«Niehatyŭnaje staŭleńnie da biełarusaŭ z boku ŭkraincaŭ — praź nierazumieńnie, što adbyvajecca ŭnutry Biełarusi» — były ŭkrainski pasoł
Eks-ambasadar Ukrainy ŭ Biełarusi Ihar Kizim parazvažaŭ pra stasunki pamiž Kijevam i Minskam, dumki biełaruskich čynoŭnikaŭ nakont vajny i staŭleńnie da jaje biełaruskaha naroda ŭ efiry prahramy «Obyčnoje utro». Asnoŭnaje z hetaj razmovy pierakazała «Salidarnaść».
«Biełaruski ambasadar pakinuŭ Ukrainu ŭ sakaviku 2022 hoda. Ale jašče raniej evakujavali supracoŭnikaŭ rasijskaj ambasady.
Ja ž zastavaŭsia ŭ Biełarusi bolš za hod paśla poŭnamaštabnaha ŭvarvańnia i byŭ u niejkaj stupieni harantam taho, što nijakich płanaŭ napadu Ukrainy na vašu krainu nie było», — uspomniŭ Ihar Kizim padčas efiru i nahadaŭ pra papularny miem Łukašenki.
«Zajavy ab tym, «adkul na Biełaruś rychtavaŭsia napad», nie vytrymlivajuć nijakaj krytyki. Uvohule, dumaju, kali b biełaruskija ŭłady viedali pra rašeńnie atakavać Ukrainu z terytoryi Biełarusi, to svajho ambasadara z Kijeva adklikali b da ŭvarvańnia. Ale toje, kali heta adbyłosia, uskosna paćviardžaje fakt, što biełaruskija ŭzbrojenyja siły nie płanavałasia vykarystoŭvać. I dahetul jany zastajucca nie zadziejničanymi ŭ hetaj ahresii niepasredna.
U tym liku i praz heta ja tak doŭha znachodziŭsia ŭ Minsku, my sprabavali strymlivać mahčymaść takoj ataki.
Zatym z boku režymu Łukašenki byŭ zrobleny čarhovy vielmi niedružalubny krok, i ja byŭ adklikany.
Ale prysutnaść ambasadara ŭ krainie jašče raz paćviardžaje, što nijakich płanaŭ ataki Biełarusi z terytoryi Ukrainy nie było i nie mahło być. Tym bolš ja tam byŭ nie adzin, u nas było bolš za 20 supracoŭnikaŭ dypłamatyčnaj misii, ź siemjami heta kala 60 čałaviek. Tamu ja nastojvaju na tym, što ja praciahvaŭ znachodzicca ŭ Minsku ŭ peŭnaj stupieni jak harant nienapadu z boku Ukrainy».
Dypłamat raskazaŭ pra toje, ź jakoj reakcyjaj čynoŭnikaŭ i zvyčajnych ludziej u Biełarusi jon sutyknuŭsia paśla ŭvarvańnia.
«Što tyčycca čynoŭnikaŭ, to toje, što ja ŭ pieršyja dni adčuŭ, heta razhublenaść. Ad mnohich zychodziła naściarožanaść i, skažu bolš, nierazumieńnie dziejańniaŭ biełaruskaha kiraŭnictva. Ja adčuvaŭ niejkuju salidarnaść z mnohimi z tych, z kim sustrakaŭsia i pracavaŭ. Hety fakt ja paćviardžaju. Chtości cisnuŭ ruku macniej, chtości kazaŭ «trymajciesia».
Ale značna bolšuju padtrymku ja atrymlivaŭ ad ludziej, jakija mianie prosta sustrakali na vulicach abo na niejkich dypłamatyčnych mierapryjemstvach. Jany padychodzili da mianie i kazali: «My z vami». I heta było važna ŭ toj momant.
Ja viedaŭ Makieja i bačyŭ, jak jaho śvietapohlad paśla 2020 hoda drejfavaŭ u inšy ad Ukrainy bok. Jon mianiaŭsia ŭ apošnija hady, usio bolš stanaviŭsia čałaviekam sistemy, toj, jakaja pačała stvaracca ŭ Biełarusi paśla 2020 hoda. Kali sustrakaŭsia z vašymi dypłamatami i kazaŭ im, što ž vy robicie, u adkaz časta čuŭ adhavorki nakštałt «nu, vy ž razumiejecie». Šmat adkazaŭ byli niejtralnymi, ale ŭ toj ža čas adčuvałasia, što ludzi nie zusim razumiejuć, što im rabić.
