«Нібыта такая багатая краіна, а ўсё так сціпла і звычайна». Беларуска пераехала ў Нарвегію і расказвае, колькі каштуе там жыць
Першы раз у Осла Ірына прыехала, калі ёй было 17 гадоў. Кажа, тады і здарылася «імгненнае каханне з першага погляду». З тых часоў жаданне прыехаць і пажыць у гэтым горадзе толькі расло, але каб яго ажыццявіць, спатрэбіўся час. Цяпер яна жыве ў сталіцы Нарвегіі ўжо 9 гадоў, і з ёй пра жыццё ў гэтай краіне пагаварыў CityDog.io.
Жыллё ў Нарвегіі
Першапачаткова яна ехала ў Осла на год — вучыць мову. Але так і засталася: паступіла ў інстытут, адвучылася, пачала працаваць. Нават і не заўважыла, як 9 гадоў прайшло.
Жыллё: сярэдняя цана — 1300 даляраў у месяц
— Спачатку я жыла ў студэнцкім жытле. Гэта суперэканомны варыянт з вельмі выгаднымі ўмовамі. Мы плацілі каля 6000 крон (каля 560 даляраў) у месяц, і ў гэтую суму ўваходзілі ўсе камунальныя плацяжы, нават інтэрнэт.
Са студэнцкага мы адразу пераехалі ў сваё жыллё, таму з арэндай як такой я не сутыкалася. Але калі казаць пра цэны, то ў сярэднім арэнда кватэры каштуе каля 14 000 крон (1300 даляраў) у месяц. Пры засяленні просяць дэпазіт у памеры аплаты за 3 месяцы. Усе дакументы пры засяленні — як палічыць патрэбным гаспадар.
Як правіла, канкурэнцыя сярод арандатараў даволі высокая, і ўладальнікі выбіраюць таго, хто больш спадабаецца. Тут могуць адыграць ролю і наяўнасць сталай працы, і адсутнасць гадаванцаў, і проста хімія паміж людзьмі — спадабаўся/не спадабаўся.
Мост праз канал у Осла
Камуналка: цана на электрычнасць плавае, часам можа быць нават мінусавай
— Памер камуналкі моцна залежыць ад віду жылля (кватэра/дом), памеру, года пабудовы і нават месца размяшчэння. Напрыклад, калі таварыства брала крэдыт на нейкі рамонт, то гэтая сума дзеліцца на часткі і таксама паступова выплачваецца ўсімі жыхарамі (разам з камунальнымі аплатамі).
Мы жывём у новым энергаэфектыўным доме, таму ў нас камунальная плата не самая вялікая: у месяц выходзіць каля 4000 крон (каля 370 даляраў). Электрычнасць аплачваецца асобна: у нас выходзіць дзесьці 500-700 крон (46-65 даляраў). І раней гэтая сума нікога не хвалявала, таму што святло было вельмі танным, але цяпер многія сталі сачыць за цэнамі.
Цікава, што цана на электрычнасць — плаваючая, і яе ў любы момант можна праверыць у спецыяльным дадатку. Кошт на працягу тыдня і нават дня можа значна адрознівацца. А часам цана можа быць нават мінусавай. І атрымліваецца, што, трацячы электрычнасць, ты, па сутнасці, зарабляеш грошы.
Хатні інтэрнэт у нас уваходзіць у камуналку. За сотавую сувязь (30 Гб) я плачу 300 крон у месяц (28 даляраў).
Вуліца ў Осла
Набярэжная і яхта ў Осла
Праезд: разавая паездка — 3,7 даляраў, абанемент на месяц — ад 79 даляраў
— Праезд у грамадскім транспарце даволі дарагі. Адна паездка каштуе 40 крон (3,7 даляра). Таксама можна купіць сутачны білет за 121 крону (11,25 даляра), тыднёвы за 335 крон (31 даляр), месячны за 853 кроны (79 даляраў) і нават гадавы за 8531 крону (793 даляры). Усе гэтыя цэны дзейнічаюць для квіткоў у першай зоне, якая пакрывае ўвесь цэнтр горада і ўсе лініі метро. Усяго зон 4, і чым далей ад цэнтра, тым даражэй.
