Chutkaja dla Babaryki, chvaroba Pačobuta. Były źniavoleny navapołackaj kałonii raskazaŭ pra stan viadomych palitviaźniaŭ
Surazmoŭca vyzvaliŭsia z-pad varty ŭ mai. Pavodle jaho słoŭ, administracyja starajecca izalavać «palityčnych» lubymi sposabami. Pra heta jon raskazaŭ Radyjo Svaboda.
Viktar Babaryka. Fota: BiełTA
Paŭtara hoda chimii pavodle narkatyčnaha 328-ha artykułu
10 žniŭnia 2021 hodu ranicaj u dom Hieorhija (imia źmienienaje pa prośbie surazmoŭcy Svabody z pytańniaŭ biaśpieki. — RS) pryjechali try supracoŭniki HUBAZiKu ź pieratrusam. Šukali symboliku, nie znajšli.
«Pakazali pastanovu: nibyta ja zaklikaŭ da hvałtoŭnych dziejańniaŭ u adnosinach da supracoŭnikaŭ siłavych struktur, pisaŭ u telehram-kanałach instrukcyi, jak vyrablać pradmiety dla samaabarony, jakija rečy brać z saboj na mitynh… Ja spačatku padumaŭ, što pryjechali pa majho brata, jaki byŭ bolš aktyŭnym, a ja kštałtu słabaje źviano, vyviedu na jaho. Zapatrabavali telefon, ja addaŭ: razumieŭ, što admaŭlać ničoha niama sensu, pryznaŭ, što pisaŭ u telehram-kanały», — raspaviadaje Hieorhij.
Pa słovach surazmoŭcy, padčas pieratrusu siłaviki nibyta znajšli krychu suchoha liścia dzikich kanoplaŭ. Chłopca pavieźli na dopyt u druhuju vobłaść — u Baranavičy, žyŭ jon u nievialikim haradku Mienskaj vobłaści. Cikavilisia, dzie jahony brat. Ale, pakul byŭ pieratrus u domie Hieorhija, brata papiaredzili. Jon schavaŭsia, a potym uciok za miažu.
Sudzili Hieorhija ŭ Bieraściejskim abłasnym sudzie spačatku pavodle častki 1-j narkatyčnaha 328 artykułu.
«Ja dumaju, im patrebien byŭ čas, kab «nakapáć» na mianie štości surjoznaje pavodle palityčnaha artykułu, tamu sudzili pa častcy pieršaj narkatyčnaha 328 artykuła. Mnie pryznačyli 1,5 hoda chatniaj chimii. Vyzvalili ŭ zali sudu. I tut ža zatrymali pavodle 130-ha artykułu, za «raspalvańnie varožaści». Prysudzili 3 hady ahulnaha režymu», — kaža surazmoŭca.
«Usio pad kantrolem»
Hieorhij padavaŭ apelacyjnuju skarhu na prysud. Termin nie źmianili. U krasaviku 2022 hoda jon trapiŭ u Navapołackuju papraŭčuju kaloniju № 1, viadomuju surovymi ŭmovami ŭtrymańnia.
«Palityčnych zaŭsiody etapujuć u kajdankach. Kali tudy «zajaždžaješ», adrazu staviać na tak zvany «dziasiaty prafulik», što aznačaje «schilny da ekstremizmu», i viešajuć žoŭtuju birku. U kalonii ŭsio «zatočana» na toje, kab ciabie maralna i fizyčna pryhniatać. Ty nie pavinien być čałaviekam samastojnym, nie pavinien dumać, ty pavinien całkam padparadkoŭvacca. Tam maralna ludziej źniščajuć», — pierakanany Hieorhij.
Pa słovach surazmoŭcy, da pačatku 2024 hoda šeść dzion na tydzień źniavolenyja chadzili na pracu ŭ pramzonu. Z Novaha hodu dazvolili piacidzionku. Z pačatku adsiedki jon pracavaŭ na raźbirańni metaličnych kabelaŭ i dratoŭ.
«My vymali miednuju sarcavinu, a abałonku kabelaŭ spalvali. Sama vytvorčaść škodnaja. Da taho ž pobač «Palimir» i «Naftan». Pastajanna staić smurod. U mianie pačali kryšycca zuby. Atrymlivaŭ za pracu 2 rubli na miesiac. Maksymum, adzin raz atrymaŭ 5 rubloŭ», — uspaminaje Hieorhij.
Pavodle byłoha palitviaźnia, u kalonii paŭsiul kamery, prasłuchoŭvańnie, navat u pamiaškańniach dla spatkańniaŭ.
«Usio pad kantrolem. Za taboj pastajanna sočać. Sprabujuć łamać.
Raskazaŭ jon i pra toje, što traplaŭ u ŠYZA. Nibyta nie pavitaŭsia, nie pahaliŭsia. Ličyć, što sapraŭdnaj pryčynaj było toje, što razmaŭlaŭ ź inšym «žoŭtabiračnikam», pra heta danieśli. Pa słovach surazmoŭcy, supracoŭniki kalonii radyja źmienam u Kryminalna-pracesualny kodeks, pavodle jakich
u štrafny izalatar ciapier možna źmiaščać viaźniaŭ nie na 10 sutak, a na 15.
