Minski krematoryj: kruhłasutačna, z adnym vychadnym u hod
U raźvitalnaj zale adziny simvaličny elemient — koła, što aznačaje viečnaść.
Śniežańskim dniom na Paŭnočnych mohiłkach chałodna i niešmatludna. Aŭtobusy chodziać raz u paŭhadziny. Nasuprać zialonych šapikaŭ sa štučnymi kvietkami vysicca niezvyčajny z vyhladu cahlany budynak — krematoryj «Śpieckambinata kamunalna-bytavoha absłuhoŭvańnia».
Padstavaj źjeździć u hetaje miesca stała skarha čytački «Našaj Nivy», jakaja była niezadavolena tym, što ŭ krematoryi urnu z pracham addajuć tolki praz 9 dzion, kali ŭ Litvie — na nastupny.
Načalnik krematoryja Uładzimir Karunas, jašče pierad tym jak pacisnuć ruku, addaje arkuš z sumnaj statystykaj — kolkaściu «biezhaspadarnych» urnaŭ. Pa zakonie, krematoryj musić zachoŭvać takuju urnu ciaham troch hadoŭ, paśla čaho pachavać jaje ŭ ahulnaj mahile. Ale siońnia ŭ krematoryi — 78 takich urn. Samyja staryja stajać na asobnaj paličcy amal 13 hadoŭ.
«Chtości nie zabiraje urnu, bo chavali nie blizkaha svajaka. Chtości nie moža prysutničać praz turemnaje źniavoleńnie, chvarobu ci jašče što», — kaža jon. «Byvajuć vypadki, kali ludzi zabirajuć prach dy paminajuć niabožčyka na jakoj-niebudź łaŭcy niepadalok. Sami pjanyja sychodziać, a urnu pakidajuć. Ci situacyja, kali brat ź siastroj nie mohuć vyrašyć, chto zabiare prach maci. Pa zakonie, u kaho urna, toj i maje prava na spadčynu».
Uładzimir Karunas usio ž abvierh infarmacyju pra zanadta pavolnuju pracu krematoryja.Urny pavinny vydavacca adkaznym asobam nie paźniej, čym praz 6 sutak paśla dastaŭki niabožčyka ŭ krematoryj. Načalnik kaža, što zvyčajna prach vydajuć raniej, asabliva kali urnu zabirajuć dla pachavańnia ŭ inšym miescy. Kali urna budzie ŭstalavana ŭ kałumbaryi, heta zrobiać mienš čym za 9 dzion.
Možna kremiravać pamierłaha i terminova, ciaham adnych sutak, ale zapłacić za heta treba na 40% bolš — kala 1 miljona 400 tysiač. Nieterminovaja kremacyja kaštuje 1 020 000 rubloŭ.
Kremacyja «biez kupiur»
Kremacyja adbyvajecca nastupnym čynam: katafałk padvozić trunu ź niabožčykam da čornaha ŭvachoda rytualnaha korpusa krematoryja (darečy, mienavita jaho časta prymajuć za pamiaškańnie dla kremacyi), dzie śpiecyjalny lift padymaje trunu ŭ adnu z troch rytualnych załaŭ. U raźvitalnych załach naŭmysna niama nijakaj relihijnaj atrybutyki. Adziny simvaličny elemient — koła, što pa zadumcy architektara simvalizuje viečnaść.
Paśla truna apuskajecca ŭ padziemny kalidor i dastaŭlajecca ŭ kremacyjny korpus z čatyrma piačami.Kremacyja zajmaje ŭ siarednim paŭtary hadziny pry tempieratury ŭ 1000°C . Za simvaličnuju płatu možna prajści ŭ śpiecyjalny pakoj dy pahladzieć, jak trunu zahružajuć u pieč. Potym prach astyvaje, jaho źmialčajuć u śpiecyjalnym aparacie — kremulatary, źmiaščajuć u miašočak i zatym — u urnu. Urnu možna nabyć adrazu ŭ rytualnaj kramie krematoryja, ale možna prynieści i svaju. Apošniaja stadyja — naniasieńnie na tabličku imia, daty naradžeńnia i śmierci.
