Mižnarodnaja płatforma dla Biełarusi, jakaja źbiraje dokazy złačynstvaŭ režymu Łukašenki, vypuściła spravazdaču
Mižnarodnaja płatforma dla Biełarusi, jakaja źbiraje dokazy złačynstvaŭ režymu Łukašenki, vypuściła spravazdaču pa situacyi ŭ krainie. Dla arhanizacyi, što pastajanna adsočvaje stanovišča ŭ Biełarusi, taki dakumient užo čaćviorty.
Pierš za ŭsio płatforma adznačaje, što biełaruskija ŭłady praciahvajuć atakavać biełaruskich aktyvistaŭ: pravaabaroncaŭ, žurnalistaŭ, jurystaŭ, prafsajuznych lidaraŭ, palityčnych dziejačaŭ i hetak dalej. Tak, u spravazdačy ŭkazana, što na kaniec sakavika 2023 hoda kolkaść palitviaźniaŭ u Biełarusi składaje 1474 čałavieki (pa danych «Viasny» na 12 maja ich užo 1483 čałavieki, «Dysident» nazyvaje ličbu 1768).
U sakaviku, pa danych pravaabaroncaŭ «Viasny», 614 biełarusaŭ byli aryštavanyja, nie mienš čym u 166 vypadkach ludziam byli prysudžanyja administracyjnyja aryšty i ŭ 36 vypadkach — štrafy. Płatforma adznačaje kiejsy pravaabaroncaŭ «Viasny», jakija atrymali ŭ sakaviku ad 7 da 10 hadoŭ źniavoleńnia, i zavočnyja prysudy Paŭłu Łatušku i Śviatłanie Cichanoŭskaj — adpaviedna 18 i 15 hadoŭ źniavoleńnia.
U krainie taksama praciahvajecca prymusovaja likvidacyja niekamiercyjnych arhanizacyj — pa danych na sakavik hety praces prachodzić ciapier nie mienš za 823 NKA.
Mižnarodnaja płatforma (jaje kuryruje šerah niedziaržaŭnych arhanizacyj) źbiraje, zachoŭvaje i analizuje infarmacyju pra situacyju z pravami čałavieka ŭ Biełarusi. Za pieryjad z krasavika 2021 hoda płatforma sabrała bolš za 772 768 tekstaŭ, videa i fota, jakija adlustroŭvajuć situacyju ŭ krainie, a taksama pierapracavała i zachavała ŭ ličbavyja archivy kala 20 tysiač dakumientaŭ, źviazanych z 2270 achviarami represij. Taksama płatforma dapamahaje Upraŭleńniu Viarchoŭnaha kamisara AAN z dostupam da infarmacyi pra parušeńni pravoŭ čałavieka ŭ Biełarusi.
Ekśpierty płatformy atrymali zapyty ad orhanaŭ kryminalnaha pieraśledu čatyroch jeŭrapiejskich krain, dzie ich paprasili pieradać infarmacyju, śviedčańni i analityku pa situacyi ŭ Biełarusi; adzin z takich zapytaŭ užo zadavoleny.
Narešcie, płatforma praciahvaje akazvać psichałahičnuju dapamohu achviaram represij u Biełarusi i pravodzić kansultacyi i mierapryjemstvy, źviazanyja z pravaabarončaj pracaj i rasśledavańniami złačynstvaŭ suprać biełarusaŭ.
Kiejt Vihniesvaran, kiraŭnica płatformy, prakamientavała dla «Našaj Nivy» pracu arhanizacyi. Kiejt padkreślivaje, što adna z hałoŭnych zadač dla płatformy — zabiaśpiečyć dla achviar i śviedkaŭ złačynstvaŭ u Biełarusi ŭsiu nieabchodnuju padtrymku, u tym liku dostup da psichałahičnaj i sacyjalnaj padtrymki, kab pieražyć mahčymuju ŭ ich vypadku traŭmu, jakaja moža być vyklikanaja pieražytym. Taksama jurystka źviartaje ŭvahu na jašče adnu śfieru, jakuju, pavodle jaje, časta niedaaceńvajuć — heta dostup da jurydyčnaj dapamohi i da infarmacyi pa sudovaj vytvorčaści.
