«Ja vieru, što horad nie budzie zachopleny». Mer Słavianska — pra toje, jak žychary i vajskoŭcy rychtujucca da nastupleńnia rasijskaj armii
Brytanskaja raźviedka nazyvaje Słaviansk Danieckaj vobłaści nastupnym horadam, dzie adbudziecca značnaja bitva. U horadzie z kožnym dniom stanovicca ŭsio bolš niebiaśpiečna, haradskija ŭłady zaklikajuć evakujavacca. U aŭtorak, 5 lipienia, rasijanie abstralali Słaviansk. Udar pryjšoŭsia ŭ tym liku pa haradskim rynku. U vyniku zahinuli dvoje mirnych žycharoŭ, šmat paciarpiełych. Mer Słavianska Vadzim Lach raskazaŭ «Nastojaŝiemu vriemieni», jak prasoŭvajecca linija frontu i jak ludzi pakidajuć horad.
Słaviansk, 27 červienia. Fota: AR
— Jakdaloka, pavodlevašajinfarmacyi, ciapieradSłavianskarasijskijavajskoŭcy?
— Na samaj spravie, linija frontu nie źmianiłasia, jana ŭžo nie mianiajecca amal miesiac: prachodzić pa rečcy Sievierski Daniec. Vorah znachodzicca ŭ napramku Limana na adlehłaści 10 kiłamietraŭ, na napramku Iziuma — dzieści kala 30 kiłamietraŭ, na napramku Śviatahorska — dzieści kala 20 kiłamietraŭ. Artyleryja dastavała i raniej, ale takich abstrełaŭ nie było. Tut, ja dumaju, niaŭdałyja sproby farsiravać raku, napady ŭ Baharodzičnym — heta značyć, front nie ruchajecca ŭžo faktyčna miesiac — vorah kampiensuje takimi abstrełami haradskoha mirnaha nasielnictva.
— Rastłumačcie hetuju situacyju z rynkam. Z adnaho boku, zrazumieła, što ludzi, jakija zastajucca ŭ horadzie, pavinny niedzie kuplać pradukty. Ale niahledziačy na toje, što abstreły stali bolš častymi ŭ apošnija dni, čamu rynak praciahvaŭ pracavać? Čamu tam znachodzilisia ludzi?
— Na siońniašni dzień pracujuć usie kramy, supiermarkiety, tamu što na siońniašni dzień u horadzie zastajecca kala 23 tysiač žycharoŭ, jakim prosta nieabchodna rabić pakupki. Pradbačyć rakietnyja ŭdary my, viadoma ž, možam, bo kali idzie ich zapusk, hučyć pavietranaja tryvoha. Ale abstreł artyleryi ŭ dzionny čas — heta druhi za tydzień. Tamu vysnovy rabić, kaniečnie, treba, ale ja nie dumaju, što tut možna niejak pradbačyć. Tym bolš, kali raniej udary nanosilisia pa ŭskrainach horada, to heta pieršy ŭdar, jaki trapiŭ u centralnuju častku.
— Vy skazali, što ŭ horadzie ciapier zastajucca 23 tysiačy čałaviek. A kolki było da vajny?
— Kala 100 tysiač.
— Heta značyć, umoŭna, 75% vyjechali?
— Tak, evakuacyja praciahvajecca kožny dzień. Jana aktyvizavałasia ŭ apošnija dni. Uvieś čas zaklikaju ludziej vyjechać, tamu što jašče šmat ludziej znachodzicca ŭ horadzie — čverć nasielnictva, siarod ich dzieci. Kožny dzień chodziać aŭtobusy, jany viazuć u napramku Dniapra — heta biaśpiečny napramak. I siońnia taksama ludzi vyjazdžajuć. Kolkaść tych, chto žadaje vyjechać, pavialičyłasia ŭ try-čatyry razy. Na žal, stymułam dla takoha adjezdu źjaŭlajucca čałaviečyja śmierci. Za ŭvieś hety čas u nas zahinuła 17 čałaviek, 67 atrymali ranieńni.
— A čamu ludzi nie vyjazdžali raniej? Što jany sami kažuć? Jany nie vieryli, što rasijskaje vojska dabiarecca da Słavianska?
— Roznyja pryčyny. Chtości baicca pakinuć svaju majomaść, chtości matyvuje tym, što jamu niama na što jechać, chacia evakuacyja adbyvajecca z raźmiaščeńniem, z charčavańniem. Heta značyć, ludzi nie kinutyja. Nasamreč, ja dumaju, što jość niekalki faktaraŭ, adzin ź ich psichałahičny. Ludzi ŭvohule nie vyjazdžali za miežy vobłaści. I ciapier pakinuć dom dla ich — heta vielmi składana psichałahična. Ale, jak ja kažu, ničoha novaha nie budzie, budzie ŭsio hetak ža, jak u Sievieradaniecku, u Limanie, u Lisičansku, jak u Iziumie. Heta značyć, spačatku ludzi admaŭlajucca, a potym, kali ich kvartały i žyllo abstrelvajuć, jany ŭ adnych tepcikach, nie paśpiavajučy ŭziać navat asabistyja rečy, akazvajucca ŭ evakuacyjnaj mašynie. Časam navat vajskoŭcy evakujujuć ludziej. Viadoma ž, tady ŭsio mianiajecca, ale ŭžo, napeŭna, pozna. A pravilnyja rašeńni treba rabić svoječasova.