Byli i takija, chto prosta kazaŭ: vy sami vinavatyja. Ale ŭ bolšaści adčuvałasia niejkaja biezvychodnaść, maŭlaŭ, zrazumiej, my nie možam nie padtrymlivać aficyjnuju palityku, ale, kali što, my zaŭsiody za vas.
Kožnamu čynoŭniku, jaki zajmaje vyšejšuju i siaredniuju pazicyju, usio ž taki vyhadna, kab usio zastavałasia jak jość. Tady jamu vyrazna harantavanaje pracoŭnaje miesca. Jon budzie praciahvać zastavacca łajalnym kiraŭnictvu i, adpaviedna, prasoŭvacca pa karjernaj leśvicy. Heta mientalitet luboha čynoŭnika.
Pakolki ŭ Biełarusi ŭsie faktary zaležać ad adnaho čałavieka, vidavočna, što čynoŭniki buduć kali nie malicca na jaho, to va ŭsiakim razie staracca jamu dahadzić. Ščyra jany heta robiać ci nie — inšaje pytańnie.
Ja viedaju, što siarod vašych čynoŭnikaŭ šmat tych, chto nibyta padtrymlivaje Łukašenku publična, ale, paviercie, pry pieršaj mahčymaści jany adrazu piarojduć u inšy łahier i buduć łajać jaho, moža, jašče bolš, čym apazicyja ciapier», — miarkuje Kizim.
Jon adkazaŭ i na jašče adno pytańnie, jakoje chvaluje biełarusaŭ: čamu Ukraina padtrymlivała adnosiny z režymam Łukašenki paśla padziej 2020 hoda.
«Paśla tych padziej my razarvali palityčnyja stasunki z režymam Łukašenki. Heta praŭda, tam nijakaj padtrymki nie było. Što tyčycca inšych adnosin, to tut my dziejničali, skažam, jak lubaja dziaržava, jakaja pierš za ŭsio kirujecca svaimi ŭłasnymi intaresami.
Supracoŭnictva ź Biełaruśsiu ŭ niekatorych śfierach praciahvałasia až da 2022 hoda. U toj momant u nas byli čakańni, što Biełaruś nie buduć vykarystoŭvać dla napadu na Ukrainu i dziejničali, zychodziačy z hetaha. I ja dahetul nie mahu zrazumieć, jak Łukašenka moh pajści na taki durny krok i stracić dla svajoj krainy rynak u 5,5 młrd dalaraŭ.
Pryčym robiačy toje, što zrabiŭ 24 lutaha 2022 hoda, jon vydatna ŭśviedamlaŭ, što budzie dalej u našych adnosinach. Pry hetym jašče ŭ studzieni 2022 hoda my abmiarkoŭvali hetuju temu ŭ Biełarusi i syšlisia na tym, što lepš mieć navat drenny mir pamiž krainami, čym vajnu. I kab paźbiehnuć taho raźvićcia padziej, jakija adbylisia, my sprabavali rabić usio mahčymaje.
Ale heta byŭ pralik. Chutčej za ŭsio jon byŭ u tym, što my niedaacanili strach Łukašenki stracić svaju ŭładu i taki ŭpłyŭ rasijskaha faktaru», — kaža Kizim.
Pravioŭšy ŭ našaj krainie šmat času, jon zhadžajecca z tym, što zvonku ciažka ŭjavić uzrovień represij unutry Biełarusi, praz što niaredka ŭčynki biełarusaŭ niedaaceńvajuć.
«Ciapier zrazumieć toje, što adbyvajecca ŭ Biełarusi, toj uzrovień represij, napeŭna, moža nie kožny. Ja pra heta viedaju, bo heta bačyŭ. Ludzi, jakija nazirajuć zboku, navat našy deputaty, pamylajucca, dumajučy, što ŭ Biełarusi možna, jak u nas, vyjści na vulicu i vykazać usio, što dumaješ pra lubuju palityku.
I kali biełarusy vyjšli na znak pratestu suprać uvarvańnia Rasii va Ukrainu, treba razumieć, ź jakoj heta było spałučana ryzykaj. I sistema tady pakazała, što jana vielmi spałochałasia. Navat demanstracyja za mir vyklikaje ŭ jaje strach. Strach stracić uładu.
I heta ciapier daminujučaja tendencyja ŭ palityčnaj represiŭnaj sistemie Biełarusi. Łukašenka prosta baicca stracić uładu. I niehatyŭnaje staŭleńnie da biełarusaŭ z boku ŭkraincaŭ ciapier u bolšaści vypadkaŭ — praź nierazumieńnie taho, što adbyvajecca ŭnutry vašaj krainy», — padkreśliŭ eks-ambasadar.