Я жыву ў другой зоне і плачу 1512 крон (141 даляраў) у месяц. Ёсць зніжкі для дзяцей, студэнтаў да 30 гадоў і пенсіянераў. Дзеці да 17 гадоў у суправаджэнні дарослага ў выхадныя і святочныя дні могуць ездзіць бясплатна. Дзецям да 6 гадоў квіток не патрэбен зусім.
Праезд у Осла сапраўды дарагі, цяпер спрабуюць стварыць больш гнуткую сістэму для тых, каму не патрэбен месячны або гадавы праязны. Нядаўна, напрыклад, з'явіўся новы дадатак, у якім чым часцей ты купляеш аднаразовыя квіточкі, тым танней яны для цябе становяцца.
А яшчэ ў Нарвегіі вельмі многія выкарыстоўваюць ровар у якасці асноўнага віду транспарту практычна круглы год — на зіму толькі шыны мяняюць. А гэтай зімой было столькі снегу, што калега, якая заўсёды ездзіць на ровары, нарэшце змагла паехаць па горадзе да працы на лыжах. Была страшна задаволеная!
Дарогі ў Осла
Надвор'е ў Осла
Медыцына: бясплатная, але ёсць «асабістыя ўнёскі» за зварот
— Медыцына для ўсіх жыхароў Нарвегіі, у якіх ёсць індывідуальны нумар, пакрываецца дзяржаўнай праграмай. Для дзяцей і падлеткаў бясплатна наогул усё. Дарослыя плацяць так званы «асабісты ўнёсак» за зварот: візіт да лекара — 250 крон (23 даляры), аналізы — 60 крон (каля 6 даляраў), і можна здаць хоць усё за раз.
Калі на працягу года ты часта звяртаўся да лекараў і сума такіх унёскаў дасягнула 3040 крон (283 даляры), то наступныя звароты ў гэтым годзе будуць бясплатнымі. Праўда, у гэтую сістэму не ўваходзяць стаматолагі, псіхолагі, фізіятэрапеўты — тут ужо цалкам усё аплачваеш са сваёй кішэні.
Прыватная медыцына таксама аплачваецца пацыентамі самастойна. Візіт да прыватнага спецыяліста абыйдзецца дзесьці ў 1500 крон (140 даляраў).
Славутасці Осла
Архітэктура Скандынавіі
Паслугі прыгажосці: стаўленне да знешняга выгляду ў Нарвегіі вельмі і вельмі расслабленае
— Паслугі прыгажосці ў Осла вельмі дарагія і не заўсёды добрыя. Я ў асноўным хаджу да «сваіх» дзяўчынак, хоць спрабавала пару разоў паглядзець і мясцовых спецыялістаў.
Манікюр каштуе ў раёне 800-1000 крон (74-93 даляраў), стрыжка — каля 1000 крон (93 даляры), хоць можна знайсці і за 400 крон (37 даляраў): ёсць такая сетка цырульняў з фіксаванай цаной, але запісацца туды нельга, стрыгуць толькі па жывой чарзе — а сам прыём уключае толькі стрыжку, без мыцця і ўкладкі.
Варта адзначыць, што стаўленне да знешняга выгляду тут вельмі і вельмі расслабленае. Мне здаецца, гэта першае, што падкупіла мяне ў Осла. Ходзіш, як табе зручна, у вопратцы, якая табе зручная, і не парышся, што трэба хутчэй абнавіць гель-лак.
Праўда, тут ёсць і адваротны бок: людзі пры поўным уборы адразу прыцягваюць да сябе павышаную ўвагу (але не негатыўную!).
