«Škaduju, što nie zrabiła hetaha raniej». Žančyna stvaryła dušeŭny siamiejny biznes, hadujučy miłych žyvioł
«Ja pradała kvateru, zakryła biznes i źjechała za horad zajmacca chasiami». Tak koratka apisvaje svaju historyju Natalla Vinterštejn, uładalnica chaski-parku «Śniežnaja zavieja». Jana raskazała vydańniu «Pro biźnies» pra historyju adkryćcia ŭnikalnaha dla Biełarusi miesca i pra toje, jak možna źniać stres u kampanii čaroŭnych sabak.
«Ludzi nie razumieli, što za sabaku jany źbirajucca kupić»
Chaski-park — heta ŭzrušalnaje miesca, dzie možna pahulać ź miłymi sabakami i daviedacca pra ich bolš. Kali vy dumajecie zavieści hadavanca mienavita hetaj parody, to naviedvańnie parku dapamoža zrazumieć, chočacie vy takoha sabaku nasamreč ci nie. A kali ŭ vas niama mahčymaści zavieści chaski, ale vielmi chočacca pravieści ź im čas, to park stanie vydatnym miescam adpačynku razam z puchnatymi siabrami.
Dźviery valjera adkryvajucca i na ciabie biažyć cełaja łavina puchnatych sabak. Jość adčuvańnie, što jany sabjuć ciabie z noh, ale ŭsio prachodzić udała, i sabaki sprytna abminajuć naviedvalnikaŭ.
Takaja kolkaść puchnatych stvareńniaŭ u adnym miescy — heta niejkaja mahija. Jašče bolšaje ździŭleńnie vyklikaje toj fakt, što kožnaha z hetaha vielizarnaj kolkaści padobnych adzin da adnaho sabak biespamyłkova nazyvajuć pa mianuškach.
— My zarehistravali hadavalnik sibirskich chaski «Śniežnaja zavieja» Biełaruskim kinałahičnym abjadnańni i na pieršych pamiotach zrazumieli, što toj, chto choča nabyć ščaniuka chaski, nie razumieje, što heta za paroda i što ź joj rabić, — pačynaje svoj raskaz Natalla. —
Tamu vyrašyli achvotnych nabyć ščaniuka prymusova haniać u les z našymi starejšymi chasiami, kab było zrazumieła — heta paroda aktyŭnaja, sabakam biez prabiežki ciažka, jany na kanapie siadzieć nie buduć.
Niekatoryja byli radyja, što my adrazu ŭsio patłumačyli pra asablivaści parody, i admovilisia ad hetaj zadumy. Byli i tyja, chto vykazaŭ padziaku i žadańnie jašče raz prahulacca z našymi chasiami. Tak i źjaviŭsia chaski-park.
«Uvohule, ja dastatkova aŭtanomnaja i nie biaru na siabie bolš, čym mahła b zrabić»
Parku ŭžo 8 hadoŭ, ale pieršapačatkova heta byŭ hadavalnik, jaki adkryŭsia 16 hadoŭ tamu. Usio pačałosia z taho, što muž kupiŭ adnaho sabaku. Na toj momant u Biełarusi chaski praktyčna nie było — i naša stała adnym ź pieršych pradstaŭnikoŭ parody.
Paśla kupli ja zakryła IP, pradała kvateru i źjechała za horad. Pastupova my pačali zajmacca raźviadzieńniem sabak, a ludzi stali prasicca da nas pahulać ź imi. Usia hetaja historyja i vyrasła ŭ chaski-park.
Da chaski ja zajmałasia prodažam adzieńnia, ale nie atrymlivała ad hetaha zadavalnieńnia i razumieła, što treba mianiać rod dziejnaści. Ciapier škaduju, što nie zrabiła hetaha jašče raniej.
U samym pačatku i muž, i dačka byli suprać takoj kolkaści sabak i ŭsialak sprabavali mianie adhavaryć. Ale ja ŭsio adno praciahvała rabić svaju spravu.
Naohuł, ja dastatkova aŭtanomnaja i nie biaru na siabie bolš, čym mahła b zrabić. Kali ŭ niejki dzień chto-niebudź z maich supracoŭnikaŭ nie zmoža pryjści na pracu, ja budu ŭ stanie ŭsio zrabić sama.
Zvyčajna naviedvalnikaŭ u nas dastatkova šmat, choć u budnyja dni ludzi pryjazdžajuć da nas radziej, čym u vychadnyja, a asnoŭnaja płyń idzie zimoj. Chaski — paŭnočnyja sabaki, a zimoj śnieh, i fatahrafii z sabakami atrymlivajucca vielmi pryhožymi.
