Technałohii robiać našy adnosiny ź ludźmi bolš paviarchoŭnymi. Što z hetym možna zrabić?
Jakim čynam technałohija, pryznačanaja dla pašyreńnia sacyjalnych suviaziaŭ, źnižaje ŭdzieł u sacyjalnym žyćci i psichałahičny dabrabyt čałavieka?
Zhodna z daśledavańniem «HomeNet» za 1998 hod, «šyrokaje vykarystańnie internetu supravadžajecca źnižeńniem kamunikacyi karystalnikaŭ unutry siamji» i «zvužeńniem ich sacyjalnaha koła». I, što hučała jašče bolš pahroźliva, heta pryvodzić da «ŭzmacnieńnia depresii [ŭdzielnikaŭ] i adzinoty».
Hetaje daśledavańnie ilustruje vielmi prostuju žyćciovuju praŭdu: technałohija, jakaja vyciaśniaje ŭzajemadziejańnie ź inšymi ludźmi z realnaha žyćcia ŭ virtualnaje, paharšaje naš dabrabyt. A kab u poŭnaj miery skarystacca pieravahami sučasnych ličbavych instrumientaŭ, my majem vykarystoŭvać ich z metaj palapšeńnia našych adnosin, a nie zamieny ich.
Pandemija stvaryła novy impuls dla daśledavańniaŭ sacyjalnych suviaziaŭ.
U adnym artykule ŭ časopisie New Media & Society daśledčyki vyvučyli amal 3000 darosłych na praciahu pieršych miesiacaŭ pandemii i zrabili vidavočnyja vysnovy: elektronnaja pošta, sacyjalnyja sietki, anłajn-hulni i tekstavyja paviedamleńni nie źjaŭlajucca adekvatnaj zamienaj dla asabistych znosin.
Sacyjalnaja suviaź źjaŭlajecca klučom da ščaścia, a pamianšeńnie jaje robić horš jak vam, tak vašym blizkim, asabliva dzieciam. Adno z apytańniaŭ 2014 hoda pakazała, što 62% dziaciej u ZŠA ličyli, što ich baćki zanadta adciahnienyja, kab słuchać ich; pryčynaj № 1 było vykarystańnie telefona baćkami.
Ahułam zrazumieła, jak siorfinh u internecie paharšaje sacyjalnyja suviazi. Ale ž virtualnaja kamunikacyja, naprykład, tekstavyja paviedamleńni, pa zadumie maje być interaktyŭnaj i mienš škodnaj.
Prablema ŭ tym, tekstavyja paviedamleńni nie vielmi dobra pieradajuć emocyi, tamu što my nie čujem i nie bačym našych surazmoŭcaŭ. Toje samaje tyčycca sacyjalnych sietak, jakija čaściej vykarystoŭvajucca nie dla znosin z adnym čałaviekam, a dla tranślacyi na šyrokuju aŭdytoryju.
Hetyja technałohii nahadvajuć čorna-biełuju piksielnuju viersiju Mony Lizy ŭ paraŭnańni z aryhinałam: jaje možna identyfikavać, ale jana nie zdolnaja vyklikać anałahičnych emacyjnych efiektaŭ.
My imkniomsia pieraskokvać ad čałavieka da čałavieka i takim čynam kamunikujem paviarchoŭna. Voś čamu asabistyja razmovy, jak praviła, bolš hłybokija, čym razmovy praz tekst.
U niadaŭnim doŭhaterminovym daśledavańni padletki, jakija čaściej pisali tekstavyja paviedamleńni, jak praviła, adčuvali bolš depresii, tryvohi, ahresii i mieli horšyja adnosiny z baćkami.
Moža zdacca dziŭnym, što my dobraachvotna prymajem technałohii, jakija škodziać našamu ščaściu. I tut jość dva asnoŭnych tłumačeńni: zručnaść i vietlivaść.
Bavić čas pierad ekranam vidavočna praściej, čym razmaŭlać z čałaviekam. A tekstavyja paviedamleńni chutčej i praściej, čym vizit abo telefonny zvanok.
U čas, kali tekstavyja paviedamleńni i sacyjalnyja sietki paŭsiudna raspaŭsiudžanyja, mnohija ludzi niepakojacca, što źviazvacca praz staramodnyja srodki suviazi budzie niazručna dla inšych. Padletki śćviardžajuć, što telefanavać siońnia kamuści — heta prosta hruba. U 2019 hodzie daśledčyki vyjavili, što siemji, jakija žyvuć na vialikaj adlehłaści adzin ad adnaho, časta addajuć pieravahu asinchronnym znosinam u vyhladzie tekstavych paviedamleńniaŭ, kab minimizavać uvarvańnie ŭ čužy čas.
Admova ad internetu i vyklučeńnie virtualnych znosin sa svajho žyćcia — nie rašeńnie. Adnak vy možacie navučycca vykarystoŭvać technałohii, kab dapaŭniać, a nie zamianiać vašy stasunki. Voś dva sposaby zrabić heta.
1. Abiarycie aktyŭnuju kamunikacyju zamiest pasiŭnaha siorfinhu.
U hetym pravile niama ničoha revalucyjnaha — raniej baćki zahadvali małym vychodzić ź siabrami na vulicu, a nie hladzieć televizar. Adroźnieńnie ad siońniašniaha dnia tolki ŭ tym, što tady televizar nie źmiaščaŭsia ŭ kišeni.
Vykarystoŭvajcie opcyi, jakija infarmujuć vas pra čas, jaki vy pravodzicie ŭ sacyjalnych sietkach i internecie. Abmiažujciesia hadzinaj u dzień ci mienš. Jašče adzin papularny padychod, jaki jašče nie byŭ pravierany ŭ akademičnych daśledavańniach — pieraklučeńnie vašych pryład z kalarovych na adcieńni šeraha. Niekatoryja śćviardžajuć, što heta značna skaračaje čas pasiŭnaha siorfinhu.
2. Stvarycie kamunikacyjnuju ijerarchiju.
Nierazumna čakać, što chtości pierastanie pisać tekstavyja paviedamleńni, ale vy možacie mienš karystacca hetym, kali ŭ vas jość «paradak dziejańniaŭ» dla razmoŭ ź siabrami, kalehami i blizkimi. Kali heta mahčyma, pasprabujcie sustrecca asabista — asabliva sa svaimi blizkimi.
Daśledavańnie, praviedzienaje ŭ 2021 h. u časopisie Computers in Human Behavior Reports, pakazała, što čym bolš ludzi mieli asabistych znosin sa svaimi partniorami, tym bolš jany adčuvali siabie zrazumiełymi i zadavolenymi. Kali sustrecca niemahčyma, vykarystoŭvajcie technałohiju videasuviazi abo razmovu niepasredna hołasam. Adpraŭlajcie tekstavyja paviedamleńni tolki dla nieasabistych abo terminovych spraŭ.
tak - kab hramadstva vypuskała par, u inšych krainach tak i robiać. ale tolki nie ŭ našaj. zakrucili hajki, dyk zakrucili. chočuć, kab irvanuła tak, što tryndziec? ci što?
tut - youtu.be/y2PCD3oexrM?t=800 - jon dobra tłumačyć, što ŭ vyniku adbyvajecca, kali ŭłady robiać, jak zaraz u nas i ŭ riesiei