Jak «Pahonia» źjaviłasia na butelkach šampanskaha FOTA
Adnaŭleńnie cikavaści da histaryčnaj symboliki stymuluje biełarusaŭ zhadvać roznyja sfery, u jakich da referendumu 1995 hodu vykarystoŭvalisia bieł-čyrvona-bieły ściah i hierb «Pahonia».
Adzin z admietnych prykładaŭ užyvańnia nacyjanalnaj atrybutyki zachoŭvajecca ŭ mienskaha kalekcyjanera Jahora Surskaha: heta etykietki z butelek, jakija da siaredziny 1990-ch sychodzili z kanvejera Mienskaha zavodu šampanskich vinaŭ.
Nalepki z vyjavaj «Pahoni» ŭpryhožvali najpierš ekspartny varyjant šypučaha napoju: pa-anhielsku i pa-niamiecku było paznačana, što heta mienavita «sovietskoje šampanskoje», a ŭnutry vinahradnaha vianka byŭ adlustravany znajomy ŭsim vieršnik:
«Sapraŭdny histaryčny ekzemplar: «Sovietskoje šampanskoje» z «Pahoniaj». Dakładniej, u dadzienym vypadku jaho inšamoŭnyja versii: «Sowjetischer sekt» pa-niamiecku i «Soviet sparkling wine» pa-anhielsku. Miarkujučy pa ŭsim, heta ekspartny varyjant, nie dla biełaruskaha spažyŭca. Mahu pamylacca, ale byŭ taki dyzajner Źmicier Miłavanaŭ, jaki potym źjechaŭ u Polšču, dyk voś jon u toj čas pracavaŭ u ahienctvie, jakoje «absłuhoŭvała» zavod šampanskich vinaŭ. I hetyja etykietki raspracoŭvaŭ. Pradukcyja pajšła ŭ abarot, i, jak ja razumieju, adpačatku jana była aryjentavanaja nie na ŭnutrany rynak, a na ekspart».
Źmicier Miłavanaŭ, ź jakim udałosia źviazacca praz sacyjalnyja sietki, udakładniŭ, što, chutčej za ŭsio, aŭtarstva etykietak naležyć Maksimu Chartonu — haspadaru reklamnaha ahienctva «B-2», u jakim na pačatku 1990-ch pracavaŭ i jon sam. Firma sapraŭdy zbolšaha vykonvała zamovy mienavita Mienskaha zavodu šampanskich vinaŭ.
Tym časam Jahor Surski źviartaje ŭvahu na techničnyja niuansy ŭ afarmleńni pradukcyi, jakaja śmieła pačała zavajoŭvać źniešni rynak:
«Jość samyja roznyja niuansy, i ich, kaniečnie ž, treba ŭličvać. Jak na moj pohlad, «sparkling wine» — usio ž padača nie zusim karektnaja. Heta jak niekali sprabavali pierakłaści na anhielskuju movu nazvu pładovaha vina «Kryžačok» — atrymałasia prosta biessensoŭnaja hulnia słovaŭ. «Macavanaje» aŭtamatyčna pierakłali jak strong, choć majecca na ŭvazie zusim inšaje. To bok zamiežnik, jaki pračytaje, naŭrad ci zrazumieje, pra što idzie havorka».
Rarytetny ekzemplar bolš jak 20-hadovaj daŭnaści zachoŭvajecca ŭ mienčuka Alaksandra Ivanickaha — toje samaje biełaruskaje šampanskaje, ale ŭ padarunkavym varyjancie. Kardonnaja karobka ŭzoru 1994 hodu ŭ tematyčnym afarmleńni da 50-hodździa vyzvaleńnia Biełarusi dastałasia ŭ spadčynu ad babuli. Na tytulnym baku — «Pahonia» pamiž pryvakzalnymi viežami i bieł-čyrvona-bieły ściah źvierchu i źnizu pakunka:
«Historyja takaja. Maja babula była veteranam tyłu padčas Vialikaj ajčynnaj vajny, tamu na 9 traŭnia zaŭsiody atrymlivała niejkija padarunki ad pracoŭnaha kalektyvu dy dziaržavy. Ale hetyja padarunki časta mahli lažać niavykarystanymi ciaham nia tolki miesiacaŭ, ale i hadoŭ. Voś i hety «šampusik» pralažaŭ u šafie da 2007 hodu. Tolki kali mnie dastałasia ŭ spadčynu babulina majomaść, napoj byŭ užyty pavodle pryznačeńnia. Darečy, istotna adroźnivaŭsia ad śviežaha i smakam, i koleram — byŭ ciamniejšy, nia ŭtrymlivaŭ užo hazaŭ. Nijakaha «vybuchu» padčas adkryćcia, biaź pieny dy burbałak. Chaču jašče źviarnuć uvahu na strakataść u nadpisach: na karobcy napisana «Osvoboždienija Biełoruśsii», a źnizu — «riespublika Biełaruś», čamuści z maleńkaj litary».
Ad pačatku niezaležnaści i da siaredziny 1990-ch hierb «Pahonia» i bieł-čyrvona-bieły ściah u jakaści aficyjnych symbalaŭ Respubliki Biełaruś stali zvykłym anturažam šmat jakich sferaŭ žyćcia. U pryvatnaści, «siarpasta-małatkastuju» beeseseraŭskuju formu źmianili na novuju niekatoryja spartovyja kamandy. Žurnalist Alaksandar Starykievič dahetul zachoŭvaje chakiejnuju majku pad № 17 z «Pahoniaj», jakuju atrymaŭ u padarunak ad siabra z chakiejnych kołaŭ:
«Voś u takich majkach zbornaja Biełarusi pa chakiei vystupała ŭ pieršaj pałovie 1990-ch. Majku ja atrymaŭ jak padarunak na dzień naradžeńnia ad siabra. Praŭda, zdaryłasia heta ŭžo krychu paźniej, paśla sumna viadomaha referendumu 1995 hodu. U tyja časy mnie ŭdałosia naviedać try turniry: 1996 hod — Ejndhoven, tady jašče hrupa «V», 1997 hod — vyrašalnyja hulni ŭ Katavicach, kali zbornaja Biełarusi ŭpieršyniu trapiła ŭ elitu ŭsiaśvietnaha chakieju, nu, i ŭłasna 1998 hod — debiut na čempijanacie śvietu ŭ Švajcaryi ŭ kampanii najmacniejšych zbornych planety».
Z-za nierazvarotlivaści čynoŭnikaŭ i adsutnaści patrebnaha finansavańnia ŭ pieršyja hałodnyja hady niezaležnaści mnohija haliny abiełarusicca ŭsio ž nie paśpieli, tamu paśla traŭnia 1995-ha lohka viarnulisia da čyrvona-zialonaha spałučeńnia epochi savieckaj Biełarusi.
