«Vialiki Hetśbi» — blask Amieryki 20-ch pad huki chip-chopa

Hetaj viasnoj na vialikich ekranach kinateatraŭ paŭstała va ŭsioj krasie amierykanska-aŭstralijskaja ekranizacyja ramanu «Vialiki Hetśbi», napisanaha amierykanskim piśmieńnikam Frensisam Ficdžeraldam.

Raman u kłasičnaj amierykanskaj litaratury źjaŭlajecca typovym pradstaŭnikom tak zvanaha «Stahodździa džazu». Tvor Ficdžeralda byŭ nieadnarazova ekranizavany: i ŭ 1926 hodzie, i ŭ 1947, i ŭ 2000.

Na hety raz za spravu ŭziaŭsia aŭstralijski režysior Baz Łurman, viadomy svaimi pracami «Mulen Ruž», «Ramea + Džuljeta». Łurman maje admietnuju luboŭ da jarkaści i pryhažości vizualizacyi, najbolš nabližanuju da hlancu, tamu i tut jon uziaŭsia za svajo, zrabiŭšy z tvoru fiejervierk.

Interpretacyju siužetu aryhinała Łurman zrabiŭ davoli jakasnaj, za vyklučeńniem pačatku, dzie jon troški źmianiŭ siužet knihi i dasłaŭ Nika Karaueja, hieroja, ad jakoha idzie apoviad, u psichlakarniu, u jakoj jon i raspaviadaje doktaru ŭsiu trahičnuju historyju žyćcia i kachańnia Hetśbi. Taki adychod ad siužetu ramana vyhladaje dosyć apraŭdanym i vykarystany dla ablahčeńnia kiniematahrafičnaha apoviadu.

Ale sama padača siužetu ciarpieła chiby, bo, kali ŭ ramanie Ficdžeralda čytač moža nazirać tonki bałans pamiž apaviadańniem i marallu, jakaja nie zaŭsiody lažyć na pavierchni, to Łurman hłyboki pasył spraściŭ i vyvieŭ na ekran sproščany varyjant, užo z razžavanymi sensami.

Tamu hledačam zastajecca tolki adkryć rot i prahłynuć padrychtavanaje.

Viartajučysia da hierojaŭ. Nik Karauej — małady čałaviek, jaki pryjechaŭ skarać Ńju-Jork. Jon pasialajecca ŭ Uest-Ehie, dzie jaho susiedam stanovicca zahadkavy miljanier Džej Hetśbi. U zamku jakoha ładziacca samyja lepšyja viečarynki, na jakija źjazdžajucca sotni ludziej z usiaho Ńju-Jorku. Zahadka jaho bahaćcia cikavić usich, što stvaraje ŭ vyniku vialikuju kolkaść plotak. Nieŭzabavie Nik atrymlivaje ŭnikalny šaniec asabista paznajomicca z Hetśbi. U vyniku hetaha znajomstva jon stanovicca śviedkam trahičnaj lubovi pamiž svajoj zamužniaj stryječnaj siastroj Dejzi, jakaja žyvie na supraćlehłym baku zaliva, i samim Hetśbi, jakoha hraje Leanarda Dzi Kapryjo.

Hieroj sprečny — z adnaho boku heta mocny ducham, cyničny miljanier, jaki zajmajecca nielehalnym biznesam, a ź inšaha — sumlenny i pa-dziciačamu naiŭny, pa-varjacku zakachany małady čałaviek.

Na praciahu filma staŭleńnie da jaho kardynalna źmianiajecca, pačynajučy ad pahardy, časam spačuvańnia, skančajučy sapraŭdnym zachapleńniem. Historyja napoŭniena luboŭnymi trochkutnikami, zdradami i asabistymi trahiedyjami hierojaŭ.

Što tyčycca emocyj, dyk Łurman razyšoŭsia nie na žart, u niekalki razoŭ uzmacniŭšy emacyjnaje napružańnie ad padziej, na jakoje, peŭna, sam Ficdžerald nie raźličvaŭ.

Padziei adbyvajucca ŭ Amierycy 1922 hoda, čas vialikich pieramienaŭ, vialikaha hrašovaha «bumu», kali čałaviek imhnienna ŭźlataje i hetak ža imhnienna padaje. Časy tannaha ałkaholu i zaniapadu marali, tryumf ułasnaj svabody, jakuju niemahčyma strymać.

Jak u samoj knizie, tak i ŭ filmie, jaskravaj linijaj idzie asudžeńnie paŭsiul isnaha materyjalizmu i kapitalizmu, ź jaho rasłajeńniem hramadstva na biednych i bahatych, a taksama ładu žyćcia tak zvanaha «elitarnaha» hramadstva, jakoje prasadžvaje hrošy i svaimi pavodzinami ahalaje ŭsie chiby Amieryki tych časoŭ.

Film pačynajecca z panaramy Ńju-Jorka, źniataj z vyšyni ptušynaha palotu. Usia hetaja pryhažość pakazvajecca pad supravadžeńnie chip-chopu. Bolš za toje, usie saundtreki, jakija buduć sustrakacca ŭ filmie — heta pierakład rytmaŭ 20-ch na sučasnuju apracoŭku.

Nie abyjšłosia ŭ filmie biez trekaŭ znakamitaj Łany Del Rej ź pieśniaj «Young And Beautiful». Dziŭnaje spałučeńnie retra-karcinak XX st. i mocnych sučasnych rytmaŭ adaptuje raman Ficdžeralda pad nas. Heta ŭžo nie prosta retraśpiektyva, heta chutčej vykarystanyja dekaracyi minułaha, ale z utrymańniem i uchiłam na sučasnaje.

Varta adznačyć hulniu samich aktoraŭ, siarod jakich Leanarda Dzi Kapryjo, jon ža Džej Hetśbi, Kery Malihan, Tobi Mahvajr. Druhasnyja roli byli takimi mocnymi, što nie sastupali hałoŭnym. A Dzi Kapryjo tak pryhoža płača i tak kranalna hraje, što ŭžo dziela adnaho jaho varta na film schadzić, uziaŭšy z saboj niekalki survetak.

Nia hledziačy na mietamarfozy film zastaŭsia «džazavym», z dobra pabudavanymi siužetnymi linijami, pampieznymi viečarynkami, kryminałam, pahoniami i pryhožymi dekaracyjami, jakija mieli nierealny charaktar. Usie było padobna na vialiki karnavał, ź vialikaj kolkaściu mišury i blasku, jaki ciabie aślaplaje. Ale takaja padača daje zrazumieć štučnaść usiaho taho «śviata žyćcia», za jakim chavałasia jak ułasnyja trahiedyi hierojaŭ, tak i absurdnaść takoha ładu žyćcia pradstaŭnikoŭ «załatoj» supolnaści.

Ciažka skazać ci paśpiachovy hety film, jak ekranizacyja vialikaha amierykanskaha ramanu, ale, jak asobny kinietamahrafičny tvor, jon biezumoŭna zasłuhoŭvaje uvahi.

Volha Harapučyk

Chočaš padzialicca važnaj infarmacyjaj
ananimna i kanfidencyjna? Pišycie redaktaru
«Našaj Nivy» ŭ TH