«Pieršy pacałunak byŭ niazhrabny, bo stuknulisia zubami». Pieciarburžac zakachaŭsia ŭ biełarusku — a jaje ciapier mohuć adpravić u kałoniju na šmat hadoŭ
24-hadovuju biełarusku Janu Pinčuk zatrymali ŭ Sankt-Pieciarburhu ŭ minułym listapadzie. Jaje źbirajucca vydać na radzimu, dzie dziaŭčyna moža atrymać da 20 hadoŭ pazbaŭleńnia voli za viadzieńnie pratesnaha čata «Viciebsk 97%».
Pakul Jana ŭ SIZA, jaje intaresy na voli reprezientuje pieciarburžac Mikita Safronaŭ, jaki ažaniŭsia ź joj paśla zatrymańnia. Za niekalki dzion da apošniaha z sudoŭ Mikita raspavioŭ «Našaj Nivie» pra svajo biełaruskaje kachańnie, za jakoje hatovy zmahacca da kanca.
Fota: archiŭ Mikity Safronava
Znajomstva
My paznajomilisia ź Janaj u 2020 hodzie. Kali ŭ Biełarusi pačalisia pratesty, ja zachacieŭ niejak dapamahčy ludziam, jakija paciarpieli praz hvałt siłavikoŭ. Šukaŭ infarmacyju pra toje, što možna zrabić dla biełarusaŭ, i natknuŭsia na staronku Jany. Napisaŭ joj paviedamleńnie, i tak my pačali kamunikavać. Ja na toj čas žyŭ u Ispanii, ale chutka našy znosiny stali takimi asabistymi, što ja vyrašyŭ jechać da Jany i znajomicca ŭžyvuju.
Jana tady žyła ŭ Maskvie, kudy pierajechała ŭ 2018 hodzie za svaim tahačasnym chłopcam. Jak luby čałaviek, što pierajechaŭ z maleńkaha horada ŭ vialiki, jana zachaplałasia Maskvoj. Stała prajektavać tam mietałakanstrukcyi dla naciažnych stolaŭ, ale ŭ niejki čas pierajšła na pracu aficyjantkaj, dzie atrymlivała bolš hrošaj. Paśla pačatku pandemii Jana viarnułasia da prajektavańnia, bo padčas karantynu restarany byli zakrytyja.
Čym jana mnie spadabałasia? Dumaju, svaim stryžniem, nieciarplivaściu da niespraviadlivaści. Napeŭna, upadabaŭ jaje haračyja vočy i adčuvańnie, što možaš dapamahčy ludziam i što tolki heta prynosić tabie zadavalnieńnie. Vielmi mała ludziej, što hatovyja tak bieskaryśliva rabić štości dla inšych. Uziać chacia b jaje žadańnie dapamahać biełarusam znajści svaich aryštavanych blizkich i sabrać im pieradačy — Jana zajmałasia hetym, navat niahledziačy na toje, što znachodziłasia nie ŭ Biełarusi.
Jana vielmi impulsiŭnaja, ale ŭ dobrym sensie, a jašče vielmi dobraja i spahadlivaja. U jaje zaŭsiody paradak, u nas doma było vielmi čysta, i ja pastajanna atrymlivaŭ ad jaje nahaniai za toje, što nie pamyŭ posud ci nie prybraŭsia za saboj. Jana vielmi žadała dapamahać žyviołam, znachodzić haspadaroŭ dla tych, chto ŭ prytułkach. Nie karystałasia kaśmietykaj, jakuju teściravali na žyviołach.
Fota: archiŭ Mikity Safronava
Janie duža chaciełasia viarnucca ŭ Biełaruś i žyć u rodnaj krainie, ale ž nie ŭ ciapierašnija ciažkija časy. Rodny Viciebsk jana apisvała jak padobny da Sankt-Pieciarburha. Što da biełarusaŭ, Jana apisvała ich jak vielmi čułych i śvietłych ludziej, i ja sam upeŭniŭsia ŭ hetym, kali hladzieŭ videazapisy ź mirnych akcyj pratestu ŭ Biełarusi.
Sustreča
My ŭpieršyniu pabačylisia ŭ Maskvie ŭ studzieni 2021 hoda. Sustreča była trochi sumburnaj, bo doŭha jaje čakali, i pieršy naš pacałunak byŭ niazhrabny, bo stuknulisia ź joj zubami. Ale ž usio roŭna heta było kachańnie ź pieršaha pozirku.
Ja drenna viedaju Maskvu, ja absalutny pieciarburžac, tym bolš na toj čas dva hady žyŭ pa-za miežami Rasii, tamu ŭ tuju, pieršuju, sustreču Jana pakazvała mnie Maskvu.
