"Пілсудскі ўласнаручна напісаў, што ён беларус. Aле гэта не азначае, што ён ня быў палякам ці літвінам...". Aha, a jašče francuzam, niemcam i žydam... I na kont sviadomaści, samaūsviedamlieņnia, - vykrutasy. Paliaki taksama hetaha nia mieli, im heta pryvivałasia praz dziaržaūnyja elity, kaścioł i adukacyju, jakuju padavali, znoū ža, elity i kascioł. Adnak heta nie spracavala ū vypadku z biełarusami, navat kali biełarusy byli ū duža niespryjalnych umovach. Pytaņnie: čamu ? A tolki praz najaūnaść u biełarusaū samaūśviedamlieņnia (jakuju pan admaūliaje), što jany nie paliaki ! Uvohulie, raju pačytać Adama Stankieviča, sviedku mnohich padziejaū, u tym liku i zasnavaņnia BNR... Biełaruski Knihazbor vydaū byū niekali asobny tom. Voś tam surjoznyja razvahi i analiz, što da hetaj temy. A Łatyšonak demanstruje niejkaje škaliarstva...

Sviatkavać treba svajo... Dyk paliaki ūsich vybitnych biełarusaū pazaličyli sabie, i sviatkujuć. Ničoha, paliakam nidzie nie muliaje. Hetaksama i lietuvisam. Skarystalisia prabliemami biełaruskaj nacyi (a to i paspryjali im, u svaich intaresach), dy patyryli, usio, što tolki zachacieli...

⤷Žvir, а ў такіх справах кожны сам за сябе. Ніхто не забараняў беларусам прысябечваць чужых, праўда? 

⤷Žvir, found! https://m.kamunikat.org/?pubid=20030   

⤷ Вероятный, tut vy pamyliajeciesia. Pavinna być dziaržaūnaja volia, paniavolieny narod hetaha zrabić nia ū stanie, navat movu zachavać niejmavierna ciažka, kab nia ūmierci, što ūžo kazać pra historyju, kulturu i t.d. Voś i rasciahvali pacichu... Hазвa твора Станкевіча ? Nabiarycie ū google: "Bielaruski knihazbor A.Stankievich". Na Kamunikacie jość. Zialionaha kolieru acobničak.

⤷Žvir, дзякуй, знайшоў! У чым я памыляюся? Крыніцай улады з’яўляецца народ. Калі народ не хоча разумець цэннасці сваёй культуры і незалежнасці, то ён знікае, асімілюецца. Што мы і назіраем сёння. А празь некалькі дзён тэатар — згарэў. Цалкам.
І чэхі — ізноў сабралі грошы і на тым жа месцы пабудавалі новы тэатар.Пазьняк падаваў мне гэта як прыклад веры, як прыклад перамогі нацыянальнай годнасьці, нацыянальных памкненьняў над, здавалася б, непераадольнымі зьнешнімі абставінамі. І што вось на што здольная нацыя, калі ў яе ёсьць мэта. Ці, як кажуць у войску, — «прага да перамогі».Я слухаў гэты расповед Пазьняка, а пра сябе думаў — так, вядома ж, прыклад добры, але да нас ён ну ніяк не пасуе. Чэхам ня трэба было змагацца за чэскую мову.Пазьняк не ўлічыў майго тагачаснага слабога (лепей сказаць — ніякага) веданьня чэскай гісторыі.

⤷ Вероятный, paūtaraju, paniavolieny narod moža razumieć, i heta ūsio, što jon moža. Kali vas pryviazać da kresla, tanćyć vy nia zmožacie, chacia i budziecie razumieć use rytmy i vykrutasy partytury. Vy dali cytatu Navumčyka, alie zabyli ūdakladnić, što čechi zrabili heta tamu, śto byli volnyja ... A to spytajcie Navumčyka i Pazniaka, čamu jany nie ū Bielarusi ? Im, i vam, heta dapamoža zrazumieć sens maich slovaū...

Раскрою свою логику на процессы происходящие в Беларуси. Например мы рьяно поддерживаем литовцев во вгзляде на атомную станцию под островцом. В ущерб себе. Например почему не удается вбить клин между путиным и лукашенко? Потому что от путина лукашенко получает многомилиардные субсидии в виде дешовых эноргоносителей. А запад ничего подобного предложить не может лукашенко. Со строительством АЭС импорт газа снизился с 22млрд кубаметров до 13 млрд кубаметров. Есть планы перевода на электоотопление жилого фонда. И если лукашенко построит вторую атомную станцию он слезет с нефтяной и газовой иглы рф. И тогда вполне возможно он кинет путина. Я пока не вижу реалистичного плана демократизации от Светланы Тихановской. Что касается полка калиновского то мне кажется нереалистичным что 2000-3000 человек возьмут и сомнут лукашеновскую армию которая насчитывает десятки тысяч человек.