Славутасці ў Осла
Свята ў Осла, людзі на плошчы
Прадукты: цэны пачалі расці толькі сёлета
— Цэны на прадукты доўгі час заставаліся нязменнымі і прыемнымі, але, на жаль, сёлета пачалі расці. Хлеб каштуе 39 крон (3,6 даляра), малако — 23 кроны (2,1 даляра), ёгурт — 20 крон (1,9 даляра) за 4 слоічкі, яблыкі — 36 крон (3,3 даляра) за кілаграм, бананы — 22 кроны (2 даляры).
У крамах, як правіла, ёсць спецыяльныя халадзільнікі, у якіх з 50% зніжкай прадаюцца тавары, тэрмін прыдатнасці якіх мінае сёння ці заўтра.
Што мяне здзіўляе (і радуе) у Нарвегіі, дык гэта тое, што перад вялікімі святамі цэны на патрэбныя да гэтага свята тавары зніжаюць. Перад Вялікаднем, напрыклад, вельмі танны шакалад і практычна бясплатныя апельсіны, таму што на велікодныя вакацыі прынята хадзіць у лыжны паход і есці шакалад з апельсінамі на снезе.
А вось цэны на алкаголь наўрад ці спадабаюцца прыезджым. У звычайных прадуктовых можна купіць толькі піва і сідр. Усё астатняе прадаецца ў спецыяльных крамах Vinmonopolet. Цэны на віно стартуюць ад 110 крон (10 даляраў).
Гарадская архітэктура ў Осла
Забавы: паходы, спартзалы, бары і лазні ў цэнтры горада
— Галоўная забаўка ў Нарвегіі — паход. Сам па сабе ён бясплатны, але на пачатковым этапе патрабуе значных выдаткаў на ўсю экіпіроўку. Плюс калі не любіш начаваць у намёце, то ноч у доміку абыйдзецца ў 1500-2000 крон (140-186 даляраў).
Другая галоўная забаўка — схадзіць у спартзалу. Месячны абанемент каштуе каля 750 крон (70 даляраў). Тут няма такой сістэмы, як у Мінску, што купляеш колькасць наведванняў. Абанемент заўсёды безлімітны, на месяц, з аўтаматычным прадаўжэннем. Адмяняць трэба за месяц.
Ёсць асобная сетка трэнажорных залаў для студэнтаў — там абанемент каштуе амаль у 2 разы танней.
Ну, і не менш папулярная забаўка — схадзіць у пятніцу па барах. Тут трэба рыхтавацца да спусташальных кактэйляў па 190 крон (18 даляраў) і піва па 115 крон (11 даляраў). Нейкая страва ва ўстановах каштуе ў сярэднім 250-300 крон (23-28 даляраў).
Пры гэтым высокія цэны ў кавярнях і рэстаранах не спыняюць ахвотных пагутарыць за куфлем чагосьці. У пятніцу даволі складана кудысьці трапіць без браніравання. Ну, а калі свеціць сонца, то самымі прынаднымі становяцца столікі на вуліцах. Бывае, стаіць чарга ў практычна пустую кавярню, таму што ўсе хочуць сядзець звонку на сонейку.
І ўвогуле, варта сонейку выбліснуць, як усе хуценька выпаўзаюць на вуліцу трохі пазагараць. Усе столікі, лавачкі, бардзюры і балкончыкі занятыя людзьмі, што шчасліва жмурацца на сонца. Бо што можа быць лепш, чым пасядзець раніцай ля сонечнай сцяны з кубачкам кавы.
Дарэчы, пра каву. Яе тут п'юць проста вельмі шмат. Па колькасці выпіванай кавы на душу насельніцтва Нарвегію апярэджвае толькі Фінляндыя. Ні адзін сход, нарада або сустрэча не абыдуцца без тэрмаса (або двух) з кавай.
Прычым каву п'юць, як правіла, звычайную чорную, прыгатаваную кропельным спосабам. Я да такога далёка не адразу прывыкла — а цяпер ужо неяк з узбітым малаком амаль і не хочацца.
