«Ich zadavalniała lubaja farmuloŭka». Byłyja palitviaźni raskazvajuć, čamu jany (nie) padpisali prašeńnie ab pamiłavańni
Z kałonii prychodzić usio bolej paviedamleńniaŭ, što palitviaźniam prapanoŭvajecca napisać prašeńnie ab pamiłavańni na imia Alaksandra Łukašenki. Im abiacajuć u takim vypadku vyzvaleńnie pa amnistyi da 3 lipienia. Padobnyja vypadki ŭžo zdaralisia ŭ biełaruskaj historyi.
Paśla Płoščy 2010 hoda niekalki dziasiatkaŭ čałaviek apynulisia za kratami. Siarod ich byli nie tolki kandydaty ŭ prezidenty i palityki, ale i tyja ludzi, kaho abvinavacili ŭ bićci škła Doma ŭrada. U pačatku žniŭnia 2011 hoda amal da ŭsich pryjšli z prapanovaj napisać prašeńnie na imia Łukašenki, kab vyjści na volu. Mnohija pahadzilisia na taki krok, inšyja — admovilisia.
Źmicier Drozd na voli. Fota Siarhieja Hudzilina
Historyk Źmicier Drozd byŭ asudžany na try hady, jon prašeńnie padpisaŭ: «Kali jany vyrašyli, što im patrebna, kab ty padpisaŭ prašeńnie ab pamiłavańni, to zrobiać usio mahčymaje dla hetaha. Jany pačnuć davać tabie bolš ciažkuju pracu, akazvać cisk, buduć pahrozy. Prosta buduć stvoranyja takija ŭmovy, što ty sam zachočaš jaho padpisać.
Da nas u kałoniju ŭ Babrujsku pryjechaŭ niejki čałaviek u cyvilnym, jaki skazaŭ, što isnuje takaja mahčymaść. Jon pačaŭ mnie kazać, kab ja padumaŭ pra mamu. Jany čytali listy i cudoŭna viedali pra niaprostuju situacyju ŭ majoj siamji, što jakraz niadaŭna pamior rodny brat mamy. Ja adkazaŭ, što viny nie pryznaŭ i nie pryznaju, mnie skazali, što heta nie prablema.
U vyniku ja napisaŭ niešta kštałtu, što «raskajvajusia ŭ sadziejničanym mnoj». Sa mnoj siadzieŭ palitviazień Arciom Hrybkoŭ (zahinuŭ u 2013 hodzie — «NN»), dyk jon uvohule napisaŭ adzin radok, niešta kštałtu «Prašu mianie pamiłavać». Ich zadavalniała lubaja farmuloŭka.
Usio heta rabiłasia nie pavodle jurydyčnych normaŭ. Bo [aficyjna] my pavinny byli spačatku pisać na imia načalnika kałonii, ale heta ŭžo rabiłasia zadniaj dataj.
Ad momantu napisańnia prašeńnia da vyzvaleńnia prajšoŭ niedzie tydzień. My nie dumali, što ŭsio budzie nastolki chutka. Nam kazali, što kaliści heta razhledziać, ale kankretnyja daty nie nazyvalisia.
Ja napisaŭ, bo vielmi nadakučyła tam znachodzicca. Na siońnia dumaju, što možna było i nie pisać, kali astatnich usio adno vypuścili praź miesiac.
Liču, što kožny pavinien rašać za siabie. Viadoma, što jość ludzi, jakim uvohule nie varta zadumvacca, ci pisać. Kaniečnie, byli adzinkavyja vypadki, kali ludzi ŭ internecie pisali, što my «pavinny vałasy na sabie rvać» ad taho, što napisali hetaje prašeńnie. Ale absalutnaja bolšaść prosta radavałasia tamu, što my vyjšli na volu».