Stajała dobraja, śniežnaja zima. My ranicaj pajšli ŭ kramu i pryhatavali pajeści, ja pryvioz ź Ispanii roznyja łasunki nakštałt chamonu i zrabiŭ Janie tradycyjny ispanski śniadanak. A potym my hulali pa horadzie — dumaju, heta adzinyja pryjemnyja ŭspaminy, jakija jość u mianie pra Maskvu.
U vyniku my vyrašyli žyć u Piciery, bo ja maju tut kvateru. Płanavali nazapasić hrošy i palacieć u Ispaniju, adpačyć tam niedzie miesiac i paznajomić Janu z majoj mamaj, jakaja tam žyvie. Zdymać kvateru, asabliva ŭ Maskvie, vielmi doraha, tamu vyrašyli, što chutčej by naźbirali patrebnyja hrošy, kali b pierajechali ŭ Picier i nie płacili za zdymnuju kvateru.
Picier, mnie zdajecca, prymaje ŭsich, ale naŭrad ci Jana adrazu jaho pryniała. My pierajechali tudy ŭ sakaviku, a sakavik tam — duža daždlivy i pachmurny miesiac, Pieciarburh uvohule duža zmročny ź vieraśnia pa sakavik. Jana ad hetaha chutka ŭpała ŭ depresiju. Ale potym pačałasia viasna, Jana pabačyła kvitniejučy horad z razvadnymi mastami, ja zvadziŭ jaje pakatacca na karabli pa Niavie. Tady jana palubiła Pieciarburh.
Pieršy hod u adnosinach, napeŭna, samy nasyčany. Vy paznajejacie adno adnaho, ciešyciesia adno adnym. Leta, Pieciarburh, kachańnie… Tolki paśla Janinaha zatrymańnia ja daviedaŭsia, što jaje ŭžo tady abvieścili ŭ miždziaržaŭny vyšuk, što tady ŭžo šmat biełarusaŭ znachodzilisia ŭ rasijskich SIZA, a niekatorych ekstradziravali ŭ Biełaruś.
Sama Jana taksama za hetym užo nie sačyła, bo na momant našaj asabistaj sustrečy jana nie dapamahała zatrymanym.
Fota: archiŭ Mikity Safronava
My žyli, jak zvyčajnaja para: svarylisia, mirylisia, razam hatavali ježu, chadzili hulać. Maja kvatera znachodzicca niedaloka ad Finskaha zalivu, i my časta chadzili da mora, mahli ŭziać z saboj trochi łasunkaŭ i butelku vina (uśmichajecca). Sadzilisia kala mora, hladzieli na jaho i hutaryli.
My ź joj chacieli ažanicca — nie ŭ SIZA, a narmalna. Ja maju ispanski VNŽ, tamu Jana, jak maja žonka, mahła b tam pretendavać na VNŽ. Płanavali źjechać u Ispaniju spačatku ŭ vieraśni 2021 hoda, potym pieranieśli pajezdku na śniežań, bo Jana nie mahła atrymać vizu. Nam nie chapiła adnaho miesiaca.
U toj čas była pandemija, i biełarusam było nie tak lohka atrymać vizy. Jak tolki heta stała mahčymym, Jana pajšła ŭ polskaje konsulstva, praz heta jaje i zatrymali.
Reč u tym, što pierad konsulstvam staić palicejskaja budka, i kožnaha čałavieka, jaki tudy prychodzić, prabivajuć pa bazie na vyšuk. Tak prabili i Janu — pra jaje ŭspłyła infarmacyja, i praz try dni da nas pryjšła palicyja.
Aryšt
Ranicaj 1 listapada Janu zabrali z domu. Jaje pavieźli ŭ adździeł palicyi na Vasiljeŭskim vostravie.
Tolki ŭ siem viečara mnie pazvanili z prakuratury i paprasili, kab ja pryvioz Janie pajeści, bo jana ničoha nie jeła niedzie z 10 ranicy, taksama prapanavali pryvieźci leki i adzieńnie. Tady advakat upieršyniu pabačyŭ Janu, na toj momant ź jaje ŭžo ŭziali pakazańni.
(Suprać dziaŭčyny vystaŭleny abvinavačańni adrazu pa 5 kryminalnych artykułach, siarod jakich raspalvańnie nacyjanalnaj varožaści, zakliki da dziejańniaŭ suprać nacyjanalnaj biaśpieki, paklop. — «NN»)
Spačatku zdavałasia, što heta niejki vielmi drenny rozyhryš — dobra spłanavany, ale pa-čałaviečamu nieprymalny. Vakoł našaha doma pastajanna zdymajuć filmy, bo tam typovaja savieckaja zabudova, i jakraz u dzień aryštu tam było vielmi šmat trejleraŭ i zdymačnych hrup. Kali my ź siabrami jechali z prakuratury, zdavałasia, što i my ŭdzielničajem u niejkim kino.