Ci chopić užo sabranych dokazaŭ, kab pryciahnuć biełaruski režym da adkaznaści?
«Kali vy kažacie pra kryminalny pieraśled, dumaju, usio zaležyć ad kankretnych vypadkaŭ, jakimi mahli b zaniacca pravaachoŭnyja orhany, i vielmi važna, jaki ŭ hetych vypadkaŭ maštab i da jakich złačyncaŭ budzie dostup u orhanaŭ pieraśledu. U vypadku ź indyvidualnaj kryminalnaj adkaznaściu pytańnie ŭ tym, chto pravodzić kryminalnaje rasśledavańnie, chto [sa złačyncaŭ] prysutničaje na terytoryi, dzie jano pravodzicca, i ŭ mahčymaści ich pryciahnuć da adkaznaści.
Kali havorka pra adkaznaść dziaržavy, to heta inšaje pytańnie. U hetym vypadku sprava budzie za niejkaj dziaržavaj, jakaja musiła b spryjać zaviadzieńniu spravy ŭ Mižnarodnym kryminalnym sudzie. Dumaju, što na ciapierašnim etapie dakładna mahčyma zavodzić spravu, kali hruntavacca na rasśledavańniach, što majuć miesca ciapier. Ale, kaniešnie, usio budzie zaležać ad chodu rasśledavańniaŭ i dostupu da złačyncaŭ».
Vihniesvaran tłumačyć, što rasśledavańnie moža być pačata jak u Mižnarodnym kryminalnym sudzie, tak i ŭ peŭnaj krainie, dzie dla hetaha buduć umovy. Jurysdykcyja Mižnarodnaha kryminalnaha suda bolš abmiežavanaja, bo Biełaruś nie padpisała Rymski statut ab jaho zasnavańni. Tamu ciapier jurysdykcyja MKS moža datyčyć Biełarusi tolki ŭ vypadku złačynstvaŭ, jakija zakranajuć terytoryju inšaj krainy — padpisanta Rymskaha statuta, naprykład, Polščy ci Litvy.
U MKS byli padadzienyja skarhi pra departacyju ludziej praź miažu ŭ susiednija krainy, i da ich patencyjna moža być prymienienaja takaja jurysdykcyja.
Zaviadzieńnie spravy zaležyć ad pravavoj bazy krainy, jakaja mahła b padać taki pazoŭ, a taksama ad taho, ci źjaŭlajecca dla ich rasśledavańnie situacyi ŭ Biełarusi adnym z pryjarytetaŭ. Pravavaja baza niekatorych dziaržaŭ moža dazvalać im rasśledavać parušeńni pravoŭ čałavieka ŭ Biełarusi z dapamohaj univiersalnaj jurysdykcyi ci niejkaj inšaj eksterytaryjalnaj jurysdykcyi, abo hramadzianin toj ci inšaj krainy moža być achviaraj złačynstva, ździejśnienaha ŭ Biełarusi, i tady spravaj mohuć zaniacca ŭnutranyja orhany pieraśledu hetaj krainy, jany mohuć skiravać na heta svaje resursy. Usio vielmi šmat zaležyć ad ich žadańnia heta zrabić. Chacia ŭ niekatorych krainach, dzie padajecca zajava achviary, pa techničnych praviłach treba jašče rabić papiaredniaje rasśledavańnie, kab vyśvietlić, ci musiać orhany hetaj krainy adkryvać spravu.
«Dumaju, šmat zaležyć i ad taho, ci dastatkova dokazaŭ pa toj ci inšaj spravie.
Adna z častak našaj pracy — toje, što my robim infarmacyju i dokazy bolš dastupnymi dla orhanaŭ rasśledavańnia, tak što jany mohuć praciahnuć rasśledavańnie, kab u vyniku mieć dastatkova infarmacyi dla kryminalnaha abvinavačańnia», — padsumoŭvaje jurystka.
«Naša Niva» — bastyjon biełaruščyny
PADTRYMAĆU Homieli supracoŭnika AAT «8 sakavika» zatrymali prosta na pracoŭnym miescy
«Jana ŭ pastajannaj malitvie». Pryjšła viestačka ad Aleny Hnaŭk
Što chvaluje biełaruskuju moładź i kolki ź ich chočuć zastavacca ŭ krainie
