Technałohii biełaruščyny
Nu, vielmi mała ŭ nas školnych piesień, klipaŭ, mulcikaŭ, kampjuternych hulniaŭ... Intervju sa stvaralnicaj multymiedyjnaha dysku «Hadujem biełarusaŭ».
Nu, vielmi mała ŭ nas školnych piesień, navučalnych filmaŭ i klipaŭ, mulcikaŭ, kampjuternych hulniaŭ amal niama pieśniaŭ pra škołu, nastaŭnikaŭ, pieršaje kachańnie, školnych siabroŭ…
Piedahoh i hramadskaja dziajačka Tamara Mackievič pierakananaja, što treba hadavać biełarusaŭ, a nie pieravychoŭvać užo darosłych i prapanuje nastaŭnikam i dzieciam multymiedyjny dysk «Hadujem biełarusaŭ» — multymiedyjnuju składanku dapamožnych materyjałaŭ dla nastaŭnikaŭ i baćkoŭ. Pieršaja jaho častka raźličanaja na daškolnikaŭ i małodšych školnikaŭ. Siarod ich kampjutarnaja viersija «Čytanki dla dziciačych sadoŭ» Piatra Sadoŭskaha i Vincuka Viačorki, kampjutarnyja hulni i mulciki, fanahramy da dziciačych piesień i karaokie, cełyja padručniki, z apisańniem jak vučyć dziaciej rodnaj movie ŭ čužamoŭnym asiarodździ, składzienyja dziciačyja piesieńki, pjesy dla dziciačaha teatru, dyjafilmy, razmaloŭki, navučalnyja klipy, stvoranyja šmatlikimi baćkami dla svaich dzietak. U dysk uvajšli i niekalki paŭnamietražnych dziciačych filmaŭ, dublavanych pa-biełarusku...
Tamara Mackievič: Ideja zrabić składanku dla taho, kab kožny nastaŭnik mieŭ pad rukoj sučasnyja srodki dla vychavańnia biełarusaŭ dy moh stvaryć ci pašyryć biełaruskamoŭnuju adukacyjnuju prastoru dla našych dzietak, naradziłasia pierad pajezdkaj u Biełastok. Hod tamu mianie zaprasili na sustreču ź biełaruskimi nastaŭnikami Biełastoččyny: kab paciešyć prezientam biełastaččan, ja prydumała zapisać dla kožnaha nastaŭnika dysk z karysnymi dla vychavańnia biełarusaŭ materyjałami. Ideja spadabałasia, biełastaččanie naźbirali svaje raspracoŭki, i tamu, pryjechaŭšy dachaty, mieła ŭ 2 razy bolš materyjałaŭ.
Materyjały źbiralisia bolš za 10 hadoŭ, bolš za sto aŭtaraŭ achviaravali svaje napracoŭki.
Stvaralnica partała dla baćkoŭ-biełarusaŭ «Našy dzietki» dzietki.org Jula Małachoŭskaja zdoleła zrabić karystańnie materyjałami nastolki zručnym, što kožny nastaŭnik moža adčuć sabie kampjuternym hienijem. Karaokie-płejer pracuje aŭtamatyčna, fajły kapijujucca, nastaŭnik moža lohka pierarabić ich pad svaje patreby. Adnak, niahledziačy na takija vydańni, jak «Hadujem biełarusaŭ», pakul našyja dzieci zbolšaha śpiavajuć, hladziać, hulajuć u čužoje, a my hublajem pakaleńnie za pakaleńniem. Dzieci vyrastajuć, nie adčuvajučy, što jany biełarusy, majuć kompleksy, imknucca źjechać ad prablemaŭ, a nie adčuvajuć što heta ich abaviazak budavać svaju krainu. Usio ž, biełaruskaja dziaržava za biełaruskuju adukacyju ci nie?
 |
TM: Kožnaja dziaržava stvaraje takuju adukacyjnuju sistemu, jakaja adpaviadaje jaje palityčnaj sistemie. Kab biełarusy ŭśviadomili svaje nacyjanalnyja karani? Tady ž vyśvietlicca, što my pradstaŭniki zachodniaj cyvilizacyi. A demakratyja — heta naš cyvilizacyjny vybar. Zaraz dziaržavie lahčej manipulavać masavaj śviadomaściu. Z dapamohaj ideałohii i prapahandy možna naviazać narodu nieŭłaścivyja nacyi ideały kalektyvizmu, «mocnaj ruki», achviaraŭ dziela stabilnaści i paradku, pakłaści ŭ hałavu, što našaja kraina staić na razdarožžy pamiž Zachadam i Uschodam, naprydumlać «starejšych bratoŭ» i «imaviernych praciŭnikaŭ». Pakul biełarusy našaj dziaržavie pieraškadžajuć.