Fota: sacsietki Jany Pinčuk
U hałavie była poŭnaja kaša, strach i adčaj. Nie razumieŭ, što treba rabić, bo nikoli nie byŭ u takoj situacyi, ale pastupova supakojvaŭ siabie i pačynaŭ dziejničać. Za pieršyja try dni, da suda pa miery strymańnia, paspaŭ ahułam niedzie piać hadzin, i toje dziakujučy nieźličonym tabletkam valarjany.
Ja nie dumaŭ, što heta moža zaciahnucca bolš čym na paŭhoda. Tady jašče nie pačałasia tak zvanaja śpiecapieracyja, u Rasii pracavaŭ JESPČ, i Maskva prysłuchoŭvałasia da jaho rašeńniaŭ. Maksimalny termin utrymańnia pad vartaj tady składaŭ paŭhoda, ale Hienieralnaja prakuratura znajšła ščylinu i pierakvalifikavała Janinu spravu, što daje im mahčymaść padoŭžyć jaje ŭtrymańnie.
SIZA — heta nie sanatoryj, tam vielmi syra i biehajuć pacuki. Ale ŭ kamierach jość chaładzilnik, televizar. Tolki na dniach pieradali Janie antenu, jakuju adnosiŭ joj u śniežni. Jašče fatahrafuju dla Jany našych žyvioł, kata i sabaku, vysyłaju fotazdymki mora, miescaŭ u Pieciarburhu, kudy jana vielmi lubiła chadzić.
U nas było niekalki spatkańniaŭ praz kraty i škło, dla hetaha ja pisaŭ zajavu ŭ prakuraturu, bo ja zakonny muž i maju prava bačyć žonku. Na sustrečach my ź joj nie abmiarkoŭvajem toje, što adbyvajecca ŭ śviecie, prosta starajemsia hutaryć tak, nibyta pamiž nami niama hetaha škła.
U Jany jość prablemy sa zdaroŭjem — astma, paničnyja ataki, hastryt i jazva straŭnika. Ale jana sprabuje padtrymać siabie praz zaniatki sportam, plus ja starajusia kłaści joj u pieradačy jak maha bolš karysnych praduktaŭ, takich jak čyrvonaja ryba, suchafrukty, arechi.
My ź Janaj pišam u listach adno adnamu: «Vierym u lepšaje, ale rychtujemsia da horšaha». I jašče: nikoli nielha apuskać ruki, pakul jość mahčymaść zmahacca.
Kali Janu ekstradzirujuć, ničoha aptymistyčnaha ja ŭ hetym nie baču. Ale pakul jana ŭ Rasii, my majem choć niejkija zakonnyja sposaby zmahacca za jaje svabodu, i panikavać nielha. Heta składana, i Janie zaraz składana, ale my padtrymlivajem adno adnaho.
Šlub
Kaniešnie, nienarmalna, što nam daviałosia ažanicca ŭ SIZA, ale ž nam nichto nie zabaraniaje potym zhulać sapraŭdnaje viasielle. Zaprosim blizkich i rodnych ludziej, jašče raz dastaniem pašparty i abmianiajemsia piarścionkami. Toje, što my ažanilisia ŭ SIZA, było vymušanaj mieraj.
Fota: zaks.ru
U dzień šlubu ja pryjechaŭ u ZAHS, z supracoŭnicaj ZAHSa my pajechali ŭ SIZA, i tam praz čatyry z pałovaj miesiacy my ź Janaj upieršyniu pabačylisia nie praz kraty. U nas było 15 chvilin, my zdoleli pahutaryć, abniać adzin adnaho i pacałavać.
Kali 1 červienia sud nie admienić pastanovu ab ekstradycyi Jany (sud nie admianiŭ jaje. — «NN»), jość jašče adna mahčymaść pieraškodzić jaje vyvazu ŭ Biełaruś, i heta — Jeŭrapiejski sud pa pravach čałavieka. Naŭrad ci Rasija da jaho prysłuchajecca, ale byvajuć cudy.
Na vypadak, kali jaje ŭsio-taki ekstradzirujuć, ja ŭžo šukaju advakata ŭ Biełarusi. Treba być hatovymi da ŭsiaho, kab tam u jaje byŭ čałaviek, zdolny choć niejak jaje abaraniać. Moj ułasny advakat rekamienduje mnie nie jechać u Biełaruś jak mužu «ekstremistki». Ja mahu tolki znajści dobraha abaroncu i dapamahać baćkam Jany, a taksama praciahvać pra jaje raskazvać. Nie treba maŭčać pra čałavieka, jaki siadzić u turmie za svabodu.
«Naša Niva» — bastyjon biełaruščyny
PADTRYMAĆ«Nie, ja nie źmiryłasia». Hety palitviazień atrymaŭ 11 hadoŭ — pačytajcie, jak jaho čakaje žonka
«Pasadzili, ale zabivać našto?» Andrej Ašurak — pra hod biez svajho brata Vitolda