4,6 kalininhradca ŭ miesiac
Krematoryj pracuje kruhłasutačna i štodnia. Adziny vychodny — 1 studzienia. Pravodzicca kala 13 kremacyjaŭ na dzień, to bok kala 400 štomiesiac.
U Biełarusi kolkaść kremacyjaŭ štohod raście: miescaŭ na mohiłkach zastajecca niašmat. Vialikaja kolkaść siońnia mohiłak začynienyja ci pracujuć abmiežavana — tam chavajuć tolki na papiarednie vykuplenych miescach. Šmat značyć i košt: kremacyja ź miescam u kałumbaryi ŭsio adno tańniej za pachavańnie ŭ ziamli.
Minimalny košt kremacyi demanstruje i toje, što ŭ minski krematoryj niabožčykaŭ viazuć nie tolki ź Biełarusi, ale i z Kalininhradskaj vobłaści dy Prybałtyki.Jość i statystyka: 4,6 kremacyi žycharoŭ Kalininhrada kožny miesiac. Dla zamiežnikaŭ pasłuhi krematoryja daražejšyja (dva z pałovaj miljony rubloŭ), ale Uładzimir Karunas raskazaŭ, što za miažoju kremacyja moža kaštavać da tysiačy dalaraŭ.
Haradskija lehiendy
Zrazumieła, što krematoryj — nie samaje pryjemnaje miesca na śviecie. Ale tut za zvyčajny biełaruski zarobak pracujuć zvyčajnyja ludzi. Za «škodnuju vytvorčaść» im vydajuć tałony na śpieccharčavańnie — małako. Jak paviedamili nam supracoŭniki krematoryja, za hady pracy narakańniaŭ nie było. Ale atmaśfiera miesca razam z čałaviečymi pakutami naradžaje šmat lehiend. Naprykład, što ŭ piečy cieły zasoŭvajuć dziasiatkami, zdymajuć kaštoŭnyja rečy, a trunu pierapradajuć ci zdajuć u arendu.
Padobnyja čutki jość, ale jany biespadstaŭnyja: praces kremacyi žorstka kantralujecca i fiksujecca. Kožnaja pieč raźličana na adnu trunu, a vieka truny paśla raźvitańnia bolš nie adčyniajuć. Paśla kremacyi zastajucca i mietały, časam kaštoŭnyja. Šychtu, jakuju nie «biare» mahnit, vymaje kamisija z troch čałaviek i zachoŭvaje ŭ siejfie. Kali nabirajecca piać kiłahramaŭ — jaje adpraŭlajuć u łabaratoryju BDU na pieraapracoŭku.
Abarona ad maradziorstva
Kala bramy №2 Paŭnočnych mohiłak šylda prosić kiroŭcaŭ, jakija vyjazdžajuć z terytoryi, dać ahladzieć svoj aŭtamabil — kraduć pomniki. U kałumbaryi kala minskaha krematoryja maradziorstva zafiksavana nie było. Z nadzvyčajnych situacyj tolki pažary: časam niezatušanyja łampadki padpalvajuć suchija vianki. Kali supracoŭniki «Śpieckambinata» znachodziać vinavataha, kałumbaryj restaŭrujuć za ich košt. Kali nie — za košt «Śpieckambinata». Urnu ź jačejki prosta tak nie vymieš, jana zapiačatanaja marmurovaj plitoj, i kab dastać jaje, treba raźbić plitu.
Kremacyja
Praces spalvańniaŭ pamierłych. Zvyčajna pravodzicca ŭ krematoryi pierad abradam pachavańnia.
Kałumbaryj
Schovišča urnaŭ z pracham paśla kremacyi.
