Sakretny ekspart, abo Što Biełaruś pastaŭlaje ŭ Rasiju?
Dola «zasakrečanaha» biełaruskaha ekspartu ŭ Rasiju za paŭhodździe vyrasła ŭ 10 razoŭ u paraŭnańni z usim 2020 hodam. U studzieni — červieni 2021 hoda ekspart Biełarusi ŭ Rasiju vyras na 24% i skłaŭ 7,2 młrd dalaraŭ. Ź ich, pavodle źviestak RBK, u 2021 hodzie abjom zasakrečanaha biełaruskaha ekspartu ŭ Rasiju rezka vyras i dasiahnuŭ 1,28 młrd dalaraŭ. Hodam raniej takoha ekspartu było tolki na 152 młn dalaraŭ.
Hazieta «Biełarusy i rynak» pasprabavała daviedacca, što ekspartuje Biełaruś u Rasiju i čamu ekspart, bolšy za na 1 młrd dalaraŭ, akazaŭsia zasakrečany?
Rasii vyhadna kuplać biełaruskuju pradukcyju
Były kiraŭnik Nacbanka Stanisłaŭ Bahdankievič śćviardžaje, što «Rasija śviadoma kuplaje biełaruskija tavary. I takaja tendencyja, chutčej za ŭsio, praciahniecca ŭ 2022 hodzie».
Ekanamist Leŭ Marholin ličyć, što Rasiju nielha prymusić kuplać biełaruskuju pradukcyju:
— U Rasii ekanomika bolš rynkavaja, kali brać takija manapalizavanyja haliny, jak zdabyča nafty i hazu, naftapierapracoŭka. Tamu mierkavać, što chtości moža prymusić rasijskija pradpryjemstvy kuplać biełaruskuju pradukcyju, nie davodzicca.
Ale na samaj spravie, va ŭmovach pasłableńnia biełaruskaha rubla da rasijskaha kupla biełaruskaj pradukcyi vyhadnaja Rasii.
— Sama pa sabie pracedura kupli biełaruskaj pradukcyi stanovicca vyhadnaj (u pieraliku na rasijski rubiel tavary stanoviacca tańniejšymi). A akramia taho, isnuje masa lhotnych režymaŭ (rasterminoŭka na miesiac, na dva miesiacy) taksama stymuluje rasijanaŭ kuplać biełaruskuju pradukcyju, pakolki zachodnija vytvorcy takich umoŭ nie dajuć, — padkreślivaje Leŭ Marholin.
Što Biełaruś ekspartuje ŭ Rasiju?
— Struktura biełaruskaha ekspartu ŭ Rasiju mocna nie mianiajecca. Asnovu składaje charčavańnie, pierš za ŭsio miasa i małako: ekspart małočnych praduktaŭ pa abjomie atrymanaj valuty zajmaje treciaje miesca (uśled za naftapraduktami i kalijnymi praduktami). Bolš za 90% ekspartavanaha miasa i małaka idzie na Rasiju, — adznačaje doktar ekanamičnych navuk, prafiesar Barys Žaliba.
Akramia taho, niahledziačy na ŭsie pieraškody, jakija čynilisia rasijskim łobi, u Rasii karystajecca popytam biełaruskaja technika.
— Abstalavańnie, transpartnyja srodki — MAZ prykładna 70% pracuje na Rasiju, MTZ nie mienš za pałovu traktaroŭ ekspartuje ŭ Rasiju, i «Homsielmaš». Choć rasijskija vytvorcy anałahičnaj pradukcyi pavoli staviać nam pałki ŭ koły. U pieršuju čarhu miascovaje małočnaje łobi i vytvorcy pradukcyi mašynabudavańnia abmiažoŭvajuć biełaruski ŭdzieł u rasijskich dziaržzamovach — adznačaje prafiesar.
Naohuł u handlova-ekanamičnych adnosinach z Rasijaj nazirajecca dysbałans, jaki aficyjny Minsk i nie sprabuje vypravić.
— Siońnia impart z Rasii bje rekordy: jaho dola składaje 57%. A biełaruski ekspart u Rasiju składaje kala 47%, heta nienarmalna. U svoj čas Makiej skazaŭ, što treba imknucca da formuły: tracina — Jeŭrasajuz, tracina — u Rasiju i tracina — u krainy tak zvanaj «dalokaj duhi». Ničoha nie atrymałasia, i ciapier biełaruskija ŭłady navat nie ŭspaminajuć pra hetuju formułu. Jak syści ad Rasii — vialikaje pytańnie. Treba prabivacca na rynki bližejšych susiedziaŭ, Jeŭrasajuza. Ale situacyja takaja, što nie asabliva atrymlivajecca. Zadača dyviersifikacyi ekspartu pakul nie vyrašajecca.
Što zasakrečana?
— Mnohija pazicyi tavarnaha ekspartu Biełstat zasakrečvaje, ale ŭ asnoŭnym heta tyčycca ekspartu naftapraduktaŭ, kalijnych uhnajeńniaŭ, ale jany akurat iduć nie ŭ Rasiju, — adznačyŭ Barys Žaliba. — Mahčyma, zasakrečanyja pastaŭki vajennaj techniki, techniki padvojnaha pryznačeńnia.