⤷ Олег, а уран на бел АЭС откуда? Если от газа российского газа можно открыться за полгода, что и сделала Европа, то от урана для АЭС отказаться невозможно. Каждый реактор заточен исключительно на строго определенное топливо. Грубо говоря на белаэс невозможно использовать топливо из Нигера или откуда-то ещё, только из россии. Также появляется зависимость от утилизацию радиоактианой отработки, то идёт пакетом. Пропаганда об этом не распространялась. Посредством белаэс Беларусь получает 2 опасные стратегические зависимости от РФ - энергетическую и военную. Теперь отдельным странам яблока НАТО можно грозить стабильностью (=нестабильностью) трамплина для развязывания 3-й Мировой войны, что уже и наблюдаем.

⤷ Энергетик, украинские АЭС перевели на американское топливо. Захоронять отходы насколько я знаю будут на территории Беларуси. Я считаю компромисс с Лукашенко возможен если он отпустит политических. Хотя бы тех кто согласен эмигрировать. Выведет ядерные боеголовки и армию рф с территории Беларуси. Например вторую атомную станцию могли бы построить американцы в кредит.

⤷Олег, выдумляеце праблемы на пустым месцы. А як Балтыя выйшла з саўка? І іх таксама пыталіся задушыць, спачатку Гарбачоў, а потым Ельцын. Была б нацыя і жаданне незалежнасці - астатняе дадасцца. А пакуль тутэйшыя ня могуць нават адужыць родную мову, каб у перспектыве далучыцца да сям’і цывілізаваных народаў, ніякія ЗША нічога будаваць тут ня будуць. 

⤷ Олег, реактор не переводится, а переделывается. Бел АЭС это вообще реактор с умершего завода в Волгодонске. Там уже и завод, а следом и город умер, но вот оживили на пару лет постройкой реактора для бел АЭС. Ничего удивительно , что он почти половину времени в отключке. В отключке и слава Богу! Когда он в отключке, я лучше сплю. Хранилище отходов - дело дорогое, но настолько хреновое, что мало как е страны на это согласны. В Беларуси это нам точно не нужно. Ещё сомневаюсь, что американцы или те же французы будут перестраивать волгодонский реактор, стоящий на тектоническом разломе а полсотне верст от столицы. В результате постройки белаэс были демонтированы мощности белорусских ГРЭС, обеспечивающих нам безопасный избыток производства электроэнергии. Теперь все беларуские энергетические "яйца" лежат в одной корзине, запертой в чужом сейфе. Летувисы, понимая это, первым делом остановили свою Игналинскую АЭС, а теперь и вообще сумели отключиться от БРЭЛЛ. (гуглите БРЭЛЛ). Белаэс это не про электричество, это про политику, своего электричества у нас и без неё хватало с избытком. Уверен, что Кастусь Калиновский был бы против этой "няволи маскоускай".

⤷ Вероятный, народа няма. Што вы прапануеце?

⤷Олег, заняцца нацыябудаўніцтвам, вядома ж. Тлумачыць і адукоўваць "абуджаных". Стратэгічна гэта задача нумар адзін. За тры года можна было б шмат дасягнуць, калі народныя куміры 20-га насамрэч разумелі б важнасць і займаліся гэтым. 

⤷ Олег, дай пяць! Добрае пытанне! Але рафінаваныя патрыёты адразу пускаюць пену: вось трэба адукоўваць...

⤷ Вероятный, каго ты сабраўся адукоўваць? Можа мяне? Іншых? Ну то давай пяць тэзісаў плана адукацыі. І каб без звыклай мазьні: "трэба...узмацніць....палепшыць...."

Хачу дадаць, што ўрад Латвіі пад началам Карліса Улманіса ў 1919 сапраўды два месяцы знаходзіўся на параходзе, аднак ён быў не англіцкім, а былым расейскім і меў назву «Саратаў». Праўда, стаяў ён на знешнім рэйдзе Ліепаі і ахоўвалі яго ангельскія ваенныя караблі. Так, невялікая деталь...

Эти расуждения как ответ на расуждения Латышонка о том что было бы если бы не было востания Калиновского.

