«Nabiaruć bolš studentaŭ, ale što rabić 6-7 hadoŭ?» Miedyk pra toje, jak ułady zmahajucca ź niedachopam daktaroŭ i što treba rabić
Sioleta zajavak na raźmierkavańnie miedykaŭ stolki, što patrebna ŭtraja bolš śpiecyjalistaŭ, čym vypuściać usie miedycynskija VNU krainy. Novy ministr achovy zdaroŭja abiacaje pavialičyć nabor studentaŭ. Ale ci dapamoža heta?
Fota: uvdgomel / Telegram
Svaim mierkavańniem padzialiŭsia akušer-hiniekołah, prafsajuzny aktyvist Stanisłaŭ Sałaviej.
Jon sumna adznačaje: usio, što sprabuje zrabić Ministerstva achovy zdaroŭja, źviazana z zabaronami.
— Ułady sprabujuć stvarać dla miedykaŭ pieraškody, kab im było składaniej źjechać na pracu za miažu. Naprykład, dla hetaha nie vydajuć peŭnyja dakumienty. Bo doktaru, kab pracavać niedzie ŭ inšaj krainie, treba paćvierdzić, što ŭ jaho niama niejkich sudovych momantaŭ, źviazanych mienavita z pracaj. Umoŭna kažučy, nieabchodny dokazy taho, što ty nie ŭciakaješ z radzimy praz toje, što narabiŭ čahości z pacyjentami i tabie zabaranili pracavać pa śpiecyjalnaści. Užo šmat času hetyja dakumienty nie chočuć vydavać daktaram.
Stanisłaŭ Sałaviej. Fota z ułasnaha archiva hieroja.
Dla štučnaj pryviazki miedykaŭ da pracoŭnych miescaŭ pavialičvajuć termin raźmierkavańnia.
— Zdajecca, dva hady tamu Łukašenka pieršy raz zapatrabavaŭ zrabić dla miedykaŭ adpracoŭku 10 hadoŭ. Faktyčna, heta ŭžo realizavana. Hladzicie, u minułym hodzie 80% pastupali na piedyjatryju pa metavym nakiravańni — jany buduć adpracoŭvać 5 hadoŭ. Zvolnicca ŭ takoj situacyi amal niemahčyma, bo treba addać dziaržavie ŭ dva z pałovaj razy bolš hrošaj, čym jana patraciła na tvajo navučańnie.
Plus uviali ardynaturu. Z adnaho boku, heta dobra, bo niemahčyma padrychtavać daśviedčanaha doktara za adzin hod internatury — nidzie ŭ śviecie heta tak nie pracuje. Ź inšaha — paśla ardynatury abaviazkova adpracavać nie mienš za 5 hadoŭ (a faktyčna kolki napišuć — choć 7, choć 10).
Miedyk tłumačyć: pakul što abaviazkovaja ardynatura jość tolki dla kardyjachirurhaŭ, niejrachirurhaŭ i endavaskularnych chirurhaŭ. Dla astatnich — pa žadańni.
— Ale tut možna zrabić chitruju pastku, kali paśla ŭniviersiteta ŭsich buduć adpraŭlać pracavać učastkovymi-terapieŭtami (śpiecyjalnaść, jakaja praz duraść našych uładaŭ ličycca niepierśpiektyŭnaj). A kali ty, adpracavaŭšy pa raźmierkavańni piać hadoŭ, chočaš pracavać urołaham — idzi ŭ ardynaturu, jašče try hady navučajsia, a potym jašče pracuj pa raźmierkavańni 5-7 hadoŭ u jakoj paliklinicy.
Stanisłaŭ ličyć, što ŭmovy, jakija stvarajuć dla daktaroŭ u Biełarusi ciapier, całkam zabivajuć matyvacyju ŭ maładych śpiecyjalistaŭ niejak raźvivacca.
— Ujavicie: vy niesvabodny čałaviek, jaki vymušany pracavać pad prymusam. Ci budzie vam cikava pracavać jakasna, kali vy razumiejecie, što ad hetaha ničoha ŭ vašym žyćci nie źmienicca? Ty ŭ lubym vypadku budzieš pracavać na hetym miescy šmat hadoŭ.
Stanisłaŭ adznačaje, što treba pamiatać ab ekspłuatacyi pracy miedykaŭ: pierapracoŭki, praca na vychodnych, źmieny pa 32 hadziny. Z kožnym hodam usio bolš ciažka znajści achvotnych pracavać u takich umovach. I navat u hetym vypadku biełaruskija ŭłady vyrašajuć pahoršyć žyćcio miedykam.
Surazmoŭca zmročna žartuje: nastupnym krokam moža stać adbor pašpartoŭ u daktaroŭ — kab ich zdavali razam z pracoŭnaj knižkaj u adździeł kadraŭ.
— Ci možna, naprykład, nie vydavać na ruki dypłomy. Chočaš pierajści ŭ inšuju balnicu? Pišaš papierku, i ŭsie tvaje dakumienty razam z asabistaj spravaj pierasyłajuć na novaje miesca pracy. Nasamreč, mnie zdajecca, što da takoha nie vielmi šmat zastałosia.
Doktar ličyć, što płany ŭładaŭ pavialičvać nabor u miedycynskija VNU, kab niejak łatać dzirki ŭ ajčynnaj sistemie achovy zdaroŭja, prablemu nie vyrašać.
— Hety my ŭžo prachodzili. Zdajecca, u 2006 hodzie prykładna na 20% pavialičyli kolkaść studentaŭ-miedykaŭ. Ja jakraz navučaŭsia ŭ hety pieryjad: kali ŭvieś patok prychodziŭ na lekcyju, usim miescaŭ nie chapała — niechta byŭ vymušany słuchać vykładčyka z kalidora.
