Hihin: Kazachstan pakazaŭ, što nie varta hnać koniej z tranzitam ułady
Vadzim Hihin, adzin ź viadučych ideołahaŭ łukašenkaŭskaha režymu — na siońnia jon kiraŭnik tavarystva «Viedy» — na staronkach «SB» vykłaŭ svajo bačańnie, čamu ŭspychnuŭ Kazachstan — «kraina, jakaja, zdavałasia, u hetym niespakojnym śviecie prosta vypramieńvała stabilnaść i supakajeńnie».
U Ałmaty 4 studzienia demanstranty nie prosta ŭstupili ŭ sutyčki z palicyjaj, a zdoleli adabrać zbroju. Fota Rojterz.
«Kak takoje mohło proizojti?» — vynosić u zahałovak łukašenkaŭskaje vydańnie.
Najpierš, na dumku historyka Hihina, ekanamičnaja pryčyna chvalavańniaŭ chavajecca ŭ tym, što haza- i naftazdabyŭnyja rajony niedaatrymoŭvali finansavańnie dla raźvićcia infrastruktury, i heta abvastryła ŭ hramadstvie pytańnie ab spraviadlivaści raźmierkavańnia atrymanych dachodaŭ. Hihin nie admaŭlaje, što ahulnaja niezadavolenaść taksama ŭzmacniajecca tatalnaj karupcyjaj, «zamiašanaj na viekavych kłanavych i rodaplemiannych tradycyjach, jakija nie zmahła razburyć navat savieckaja ŭłada».
Hihin krytykuje palityčnuju sistemu Kazachstana, jakaja skłałasia paśla arhanizavanaha Nazarbajevym tranzitu ŭłady, na dumku Hihina, «niaŭdałaha». «Takajeŭ nie staŭ dekaratyŭnaj fihuraj», — adznačaje Hihin. Surjoznyja, nie dekaratyŭnyja paŭnamoctvy Takajeva pryviali da taho, što ŭ krainie sfarmiravalisia dva centry kirujučaj hrupy, u vyniku čynoŭniki i siłaviki sprytna łaviravali pamiž imi, kab atrymać bolej paŭnamoctvaŭ i resursaŭ ad kožnaha ź ich — heta i padtačyła manalit ułady.
Alaksandr Łukašenka padčas samita SND u Pieciarburzie. 29 śniežnia 2021 hoda. Skrynšot ź videa.
Hihin bačyć i ŭpłyŭ pandemii ŭ svaim analizie situacyi ŭ Kazachstanie. Na jahonuju dumku, kali ŭvieś śviet achopleny postkavidnymi pratestami, a Kazachstan adnym ź pieršych uvioŭ žorstki karancin, heta nie mahło nie adbicca na nastrojach u hramadstvie, bo takija miery ŭdaryli pa małym i siarednim kazachskim biznesie, robić vysnovu aŭtar.
Asablivuju rolu ŭ kazachskich pratestach Hihin advodzić kryminalitetu, jaki skarystaŭsia ź situacyi niavyznačanaści ŭ krainie. Tut Hihin paŭtaraje taksama prapahandysckija kliše ab nibyta roli kryminału ŭ atačeńni Siarhieja Cichanoŭskaha.
Vyvodzić Hihin i schiemu ŭpłyvu Zachadu na padziei ŭ Kazachstanie. Na dumku Hihina, u vypadku Kazachstana ZŠA i Jeŭropa pajšli pa składanym šlachu — praz zamiežny kapitał zrabili krainu zaležnaj ad jaho. U krainie było zarehistravana amal 30 tysiač zamiežnych kampanij, a dola amierykanskich i jeŭrapiejskich karparacyj u naftazdabyčy Kazachstana pieravyšała 40 pracentaŭ. Heta pryviało da taho, što sfarmiravałasia prasłojka čynoŭnikaŭ i biznesoŭcaŭ, naŭprost zaležnych ad zamiežnikaŭ.
Uzhadvaje Hihin i niaŭradavyja arhanizacyi i ŚMI — struktury, jakija adyhryvajuć vialikuju rolu va ŭsich pieradavych krainach śvietu. Na jaho ž dumku, dziejnaść 17 tysiač aktyŭnych zarehistravanych hramadskich arhanizacyj i fondaŭ stali pieradumovaj «kalarovaj revalucyi» i sfarmiravali ŭ hramadzianskaj supolnaści padvojnuju łajalnaść, jakaja jakraz ciapier i prajaviłasia. A tanalnaść materyjałaŭ kazachskaj redakcyi Radyjo «Svaboda» (jakaja finansujecca Vašynhtonam, źviartaje ŭvahu historyk) nie pakidaje sumnieńniaŭ u tym, što «kazachstanskija ŭłady, miakka kažučy, źjaŭlajucca mišeńniu dla pastajannaj i ničym nie strymanaj krytyki, jakaja časam pierachodzić u adkrytaje ckavańnie».
Navuka padziej u Kazachstanie ŭ tym, piša Hihin, što treba aściarožnaść pry praviadzieńni kanstytucyjnych reformaŭ. «Nie varta zachaplacca pryhožymi schiemami, a lubyja chitryja madeli tranzitu mohuć abiarnucca samymi sumnymi nastupstvami», — padsumoŭvaje jon.