«Akazali dapamohu i viarnuli pad «dach»
U navapołackaj kalonii Hieorhij pierasiakaŭsia ź viadomymi viaźniami, jakija znachodziacca ŭ režymie «inkamunikada» (biaz suviazi z vonkavym śvietam. — RS): Viktaram Babarykam, Iharam Łosikam i Andrejem Pačobutam.
«Kali bolš za hod tamu Viktara Babaryku mocna pabili, niekatoryja bačyli, jak jon vyhladaŭ. Byli vidać ślady pabićcia (pavodle inšaj versii, jakuju jon nibyta ahučvaŭ źniavolenym sam, traŭmy Viktar Babaryka moh atrymać u vyniku padzieńnia. — RS). Sioleta ŭ krasaviku jamu było vielmi kiepska. Vyvieźli pad kanvojem u haradzkuju lakarniu, akazali pieršuju dapamohu i viarnuli nazad pad «dach», u pamiaškańnie kamernaha typu (PKT). Viktar Babaryka vielmi źmianiŭsia vonkava, mocna schudnieŭ, pastajanna znachodzicca ŭ adzinočcy, jak i Andžej Pačobut i Ihar Łosik», — śćviardžaje Hieorhij.
Suviaź z rodnymi jak słaboje miesca
Ź Iharam Łosikam uvosień 2022 hodu Hieorhij, pa jaho słovach, znachodziŭsia ŭ adnym baraku, jany razam pracavali na raźbirańni kabelaŭ. Tady inšyja palitźniavolenyja dapamahali Iharu abžycca, padtrymlivali jaho, kali zatrymali žonku Łosika Darju.
«Da jaho nie dapuskali advakata. Listy nie dachodzili. Ździekavalisia, kali nibyta dazvolili pierapisku z žonkaj, ale nasamreč nijakich listoŭ Ihar nie atrymlivaŭ. Ubačyli słaboje miesca — suviaź z rodnymi. I bjuć u hetuju kropku.
Kali ŭ sakaviku 2023 hoda Ihar pasprabavaŭ «uskrycca», jaho źmiaścili ŭ PKT (15 sakavika 2023 hodu Ihar Łosik u adkaz na cisk z boku administracyi parezaŭ sabie lazom ruku i šyju, pavodle adnoj z versij, heta było zroblena, bo jaho sprabavali prymusić zajmacca čystkaj prybiralniaŭ. — RS). Z taho času jon zbolšaha ŭ adzinočcy. Albo padsadžvajuć «aktyvistaŭ», jakija sprabujuć vyvieści na razmovu, schiema naładžanaja ŭ ich. Jaho ni razu nie padymali ŭ atrad (nie źmiaščali ŭ ahulnaje ź inšymi viaźniami pamiaškańnie. — RS). Vyzvalać z PKT — i tut ža za admovu prybirać tualety znoŭ u adzinočku. Ciapier u jaho čaćviortaje PKT (čaćviorty termin u pamiaškańni kamernaha typu. — RS). Ihar vielmi zasmučany praz sytuacyju z dačkoj i žonkaj. U jaho ciažki psychalahičny stan. Bačyli jaho (inšyja źniavolenyja. — RS) u druhoj pałovie krasavika.
Viedaju, što pryjaždžali kadebisty, chtości ŭ štackim, prymušali zapisać pryznańnie», — kaža Hieorhij.
Medčastka dla Pačobuta
Z žurnalistam Andžejem Pačobutam Hieorhij taksama niejki čas byŭ u adnym atradzie. Na jaho dumku, Pačobut — vielmi mocny čałaviek, maralna tryvały. Ale ŭ jaho prablemy z sercam, vysoki cisk. Niahledziačy na heta, žurnalista pastajanna trymajuć u PKT, śćviardžaje Hieorhij.
«Jaho vyvodziać z PKT, pieravodziać u atrad na viečar i adrazu ž prystaŭlajuć zeka, jaki supracoŭničaje z administracyjaj. Zek śpić na pieršym jarusie, Pačobut na druhim. Papiaredžvajuć uvieś atrad: «Budziecie kantaktavać, dapamahać Pačobutu — da vas buduć prymianiacca sankcyi». A sankcyi — heta ŠYZA. Zapałochvajuć ludziej. Bolšaść baicca ź im navat pavitacca. Jak heta i z Babarykam było.
Peryjadyčna pamiž čarhovym źmiaščeńniem u PKT Pačobuta na 1-2 dni ŭ medčastku kładuć — farmalna robiać vyhlad, što abśledujuć, Ale za 1-2 dni ž ničoha nie paśpieješ abśledavać!» — aburajecca były viazień.
Pavodle słoŭ Hieorhija, u kancy krasavika palitviaźniaŭ Alaksandra Hašnikava i Valancina Cieranieviča, asudžanych u spravie «Rabočaha ruchu» adpaviedna na 14 i 12 hadoŭ, znoŭ pavinny byli sudzić, kab pieravieści ŭ krytyja turmy. Hetuju infarmacyju paćviardžaje pravaabarončy centar «Viasna».
Čytajcie taksama:
«Surjozna schudnieŭ, važyć, napeŭna, kiłahram 80». Były palitviazień pra Viktara Babaryku