Taksama dla budučaha doktara vielmi važna praca z pacyjentami. Ale kali na kafiedru zamiest 10 studentaŭ pryjšło 14-15, ad hetaha budzie źnižacca jakaść navučańnia. Kali my pahladzim, kaho ciapier čakajuć pa raźmierkavańni, to prykładna 120 čałaviek płanujuć raźmierkavać adrazu ŭ VNU — kab učorašnija studenty vykładali.
Stanisłaŭ kaža, što kali na kafiedry patanatomii vypusknik choć niejak moža vykładać, to, naprykład, dla kafiedry dziciačaj chirurhii niedaśviedčany vykładčyk — heta amal što złačynstva.
Doktar taksama padkreślivaje: navat kali zaraz nabiaruć bolš studentaŭ, to tearetyčna jany zmohuć ulicca ŭ sistemu tolki praz 6-7 hadoŭ. Plus nieabchodna, kab za hety čas nie syšoŭ nichto z praktykujučych miedykaŭ — navat u dekretny adpačynak — i tolki tady atrymajecca pakryć deficyt.
— A što rabić hetyja 6-7 hadoŭ? Naprykład, na sajcie Hrodzienskaha miedycynskaha ŭniviersiteta jość infarmacyja pra 6 tysiač svabodnych vakansij dla miedykaŭ pa ŭsioj krainie. Uličvajučy realnuju situacyju, ja mahu tolki pažadać udačy novamu ministru ŭ realizacyi jaho płanaŭ.
Stanisłaŭ ličyć, što Ministerstva achovy zdaroŭja daŭno ŭsprymaje daktaroŭ tolki jak tannuju pracoŭnuju siłu. Pierad čynoŭnikami nie staić meta stvaryć takija ŭmovy, kab śpiecyjalisty sami chacieli pajechać va ŭmoŭnuju Marjinu Horku. Jany ŭmiejuć tolki prymušać.
— Stanovišča miedykaŭ nabližajecca da stanovišča raboŭ. Nie daloki toj čas, kali hałoŭny doktar Aršanskaj balnicy budzie telefanavać u Navapołackuju balnicu i kazać: «Słuchaj, u mianie jość dva nieŭrołahi, ale nivodnaha kardyjołaha. Davaj mianiacca: ja tabie nieŭrołaha, ty mnie kardyjołaha».
U Stanisłava jość idei, što možna było b zrabić.
— Kaniečnie, pieršy razumny krok byŭ by spynić represii. Bo ŭ krainie nie chapaje vielizarnaj kolkaści miedykaŭ, ale pry hetym praciahvajuć zvalniać ideałahična «niapravilnych» śpiecyjalistaŭ. Isnuje čorny śpis, praź jaki tyja, chto hatovy pracavać u niaprostych biełaruskich realijach, nie moža hetaha zrabić. Pakul nie spyniać represii, miedyki źjazdžali, źjazdžajuć i buduć źjazdžać, niahledziačy na toje, što z kožnym dniom heta ŭsio bolš składana zrabić. Niemahčyma nie toje, što pracavać, ale i žyć va ŭmovach, kali ty čakaješ, što zaŭtra ciabie moža źbić HUBAZiK za škarpetki nie taho koleru.
Miedyk ličyć, što Ministerstvu achovy zdaroŭja treba b było zasiarodzicca na stvareńni pryvabnych umoŭ dla miedykaŭ. Jon kaža, što čynoŭniki vielmi dobra razumiejuć, što ŭłasnaje žyllo — heta vielmi mocny arhumient dla maładoha śpiecyjalista.
— Hetym sapraŭdy možna pryviazać čałavieka da peŭnaha miesca — u dobrym sensie. Tamu niabłaha było b zrabić tak, kab kali ty adpracavaŭ u vioscy ci horadzie 5-7 hadoŭ, to žyllo aŭtamatyčna stanovicca tvaim biez usialakich tam vypłat. Ja b navat zrabiŭ by pryviazku nie da kankretnaj balnicy, a da rajona. Bo pryviazka da balnicy stvaraje peŭnyja ŭmovy dla šantažu, kali za hod da kanca kantraktu hałoŭny doktar budzie tvaryć usio, što zachoča.
Jašče adna prapanova Stanisłava — stvareńnie peŭnych kvot.
— Naprykład, u niejkim horadzie nie chapaje 40% daktaroŭ. Možna prapanavać tym, chto pieršym tudy pryjedzie, pavyšajučy kaeficyjent zarpłaty 1,4, jaki budzie pracavać nastupnyja 5 hadoŭ. Stała nie chapać 30% — novym pryjezdžym kaeficyjent 1,3.
Šmat čaho možna zrabić, kaniečnie, ale ž sistema maje vielmi abmiežavanuju kolkaść resursaŭ. I zrazumieła, što ŭ Biełarusi miedyki nie buduć zarablać stolki, kolki ŭ Hiermanii. Treba šukać bałans pamiž tym, što my možam, i tym, što b było dobra. U nas šmat pytańniaŭ i z adukacyjaj miedykaŭ, i z zasillem čynoŭnikaŭ.
Miedyk padkreślivaje: budzie dobra, kali atrymajecca chacia b pačać razmaŭlać pra toje, što ŭ nas šmat prablem u sistemie achovy zdaroŭja. Nielha kazać, što jana drennaja i ŭsio prahniła. U nas miedycyna pracuje — i heta fakt. Drenna toje, što jana dehraduje.
Čytajcie taksama:
Łukašenkaŭski Čyrvony Kryž siadzie na šyju biełaruskim miedykam
Hałoŭnaja doktarka minskaj balnicy rastłumačyła, čamu nievialikija zarobki ŭ miedykaŭ — heta dobra