Jość ludzi, jakija pryjazdžajuć da nas, kab pieramahčy svoj strach, z hetaj ža metaj časta pryvoziać i dziaciej. Byvaje, što dzicia baicca zachodzić da sabak, a potym płača i nie choča źjazdžać.
Chaski vielmi miłyja i pryjaznyja sabaki, i adziny varyjant, jak jany mohuć naškodzić, — heta zalizać da śmierci. Strach pierad sabakami paśla znosin z našymi hadavancami źnikaje va ŭsich.
Siarod naviedvalnikaŭ vielmi šmat ludziej, jakija nie mohuć dazvolić sabie zavieści chaski, ale pry hetym vielmi ich lubiać. Dla ich heta svojeasablivaja piet-terapija i sposab rassłabicca, atrymać stanoŭčyja emocyi, źniać stres.
My nie ličym, kolki ŭ nas naviedvalnikaŭ, choć i sprabavali kaliści. Bolšaść našych haściej viartajecca da nas znoŭ, i nie adzin raz.
Jość navat takija, chto znajšoŭ u našym chaski-parku sabie druhuju pałavinku, potym zrabiŭ tut ža prapanovu, i ciapier takija pary pryjazdžajuć da nas užo ź dziećmi.
Hetaksama my nie ličym, kolki zarablajem. Utrymańnie sabak — heta pastajannyja pazapłanavyja vydatki, i nielha skazać, što park prynosić nam vialiki prybytak. Tyja ludzi, jakija ŭtrymlivajuć choć by adnaho hadavanca, zrazumiejuć.
Pry hetym, akramia sabak, jakija naradžajucca ŭ nas, byvajuć vypadki, što da nas padkidajuć ščaniukoŭ.
Ja pierastała brać telefon, kali mnie telefanujuć ź nieznajomaha numara. Razam ź viadomaściu pryjšli i prablemy. Dla mianie nie redkaść zvanok poźnim viečaram sa słovami «Zabiarycie hetaha sabaku, ci ja jaho zabju». Sabaka naškodziš, zadušyŭ jakuju-niebudź kurycu ci niešta pahryzła, a ludzi tak reahujuć. Na žal, jany nie ličać sabaku čymści važnym i nie źbirajucca ź im niańkacca.
Biez dastatkovaha nahladu chaski moža narabić škody, bo heta vielmi aktyŭnaja paroda. Ja spačatku ŭklučała psichołaha, ale chutka zrazumieła, što takimi tempami mnie chutka samoj spatrebicca dapamoha śpiecyjalista.
Časam zdarajecca, što da nas padkidajuć sabak. Chaski pierastali šanavać. 15 hadoŭ tamu heta byŭ błakitnavoki cud, a ciapier ich mohuć prosta vykinuć na dvor.
Nie tak daŭno ŭ nas chtości pakinuŭ chaski razam sa ščaniukami, jaje my nazvali Karma. Usich ščaniukoŭ prystroili, a sabaka zastałasia žyć u nas. Jana vielmi pasłuchmianaja i viedaje ŭsie kamandy: chtości nadavaŭ joj vielmi šmat uvahi. Dziŭna, čamu jaje tak pakinuli. Ja daju adzin šaniec na miljon, što jana zhubiłasia: byvaje i takoje, ale heta małavierahodna. Choć u našaj praktycy byŭ vypadak, kali haspadar pakinutaha sabaki znajšoŭsia praz paŭtara hoda: jon vypadkova pabačyŭ jaho ŭ našaj storys u instahramie i pryjechaŭ pa jaho. Sabaki nikoli nie zabyvajuć svaich haspadaroŭ.
«Pry vychavańni takoj kolkaści sabak nielha dapuścić, kab u ich uźnikła ijerarchija»
Kab našy chaski byli pryjaznymi i pamiž imi nie było svarak, my ŭvieś čas sočym za imi i vychoŭvajem. Pry pracy z takoj vialikaj kolkaściu sabak vielmi važna nie dapuścić, kab u ich źjaviłasia ijerarchija. U sabak važakom pavinien być čałaviek.
Dla taho, kab nie ŭźnikała ijerarchija, my z samaha dziacinstva nie vyłučajem siarod sabak ulubioncaŭ. A kali sabaka nie słuchajecca, to jaho treba pakarać. Sabak tut nichto nie bje: u jakaści miery pakarańnia my zvyčajna na čas prahułki začyniajem valjer.
U dačynieńni da čałavieka chaski vielmi pryjaznyja i nie prajaŭlajuć ahresii, ale kali sabaku pakryŭdzić, to jon umieje siabie abaranić.