Jak vam takaja formuła: u škole vučymsia pa-rasijsku, doma — pa-biełarusku. Ci maje jana chiby i pieravahi? Naahuł, vopyt pazaškolnaj adukacyi, ci vartaja heta reč?
TM: Dla bolšaści, na žal, niama inšaha vyjścia. Hałoŭnaje, kab byli siemji, dzie nadajecca ŭvaha kaštoŭnaściam: movie, maralnym normam, dobraj adukacyi. A chatniaja i pazaškolnaja adukacyja — zaŭsiody karysnaja reč, jana ž zapaŭniaje prahały sistemnaj, tamu bolš sučasnaja, hnutkaja. Paraŭnajcie viedy, jakija daje repietytar i škoła.
Biełaruskamoŭnym baćkam chaču paraić, kab jany być nie tolki nośbitami svajoj kultury, ale i stvaralnikami svajoj kultury. Vychavańnie — heta nie słovy, a spravy. Pa-druhoje,
treba nie abmiažoŭvacca tradycyjnaj kulturaj — falkłoram, sałomaplacieńniem i h.d. Tak my ryzykujem stvaryć rezervacyju dla biełaruskaha. Treba imknucca kab ŭsio sučasnaje i samaje pryvabnaje : cacki, knižki, hulni, kampjutarnyja prahramy, filmy — taksama było biełaruskim.Kali niama — davajcie stvarać razam.
Ci pojdzie vašaja kružełka ŭ škoły? Ci jość na jaje popyt z boku ministerstva adukacyi?
TM:
My dasyłajem «Hadujem biełarusaŭ» u lubyja navučalnyja ŭstanovy — dastatkova da nas źviarnucca praz sajt nastaunik.info ci praz Tavarystva biełaruskaj škoły.Dysk nie dla kamiercyjnaha karystańnia. Prosta tak rassyłać — mała karyści. My starajemsia, kab dysk patrapiŭ tamu, chto budzie im karystacca. Naš dysk majuć biblijateki ŭsich staličnych škołaŭ, dzie jość biełaruskija kłasy, biełaruskija dziciačyja sadki. Pa dysk źviartajecca šmat ludziej — nakład amal razyšoŭsia.
U Ministerstva adukacyi nie pytalisia. Kali źviernucca— dašlem i im. My hatovy da supracoŭnictva.
Na čarzie «Hadujem biełarusaŭ — 2», dzie budzie pašyrany raździeł «Mietadyčnaja skarbonka», budzie šmat materyjałaŭ dla pazakłasnaj pracy: scenary školnych śviataŭ i treninhaŭ dla padletkaŭ, navučalnyja videaroliki, aŭdyjoknihi, viktaryny, hulni, padručniki pa vučnioŭskim samakiravańni i školnaj žurnalistycy, dapamožniki dla praviadzieńnia hurtkoŭ, kłubaŭ pa intaresach. Dysk budzie mieć šmat dapamožnych materyjałaŭ dla hramadzianskaj adukacyi i nacyjanalnaha ŭzhadavańnia.
Siaržuk Sokałaŭ-Vojuš dasłaŭ nam cudoŭnyja vieršy, a kampazitary, siarod jakich nastaŭniki muzyčnych škołaŭ, salisty Fiłarmonii, napisali pieśni. Tak što nastaŭnikaŭ i staršakłaśnikaŭ čakajuć muzyčnyja siurpryzy. Uvohule kažučy, chaču źviarnucca da našych tvorcaŭ — najpierš muzykaŭ, mastakoŭ, prahramistaŭ, kiniematahrafistaŭ. Siabry! Zaklikaju vas stvareńnia tvoraŭ dla dziaciej pa-biełarusku!
