Parady maładomu nastaŭniku
Ilustracyjnaje fota Siarhieja Hudzilina
Zusim chutka nastaŭniki pa raźmierkavańni vyjduć na pracu ŭ škołu. Prapanoŭvajem parady ad nastaŭnicy anhlijskaj movy, jakaja adpracavała ŭ homielskaj škole hod pa svaim žadańni.
Vy majecie prava vybirać svaju nahruzku
Maładoha nastaŭnika staviać pierad faktam i dajuć maksimalnuju nahruzku, jakaja tolki nie raźmierkavanaja ŭ škole. Starejšyja nastaŭniki časam zmahajucca za dadatkovyja hadziny, maładym ža byvaje vielmi ciažka ŭziać 1,5 staŭki na samym pačatku.
Adrazu vyznačcie, kolki hadzin na tydzień vy paciahniecie, paśla pamienšycie hetuju ličbu na piać i nastojvajcie na takim abjomie pracy. Tut treba pamiatać pra štodzionnyja 3-4-hadzinnyja narady i pasiadžeńni, sieminary dla maładych nastaŭnikaŭ i inšyja kalaškolnyja mierapryjemstvy.
Nie čakajcie dapamohi
Viedajcie, što maładoha nastaŭnika nichto nie padtrymlivaje, bo nie čakaje, što jon moža zastacca pracavać u škole paśla raźmierkavańnia. (Ludzi, što pryjšli ŭ škołu sami, uvohule nie ŭpisvajucca ŭ zvykłyja kaardynaty.) Nikoha nie cikavić, što jon stamlajecca i ni na što nie chapaje času — pasiarod hoda nahruzku nichto nie źmienšyć, chutčej pavialičać. Vas pačnuć padtrymlivać, kali pierakanajucca, što vy dobry rabotnik, nastrojeny zastavacca ŭ škole nadoŭha
Vy nie abaviazany płacić za mietadyčnuju litaraturu
Kropka. Usie premii źjaŭlajucca elemientam zaachvočvańnia i ŭznaharodaj za pracu biez zahanaŭ i nie mohuć vydzialacca na kancylarskija ci administratyŭnyja patreby.
Na pačatku hoda my zdali pa 300 000 na «Nastaŭnickuju hazietu», u kancy — pa 600 000 na mietadyčnuju litaraturu. Ja zapłaciła tolki ŭ vieraśni, bo «nie viedała, što možna nie płacić» — šmat chto praihnaravaŭ patrabavańnie dyrektara i nie mieŭ anijakich prablem.
Administracyja maje płan padpiski, tamu budzie ŭsialak pałochać. Varta spakojna davieści, što vy razumiecie situacyju, ale nie majecie mahčymaści/žadańnia da prymusovaj padpiski. Paaburajucca dy zabuduć.
Vy nie abaviazany vieści fakultatyvy
U vieraśni, kali nabirajuć hrupy i raźmiarkoŭvajuć fakultatyvy pamiž nastaŭnikami, varta ŭvohule nie chadzić na «niefarmalnyja» sustrečy z zavučami, tamu što chto pryjšoŭ, toj i atrymaŭ. Zavučy pamiž saboj nie kantaktujuć (havorka pra vialikija škoły, ja pracavała ŭ takoj) i ich nie cikavić vašaja vialikaja nahruzka pa inšych pradmietach.
Mnie asabista zavuč pahražała prablemami, kali ja nie vaźmu fakultatyvy, ale paźniej vyśvietliłasia, što nahruzku fakultatyvaŭ ja nabrała «dobraachvotna». Mnie kazali, što buduć nadakučać pravierkami, ale na spravie anirazu nie pryjšli.
Usie maje raspracavanyja pa apošnich mietodykach uroki dy interaktyŭnyja sieminary nikoha nie cikavili i byli zroblenyja tolki dla taho, kab pakłaści na paličku.
Pilna sačycie za kolkaściu hadzin fakultatyvaŭ: byli vypadki, kali praviedzienyja zaniatki nie fiksavalisia zavučam — pamylajucca jany, naturalna, u svoj bok.
Vy nie abaviazany vadzić dziaciej u vychodnyja na pazaškolnyja mierapryjemstvy
Kab vy razumieli, jany nie apłačvajucca, dyj dzieci zvyčajna nie tyja, u jakich vy vykładajecie. Admović ciažka, ale treba, bo varta pahadzicca adzin raz — i na vas buduć vyjazdžać kožnyja vychodnyja.
Nastaŭniki zamiežnych moŭ časam nie majuć kłasnaha kiraŭnictva, ličacca mienš nahružanymi, tamu imi zakryvajuć arhanizatarskija dzirki.
Vybirajcie škołu pobač z domam
Minimum raz na tydzień buduć narady ci sieminary, na jakich administracyja budzie patrabavać prysutničać. Pakul nastaŭniki paśpiavali schadzić dadomu, ja siadzieła ŭ škole, bo jeździć daloka damoŭ, kab adrazu viartacca, nie było sensu.
Zmahajciesia za pravy
U našaj škole pracavała vosiem nastaŭnikaŭ anhlijskaj movy, dźvie zvolnilisia pasiarod hoda, try syšli na balničny, adna źjechała ź dziećmi ŭ sanatoryj na miesiac.
Zamiest taho, kab stavić zamieny inšymi pradmietami ci šukać nastaŭnikaŭ, my pracavali ŭdźviuch za ŭsich. Adna viała ŭ cełych kłasaŭ starejšaj škoły, druhaja — va ŭsich astatnich. Heta nijak nie apłačvałasia, nie fiksavałasia, nie afarmlałasia jak zamieny. Kali ja pačała vyśviatlać, chto niasie adkaznaść za dziaciej, tamu što faktyčna i dakumientalna ja ŭ ich nie vykładaju, — jak vykładać z takoj kolkaściu, bo heta nie adpaviadaje śpiecyficy pradmieta, — zavuč tolki paśmiajałasia dy paraiła paśla pracy vypivać, kab nastroj padniaŭsia…
Akazałasia, što nie treba chvalavacca, hałoŭnaje, kab byŭ vyhlad, što ŭroki pravodziacca. Paźniej ja daviedałasia, što ŭsie zamieny aficyjna fiksujucca ŭ admysłovy žurnał, pavodle zapisaŭ jakoha apłočvajucca dadatkovym čynam. Abjadnańni ž troch-čatyroch hrup, to bok praca niekalkich nastaŭnikaŭ, vykananaja adnym, nie fiksavalisia nijak.
Ciakučka kadraŭ dzikaja!
Nas nie pavažajuć, abražajuć i prymušajuć. U majoj škole z vaśmi nastaŭnikaŭ anhlijskaj movy da kanca hoda zastaŭsia tolki adzin — adpracoŭvać raźmierkavańnie. Sychodzili jak maładyja, tak i nastaŭnicy z vyšejšymi katehoryjami.
Maładych nastaŭnikaŭ u sučasnaj škole nie ceniać, bo na ich miesca chutka pryjduć novyja, na čarhovyja dva hady adpracoŭki. Durnaja sistema…