Pieršapačatkova hetuju parodu vyvodzili čukčy dla taho, kab pieravozić hruzy, sahravacca ŭ chałodnaje nadvorje samim i hreć novanarodžanych dzietak. Pa hetaj pryčynie sabaki prachodzili strohuju sielekcyju, i kali ŭ prypłodzie była asobina ź minimalnymi prykmietami ahresii, to jaje zabivali. Mienavita tamu ŭ papulacyi praktyčna nie sustrakajucca ahresiŭnyja sabaki.
«Kali pačaŭsia karanavirus, źjaviłasia vielmi šmat ajcišnikaŭ, jakim patrebna była niejkaja matyvacyja dla ruchu»
Sabaki na hety momant žyvuć u valjerach, ale my budujem pobač dom i chočam, kab usie sabaki znoŭ stali chatnimi, jak heta było tady, kali my tolki pačynali. I ŭ cełym chaski, jak i mnohija inšyja parody sabak, adčuvajuć siabie našmat kamfortniej, kali jość šmat prastory — u valjerach im usio roŭna nie chapaje jaje.
Kali pačaŭsia karanavirus, źjaviłasia vielmi šmat ajcišnikaŭ, jakim patrebna była niejkaja matyvacyja dla ruchu. Pa hetaj pryčynie jany niaredka kuplali ŭ nas sabak i, niahledziačy na toje, što my nie vielmi achvotna pradajem hadavancaŭ ludziam, jakija žyvuć u kvatery, u niekatorych vypadkach my rabili vyklučeńnie.
Adzin z takich prykładaŭ — Dabrynia. Novy haspadar šmat padarožničaje pa śviecie i pieryjadyčna pakidaje sabaku ŭ nas na pieratrymcy, choć časam i biare jaho z saboj. Naprykład, u Kazachstan haspadar z Dabryniem lotali razam, a kali tam rabiłasia zanadta horača, to sychodzili žyć u hory.
Na pieratrymku my biarem i inšych sabak, ale tolki tych, jakija naradzilisia ŭ nas. Heta abumoŭlena tym, što svaich sabak my viedajem — my ich vychavali.
Charaktar sabaki vielmi mocna zaležyć mienavita ad vychavańnia ŭ dziacinstvie.
A ciapier niekatoryja ludzi trochi pabłažliva staviacca da hetaha, tamu šmat chaski raśpieščanych i niepakorlivych. My nie hatovyja, kab da nas pryvozili takich sabak.
«My zaŭsiody hatovyja zabrać svajho sabaku nazad, kali raptam haspadary vyrašać admovicca ad jaho»
Samaje važnaje, što my havorym ludziam, jakija kuplajuć u nas sabaku: «Kali niešta zdarycca, ci sabaka vam nadakučyć, pieršaje, što vy pavinny zrabić, — heta źviazacca z nami i viarnuć sabaku nam, a nie kamuści inšamu».
Uvohule sabaki vielmi padobnyja da svaich haspadaroŭ. Jany całkam «nasyčajucca» charaktaram čałavieka, ź jakim žyvuć, i vielmi dobra jaho adčuvajuć.
Vy možacie sto razoŭ skazać chaski nielha, ale kali ŭ hłybini dušy vy dumajecie, što ŭsio ž taki možna, sabaka nie pasłuchaje.
Voś vonkavaje padabienstva źjaŭlajecca naŭrad ci: chutčej, my vybirajem sabie sabaku, jaki nam bližejšy pa niejkich prykmietach.
U našaj krainie da žyvioł, jak mnie zdajecca, staviacca niedastatkova dobra. Raniej ja šmat jeździła pa śviecie, i tam mianie ździŭlała staŭleńnie da žyvioł. U Turcyi, naprykład, usie vuličnyja sabaki z klipsami, sytyja i čystyja, nichto ich nie prahaniaje.
U nas u płanach pabudavać na bazie našaha chaski-parku paŭnavartasny hatel, kab ludzi mahli pryjechać siudy i zastacca na niekalki dzion u kampanii našych cudoŭnych błakitnavokich siabroŭ. Mahčyma, u chutkim časie ŭ nas atrymajecca realizavać hetuju zadumku, tym bolš što ahulnuju kancepcyju my ŭžo prykładna viedajem.
Čytajcie taksama:
Vajna i chvastatyja siabry. Ščymlivyja historyi pra vyprabavańni i luboŭ
Čamu ŭ sabak byvajuć vočy roznaha koleru
Usie sabaki dobryja — i heta nijak nie źviazana ź ich parodaj