У кавярні кава каштуе 60 крон за латэ (5,5 даляраў), 50 — за капучына (4,7 даляра) і 45 (4,2 даляра) — за амерыкана. У кіёсках Narvesen і 7 Eleven можна зрабіць сабе каву ў аўтамаце за 29 крон (2,7 даляра).
Гарадское асяроддзе, архітэктура
Жылыя кварталы ў Осла
Яшчэ ў Осла велізарная колькасць розных квізаў на разнастайныя тэмы: музычныя, па Гары Потэру, для фанатаў «Сяброў» і г. д. Часта такія гульні праводзяцца ў вялікіх кавярнях, дзе купляеш толькі напоі, а ежу можна несці з сабой: хочаш — піцу на вынас, хочаш — торт з дому.
Квіткі ў тэатр і філармонію трэба ў прамым сэнсе слова лавіць у пачатку сезона, як толькі іх выкладаюць на сайце. Паход у тэатр абыйдзецца каля 700 крон (65 даляраў), у оперу і балет — ад 200 да 900 крон (ад 19 да 84 даляраў), у філармонію — ад 200 да 800 крон (ад 19 да 74 даляраў).
Уваход у музеі каштуе ў сярэднім 200 крон (19 даляраў). У многія музеі можна набыць абанемент за 600-700 крон (56-65 даляраў) і хадзіць па ім на працягу ўсяго года колькі заўгодна.
Набярэжная, круізны лайнер, фіёрд у Нарвегіі
Улетку (ды і ўвосень таксама) вельмі папулярныя лазні на моры. Парышся ў такой лазні, а потым скачаш адразу ў Осла-фіёрд. І ўсё гэта ў самым цэнтры горада з відам на оперу і музей Мунка.
Можна купіць уваход у такую лазню за 200-340 крон (19-32 даляраў), а можна арандаваць яе цалкам за 1600-3000 крон (149-280 даляраў). Некаторыя лазні нават забяспечаныя маторам, таму можна не толькі парыцца, але і адправіцца ў невялікае падарожжа па фіёрдзе.
Сауна ў цэнтры Осла
Хапае тут і бясплатных забавак. Вельмі шмат гарадскіх пляжаў, турыстычных сцежак па горадзе, бясплатныя каткі, ёсць бясплатныя дні ў музеях, розныя вулічныя фестывалі. Цалкам бясплатна можна ўзяць у арэнду разнастайны турыстычны і спартовы рыштунак (тут толькі трэба паспець узяць патрэбнае і ў патрэбным памеры і праверыць, каб папярэдні карыстальнік вярнуў усё ў працоўным стане). Так што сумаваць не давядзецца.
І ў канцы…
— Калі збіраецеся ехаць у Нарвегію за раскошай і супервысокім узроўнем жыцця, то варта падумаць яшчэ раз, — дадае Ірына. — Так, па дарогах тут на ўсю моц раз'язджаюць Tesla, а ў марынах стаяць прыгожыя яхты, але ў цэлым людзі жывуць вельмі сціпла і звычайна. Ядуць хлеб з сырам на абед, у адпачынак ездзяць у дамок у гарах, дзе часта нават няма выгод і электрычнасці, ці ўвогуле ідуць у паход з намётамі.
Апранаюцца вельмі проста і някідка і спакойна могуць хадзіць у спартыўках з дзіркамі.
Мясцовае жыллё таксама наўрад ці нашых людзей моцна ўразіць. Большасць жыве ў прыватным сектары, але звычайна гэта невялікія простыя драўляныя хаткі. Хоць інтэр'еры моцна спадабаюцца тым, хто любіць скандынаўскі дызайн, як я.
Увогуле, паказной раскошы тут дакладна няма. І я ўжо некалькі разоў чула, як рускамоўныя турысты абмяркоўвалі, як іх расчараваў Осла — нібыта такая багатая краіна, а ўсё так сціпла і звычайна.
Чытайце таксама:
Минималка кстати тоже 3600 злотых с 1-го июля.