Biełaruska ŭ Irłandyi: Irłandskaja mova žyvie jak azdableńnie, relikvija, a nie srodak znosin
Piša Alesia Fiedarovič.
Žyvu ŭ Irłandyi i cikaŭlusia moŭnaj temaj. Voś maje nazirańni.
Tak, dziaržava vielmi padtrymlivaje ŭžyvańnie irłandskaj movy, vydatkoŭvajucca vialikija srodki na jaje pašyreńnie. Jość irłandskamoŭny telekanał, radyjo i internet-resursy. Šyldy, nadpisy praktyčna va ŭsich hramadskich miescach dublujucca pa-irłandsku. Listy z usich ustanoŭ prychodziać na dźviuch movach. Kali telefanuješ u lubuju dziaržaŭnuju ŭstanovu, jość vybar moŭ.
Dziejničaje 20-hadovaja prahrama, nakiravanaja na pašyreńnie irłandskaj movy ŭ paŭsiadzionnym žyćci. Jość rajony, dzie pa-irłandsku razmaŭlajuć, ale ŭ pracentnych suanosinach heta vielmi nievialikaja ličba.
Na vulicach haradoŭ (była va ŭsich bujnych i šmat jakich miastečkach) čystuju irłandskuju ja nie čuła ni razu. Dekaratyŭna, byvaje,što ŭžyvajecca, naprykład, u pačatku pramovy vitańnie i ŭ kancy — «usiaho vam dobraha» pa-irłandsku.
U škole irłandskaja — heta abaviazkovy pradmiet, vyvučajecca z samaha pieršaha i da apošniaha dnia, i, kali zdaješ vypusknyja ekzamieny pa-irłandsku, atrymlivaješ dadatkovyja bały.
Irłandcy narakajuć na nieefiektyŭnaść vykładańnia movy, tamu što bolšaść vypusknikoŭ movaj svabodna nie vałodajuć.
U vyšejšaj adukacyi irłandskaja zajmaje vielmi i vielmi ścipłaje miesca, viedaju tolki adnu VNU, dzie častka pradmietaŭ vykładajecca pa-irłandsku.
Biznes pa-irłandsku — asabista nie sustrakała ni razu.
Movu ŭ cełym pavažajuć jak spadčynu, ale ŭ praktyčnym vykarystańni ŭ jaje vielmi i vielmi abmiežavany areał. Jość štości padobnaje da našaj trasianki, kali ŭ maŭleńni pierasypajuć pamiž zvykłaj anhlijskaj niekalki irłandskich słoŭcaŭ.
Kab mova realna raspaŭsiudžvałasia, na moj pohlad, treba, kab była pierajemnaść. Spačatku, u škole treba vykładać jaje jak movu, prydatnuju dla znosinaŭ, a nie jak pradmiet kštałtu łaciny. Pa-druhoje, pašyrać jaje ŭžyvańnie ŭ vyšejšaj adukacyi. I, hałoŭnaje, potym užyvać jaje ŭ žyćci, u kamiercyi, a ŭ hetym pakul zacikaŭlena vielmi i vielmi mała ludziej.
Mocna ŭskładniaje situacyju toje, što z malenstva irłandcy razmaŭlajuć na adnoj z samych pašyranych u śviecie movaŭ — heta prosta, zručna i praktyčna. Spažyvieckija adnosiny prajaŭlajuć siabie napoŭnicu — navošta prykładać stolki vysiłkaŭ na vyvučeńnie vielmi adroznaj i składanaj movy, praktyčnaje vykarystyńnie jakoj siońnia amal zvodzicca da nula?
Tak i žyvie irłandskaja mova jak azdableńnie, relikvija, a nie jak srodak znosinaŭ.