Aleś Kirkievič. Fota Siarhieja Hudzilina
1 vieraśnia na volu vyjšli jašče čaćviora palitviaźniaŭ, jakija spačatku nie napisali prašeńnie ad pamiłavańni, ale potym pieradumali. Siarod ich byŭ žurnalist i piśmieńnik Aleś Kirkievič, jon zhadvaŭ:
«Heta było majo rašeńnie. Ja doŭha vahaŭsia, ale ŭsio ž taki napisaŭ prašeńnie ab pamiłavańni. Pisaŭ ja jaho ŭ volnaj formie, koratka. Heta svajho rodu kampramis.
Ja liču, što heta słabaść samoha Łukašenki — pasyłać da palitviaźniaŭ hancoŭ i ŭhavorvać ich pisać prašeńni. Ale ad svaich pohladaŭ ja nie admaŭlajusia. Jość słovy, a jość ŭčynki. Ja liču, što bolšuju karyść krainie pryniasu budučy na voli».
Cikava, što litaralna praz dva tydni Kirkieviča zatrymali ŭ Hrodnie za razdaču ŭlotak.
Prahramist Andrej Pratasienia ŭspaminaŭ tak: «Prymicie heta jak fakt: spačatku ja admoviŭsia, i mianie, možna skazać, pakinuli ŭ spakoi. A potym ja pryjšoŭ i napisaŭ sam. Ścisła patłumačyć ja nie zmahu, a razhornuty adkaz zojmie cełuju knihu».
14 vieraśnia na volu vyjšła treciaja častka palitviaźniaŭ. Siarod 11 vyzvalenych dziesiać nie padpisali prašeńnie. Siarod ich byŭ Pavieł Vinahradaŭ, błohier i cyrulnik:
Pieršyja hadziny na voli Paŭła Vinahradava. Fota Siarhieja Hudzilina
«Pieršy raz było jak: vyklikali da načalnika apierčastki, jaki kaža, što jość mahčymaść napisać prašeńnie ab pamiłavańni. Ja kažu, što niejak mnie hetaha rabić nie duža chočacca, ja i vinu nie pryznaŭ, dyj na šlach vypraŭleńnia nie toje, kab staŭ. «Tady idzi hulaj», — adkazvajuć mnie.
Potym praź niejki čas Edzik Łobaŭ, byŭ taki maładafrontaviec, pačuŭ pa radyjo, što pieršuju častku palitviaźniaŭ adpuścili na volu. Tady nas vyklikaje da siabie načalnik kałonii. A pierad hetym ź jaho kabinieta vychodzić anarchist Alaksandr Franckievič — jon ciapier znoŭ siadzić — i matlaje hałavoj. Maŭlaŭ, nie. Ja jašče dumaju, čamu jon viercić?
Načalnik kaža: «Čuli ŭžo, što ludzi pačali vychodzić? Čamu b i vam tak nie zrabić?» Ja adkazvaju: «Viedajecie, kali vas adzin ahresiŭny čałaviek zapre ni za što ŭ prybiralni i hatovy vypuścić, tolki kali paprosicie prabačeńnia. Vy na takoje hatovyja? Mnie dyk nie vielmi padabajecca.
Nijakaha cisku na mianie z hetaj nahody nie było. Nu, viadoma, kazali, što adsiadziš svoj termin całkam ad zvanka da zvanka. Kali heta ličyć za cisk, to tak. Ale razumiejučy najnoŭšuju historyju Biełarusi, ja mierkavaŭ, što nie budu siarod tych, chto dasiadzić da kanca. Tak i atrymałasia. My vyjšli na volu ŭ vieraśni, praź miesiac paśla tych, chto padpisaŭ prašeńnie ab pamiłavańni.
Ja siadzieŭ u kałonii «Voŭčyja nory» pad Ivacevičami. Tam les vakoł, ptušački, sinički, kamary — pryhažość. U nas prašeńnie tady napisaŭ tolki Alaksandr Kviatkievič, ale jon uvohule, zdajecca, upieršyniu na mitynh vyjšaŭ. I voś takim ludziam ja b, biezumoŭna, raiŭ lohka padpisvać. Kali vy majecie niejkija prezidenckija ci palityčnyja ambicyi, to lepš hetaha nie rabić».
