacavany numar, jaki ŭžo nie pracuje, to pamianiajcie parol, daviedajciesia łohin i pamianiajcie numar. Heta dazvolić nie zhubić akaŭnty.
- Pravieryć adkrytyja siesii ŭ telehramie, vatsapie, pošcie i inšych siervisach dy miesiendžarach, jakimi vy karystajeciesia. Zakryć nieznajomyja sieansy, kab inšyja ludzi nie mieli dostupu da akaŭntaŭ (kali vy nie pamiatajecie ŭsie vašy siesii, to možna zakryć usie siesii, akramia aktyŭnaj na nadziejnaj pryładzie — «NN»).
- Zachavać važnyja fajły, fatahrafii, kantakty i hetak dalej. Paśla taho, jak vy skiniecie nastrojki, jany vydalacca.
- Skińcie telefon da zavadskich nastrojek. Usie prahramy i źviestki buduć vydalenyja z telefona.
Lepš za ŭsio paśla źmianić telefon na novy — heta całkam praduchilić mahčymaść fizičnaha ŭmiašalnictva ŭ pryładu, — kažuć «Kibierbabry».
Kali ŭ vas uźnikajuć pytańni abo na niejkim etapie niezrazumieła, jak heta zrabić, to «Kibierbabry» padbiaruć dla vas instrukcyju. Kab atrymać dapamohu, pišycie im u bot u telehramie.
Kibierpartyzany davali ahulnyja rekamiendacyi ŭ svaim telehram-kanale. Pradstaŭniki inicyjatyvy kažuć, što rekamiendacyi zaležać ad nastupnych rečaŭ:
- Ci baicca čałaviek spravakavać siłavikoŭ na paŭtornaje zatrymańnie abo vobšuk? Alaksandra Ramanoviča paśla vydaleńnia špijonskaj prahramy zatrymali paŭtorna.
- Jak doŭha telefon byŭ u rukach milicyi? Kali zabirali nadoŭha (daŭžej za hadzinu), to tearetyčna mahli ŭmantavać fizičny žučok, skidvańnie da zavadskich nastrojek u takim razie nie dapamoža.
U abodvuch vypadkach adzinaje nadziejnaje rašeńnie — nabyvać druhi telefon, kažuć «Kibierpartyzany». A toj, jaki pabyvaŭ u milicyi, jany prapanujuć usprymać užo jak padsłuchoŭvalnuju pryładu z usimi vynikajučymi nastupstvami.
«My hatovyja ŭziać na analiz prahramu, kali vy zafiksujecie, što heta sapraŭdy špijonskaje prahramnaje abstalavańnie, jakoje ŭstalavała milicyja abo śpiecsłužby, — kažuć u inicyjatyvie. My na asnovie hetaj infarmacyi pasprabujem vypracavać płan supraćdziejańnia. Dla hetaha treba dasłać padrabiaznaje apisańnie kiejsa ŭ naš bot».
«Kibierpartyzany» prosiać nie pisać im, kali vy prosta znajšli ŭ siabie nieviadomy soft i nie ŭpeŭnienyja, što za jon i adkul jon uziaŭsia. Pry hetym razhledziać i praanalizujuć kožny zapyt.
«Naša Niva» — bastyjon biełaruščyny
PADTRYMAĆČytajcie taksama:
Miesiendžary, kamiery, žučki. Jak śpiecsłužby mohuć prasłuchoŭvać biełarusaŭ i čaho aścierahacca?