Латышонак хоць і жыве у Польшчы, але на нашу гісторыю мае больш прарасецскія погляды. Нажаль.

Латышонак не хоча бачыць, ці мо нават ня ведае, хоць і прафесар, як фармавалася свядомасць народаў ў любой імпэрыі. Хоць прыклад літаральна за плотам. Ёсць русские і ёсць россияне, і паняцце русские мае больш глыбокі сэнс, чым проста этнас. То бок чалавек лічыць сябе буратам або калмыкам і тым не менш можа казаць, што ён рускі, асабліва за мяжой, бо расеянін не прыжылося сярод народаў РФ. Такім чынам жыхары РІ могуць быць аданчасова і татарамі з карэламі, і рускімі. Яшчэ адзін прыклад Іспанія і Каталонія. Адначосава і каталонцы, і іспанцы, якія супраць незалежнай Каталоніі і размаўляюць на іспанскай мове і прыналежаць да іспанскай культуры. Тое самае адбывалася і ў Рэчы, якая па сутнасці была Імпэрыяй. І не дзіва, што Пілсудскі, Каліноўскі ці беларуская шляхта адначасова сябе лічыла і беларусамі, і палякамі. А Латышонак разважае як жыхар монаэтнічанай дзяржавы і з гэтымі разважаннямі шукае манаэтічных беларусаў ў двух імпэрыях, якія б на 100% вызначалі сябе толькі беларусамі і ні кім іншым, што з'яўляецца грубай памылкай і нават невуцтвам. І гэта робіць не толькі Латышонка, а шмат хто, асабліва гэта любяць рабіць прапагандысты.

І наконт "катастрафічных" наступстваў паўстання Каліноўскага. Любая адукацыя на роднай мове прыводзціь да росту нацыянальнай самасвядомасці і росту сепараціскіх настрояў. Гэта непазбежны працэс, як можна гэтага ня ведаць? І калі бы не было Каліноўскага, але была б беларуская адукацыя, то нацыянальны вызвалечны рух ўсё роўна б зя'віўся, а за ім паўстанне на чале з іншым беларусім патрыётам. Няўжо так цяжка зразумець? І яно таксама было б задушана, а беларуская адукацыя ліквідавана. Гэтыя працэсы (па ланцужку) можна было назіраць і ў 20-м стагоддзе, і ў 21-м.  

⤷ Нікан, pryklad lietuvisaū nie paćviaržaje vašyja vysnovy. Tam adukacyja nacyjanalnaj movaj, jak i nabaženstvy ū kasciolach, nie pryviali da paūstaņnia patryjotaū. Nie. Usio abyšlosia biez paūstaņniaū, i navat pry padšturchvaņni, pry spryjaņni i dapamozie akupacyjnych niamieckich silaū. Toje samaje i Estonija, i Latvija. Ci pryviala tam adukacyja da paūstaņniaū nacyjanalnych vyzvalienčych ruchaū ? A Finliandyja ? Čechija, z saldatam Švejkam, Slavaččyna ? Paūsiul, va ūsich prykladach, tam zachavali siabie j pryčakali histaryčnaha šancu, jaki naradzili vonkavyja padzieji, a nie unutranaja baraćba nacyjana-vyzvolnych ruchaū... Paliaki, darečy, paślia vizytu Napaliejona, dy paūstaņnia Kasciuški, taksama 100 hadoū siadzieli moūčki dy nie adsviečvali, razam z adukacyjaj rodnaj movaj...

⤷Žvir,

⤷ Нікан , vy dali pytaņnie, što da lietuviskaj adukacyi rodnaj movaj, i sami na jaho adkazali. Ulasna i maju vysnovu paūtoryli. A voś svajo ćvieržaņnie nie paćvierdzili, jak i čakalasia...

⤷ Нікан , i pra Finliandyju pacikaūciesia ščylniej.