— U Słaviansku pradpryjemstvy, jakija znachodzilisia ŭ horadzie, ciapier vyviezienyja?
— Mnohija pradprymalniki vyvozili abstalavańnie na praciahu ŭsiaho času. Pradpryjemstvy praktyčna ŭsie spynilisia, akramia śfiery absłuhoŭvańnia i kramaŭ, i ludzi staralisia vyvieźci abstalavańnie. Hety praces praciahvajecca i ciapier.
— Kali kazać pra padrychtoŭku da nastupleńnia. Dva tydni tamu našy krynicy va ŭkrainskim vojsku kazali, što ŭ Słaviansku na toj momant nie było navat akopaŭ. To-bok, horad na toj momant nie byŭ hatovy da abarony. Jak ciapier vyhladaje situacyja?
— Nie mahu z vami nie zhadzicca. U samim horadzie, viadoma, akopy, jak treciaja linija, jašče nie ŭsiudy jość. Pa-pieršaje, jašče i ludzi ŭsprymajuć heta pakul ź nierazumieńniem, z abureńniem. Ale voraha treba sustrakać usio ž nie ŭ horadzie, a na podstupach. I abarončyja zbudavańni budavalisia ź pieršaha dnia rasijskaj ahresii. Hety praces praciahvajecca, jon biaskoncy, jak ja kazaŭ.
— Možacie raskryć, jak viadziecca hetaja praca?
— Pakul nie mahu ničoha kazać na hety kont. Tut praca sumiesnaja. Ale jašče raz chaču skazać, što asnoŭnyja rubiažy — heta ŭsio ž taki nie vuličnyja bai, a horad rychtujecca adbivać ataki voraha na podstupach. Tamu toje, što siońnia vorah staić na miescy, jak ja ŭžo skazaŭ, na praciahu miesiaca, — heta jakraz kaža pra toje, što ŭ vajennych narmalnyja ŭmacavańni, i ich mužnaści, advahi i prafiesijnaha vopytu chapaje dla taho, kab strymlivać voraha.
— A pa tych prahnozach, jakija jość u vas, rasijanie mohuć nastupać na Słaviansk tolki z uschodu?
— Nie, dzie budzie ciapier hałoŭny ŭdar — vykazać zdahadku składana. Mahčymaściaŭ u ich dastatkova. Tamu asabista maich viedaŭ nie chopić dla taho, kab vyznačyć moc hałoŭnaha ŭdaru i toje, adkul jon budzie zrobleny.
— Jak pracujuć balnicy ŭ horadzie? Nakolki ja razumieju, u tym liku ŭ Słaviansk pavinny pryvozić paranienych vajskoŭcaŭ?
— Vajennymi zajmajucca vajennyja. Jany nie traplajuć da cyvilnych. A pa cyvilnych — achova zdaroŭja pracuje, lekaraŭ nie chapaje, ale nam dapamahajuć, pryjazdžajuć, razhortvajuć dadatkovyja łožki, razhortvajuć dadatkovuju chirurhiju dla taho, kab akazvać miascovamu nasielnictvu miedycynskija pasłuhi. Heta składana, ale tym nie mienš robicca.
— Vy vyjazdžać z horada nie źbirajeciesia?
— Nie. Prynamsi, ja budu tut zaŭsiody, pakul tut Ukraina.
— Vy vierycie, što horad nie budzie zachopleny?
— Tak, ja vieru, što horad nie budzie zachopleny. Ale toje, što napał abstrełaŭ budzie pavialičvacca, — heta možna vykazać zdahadku. Tamu što my bačym, jak razhortvajucca padziei ŭ tych haradach, pra jakija my z vami razmaŭlali ŭžo.
— Vy dumajecie, što jany buduć źniščać usie pabudovy ŭ horadzie, jak i ŭ inšych haradach?
— Tak, ničoha novaha nie adbudziecca. Hetak ža pačynałasia ŭ Sievieradaniecku, hetak ža było ŭ Limanie: spačatku ŭskrainy, zatym centr, potym uvieś horad sistematyčna abstrelvaŭsia. Nie dumaju, što dla Słavianska niešta pamianiajecca. [Naŭrad ci jon niasie dla ich] niejki sakralny sens.