⤷Žvir,

Гэтв поаиамеоўмеі маньяк зноў чаўпе, што "русскій мір" бы бы беларускі нацыянальную адукацыю. Даў бы.... Гэта Латышонак так прыдумаў, што "даў бы", калі б мядзелі ціха і нічога не рабілі для гэтага. Тое, што Масква ўвяла забарону на ўстановы вышэйшай адукацыі на абшарах Беларусі, ці як пісалі ў царскіх дакументах "от Польши присоединенных земель". Паняцце Беларусь было пад забаронай. Колькі хадакоў і дэлегацый спрабавалі здабыць ласку цара на адкрыццё ўніверсітэтаў на Беларусі, але ўсё было марна. Прычына - "мятежный край", катораму ў тыле не універсітэты ставілі , а гарнізоны карнікаў - Брэсцкая крэпасць, Бабруйскач і шэраг іншых. Віленскі Ўніверсітэт 1838 ператварылі у "Ваенна-медвцынскую акадэмію", а праз 2 гады зусім зачынілі, бо ўсё роўна заставаўся быў крыніцай беларускай ідэі. Латышонак не цяміць, ці свядома падманвае, што паўстанне Каліноўскага - гэта толькі частка, радыкальная праява, беларускай рэфлексіі на маскоўскую акупацыю і этнацыд. Паўстання 1863-1864 6ода не магло не быць, гэтаксама як не магло не быць і мірнага паўстання ў 2020 годзе. А фантазіі Латышонка, "а вось было так, каб не было гэтак" , па сутнасці "рускій мір нёс беларусам святло, што само па сабе выдатна, але беларусаў не было, што нармальна, а еўрапейская адукацыя гэта паланізацыя, што само па сабе кепска". Прадажны маргінальны прапагандыст.

Гэта што, спроба даць салодкую цукерку чытачам за горькую пілюлю папярэдняга артыкула?

Uvohulie, kali zirnuć u minulaje, za litvu tolki bielarusy i zmahalisia. Paliaki svaju dupu škadavali, lietuvisy ūvohulie nia viedali dzie taja Litva ū ichnaj Žamojci. Tolki bielarusam bolš za ūsich bylo treba, bo svajo ž, svaja ajčyna... I z Napaliejonam, i z Kasciuškam, i filarety i filamaty, i kalinoūcy, i homanaūcy, i narodavolcy, i slučaki... A ū vyniku niĉoha nie rabiūšaja Žamojć prychapila nazvu, i šmyh u svoj kutočak, a vy tam bicie adno adnaho...A paliaki z maskaliami kraj razdzierbanili, jak i nie bylo spradvisčnaj Litvy i naroda... Sto hod im taja Litva treba byla, aha, jakaja Litva ? Kresy !

Uvohulie, kali zirnuć u minulaje, za litvu tolki bielarusy i zmahalisia. Paliaki svaju dupu škadavali, lietuvisy ūvohulie nia viedali dzie taja Litva ū ichnaj Žamojci. Tolki bielarusam bolš za ūsich bylo treba, bo svajo ž, svaja ajčyna... I z Napaliejonam, i z Kasciuškam, i filarety i filamaty, i kalinoūcy, i homanaūcy, i narodavolcy, i slučaki... A ū vyniku niĉoha nie rabiūšaja Žamojć prychapila nazvu, i šmyh u svoj kutočak, a vy tam bicie adno adnaho...A paliaki z maskaliami kraj razdzierbanili, jak i nie bylo spradvisčnaj Litvy i naroda... Sto hod im taja Litva treba byla, aha, jakaja, kštaltu, vam Litva, nia viedajem takoj... Kresy !

⤷Žvir, ніхто твае ярогліфы не чытает пішы нармальным языком! 

⤷ Žvir, змагаліся як за набытак, а не як за сваё. Калі выгадна было, то паводле аддавалі жмудзь тэўтонам "вазьміце, толькі пасядзіце ціха, у нас сёння іншыя клопаты", а пасля вешалі люляў тэўтонам і вярталі назад. Сваё не аддавалі, са сваім так не рабілі. Сваё маглі страціць ў вайне, а не вось узялі і прапанавалі.

Сп.Латышонак выказвае свае развагі, наконт таго , што магло быць, але не адбылося, а магло бы зусім і ня быць, праз якія заўважна , што яму здаецца, што Расея не такая жахлівая, нават часам карысная для беларускага пытаньня. Сп. Латышонак ніколі ня жыў у Расеі і не адчувае спецыфікі расейскага насельніцтваі традыцый расейскай ўлады. Калі б уладзе спатрэбілася яна б за суткі пераканала расейскае насельніцтва , што палякі галоўныя ворагі, а насельніцтва толькі і чакае на каго ўлада пакажа, " хто вінават" і ўжо сёньня Польшча была бы ў крыві і ніякія спадзеўкі на НАТА тут не дапамаглі, як не дапамог хаўрус у 1939. Трохі нечакана наіўна. Расейскае грамадства добра адчувае права моцнага. Яно зусім не пераправілася і жыве ментальна яшчэ ў ХІХ ст.