Jon upeŭnieny, što mienavita pazicyja biełaruskaha naroda stała hałoŭnaj pryčynaj niaŭdziełu armii našaj krainy ŭ vajnie.
«Kali pytajucca, čamu Biełaruś dahetul nie ŭstupiła ŭ vajnu, ja prytrymlivajusia dumki, što Łukašenka tut naohuł ni pry čym. Dumaju, hałoŭny faktar — biełaruski narod, jaki nikoli nie pačnie vajavać suprać ukrainskaha naroda.
Ja vieryŭ u heta, kali byŭ u vašaj krainie, i dahetul vieru, što bolšaść biełarusaŭ suprać vajny, tym bolš suprać vajny z Ukrainaj. Biełarusy — mirny narod, u jakoha ŭ mientalitecie zakładzieny taki antyvajenny składnik, i jon vielmi mocna pieravažaje.
Akramia hetaha, u nas pa vialikim rachunku niama ničoha, što mahło b spravakavać takuju vajnu, u nas niama ni terytaryjalnych, ni moŭnych, ni kulturnych pretenzij adzin da adnaho. Heta fakt, jaki nielha ihnaravać.
Kali ŭ zambavanych rasiejcaŭ jość vialikaimpierskija dumki, pra spradviečna ruskija ziemli i inšuju łuchtu, to ŭ biełarusaŭ hetaha niama. I rastłumačyć ciapier biełaruskamu abyvacielu, navošta jamu iści va Ukrainu, tamu ž Łukašenku budzie našmat ciažej, čym Pucinu zaśmiečvać mazhi rasiejcam.
Łukašenka nie samazabojca, jon vydatna heta razumieje. Razumieje i toje, što kali biełaruskaje vojska budzie ŭciahnutaje, jaho zbroja praź niekalki dzion moža być paviernutaja suprać jaho samoha.
Biełarusy nie chočuć ni z kim vajavać, tym bolš zachoplivać terytoryi. Ale svaju terytoryju, kali chtości napadzie, jany buduć abaraniać. Jak my ciapier abaraniajemsia ad Rasii», — skazaŭ dypłamat.
Kizim vykazaŭ aściarohi, što Rasieja moža biez usialakaha napadu anieksavać Biełaruś.
«U vas inšaja niebiaśpieka, jakaja ciapier adbyvajecca, heta cichaja anieksija, u pryvatnaści taja samaja Sajuznaja dziaržava. I z hetym treba ciapier pracavać biełaruskamu hramadstvu, kab zachavać svoj suvierenitet, svaju niezaležnaść.
U toj ža čas, dumaju, imhniennaha pahłynańnia Biełarusi nie adbyłosia dahetul mienavita praz supraciŭ Łukašenki. Ale ŭ rešcie rešt vybaru ŭ jaho nie budzie i stvorać «Saviecki Sajuz 2.0», u jakim vašaj krainie budzie adviedziena druharadnaja rola. Vidavočna, što roŭnymi partniorami Biełaruś i Rasija nikoli nie buduć.
Ja čuŭ ad niekatorych ekśpiertaŭ, što Biełaruś źniknie ŭžo ŭ 2023 hodzie. Dumaju, chutka hetaha nie moža adbycca. 2024 hod budzie ciažkim u hetym płanie, ale nie apošnim dla niezaležnaj Biełarusi.
Zanadta vialikija miechanizmy zapuščanyja, z punktu hledžańnia hramadzianskaj supolnaści, palityčnaj sistemy i h.d. i, na maju dumku, da kanca hetaha hoda intehracyjnyja pracesy buduć praciahvacca. I hety pieryjad moža być vielmi zaciažnym.
Kali havaryŭ pra heta z vašymi čynoŭnikami, jany davali zrazumieć, što ich płany — jak maha daŭžej adciahvać i atrymać z hetaha čakańnia najbolšyja vyhady.
Nasamreč usie, nie tolki biełaruskija čynoŭniki, čakajuć — nie stolki taho, što Pucina nie stanie, kolki taho, što my pieramožam u hetaj vajnie i Rasija pacierpić parazu.
Heta stanie hałoŭnym sihnałam dla vyrašeńnia mnohich pytańniaŭ na terytoryi byłoha SSSR, u tym liku i ŭ Biełarusi», — skazaŭ na zakančeńnie eks-pasoł.
Čytajcie taksama:
Biełaruskuju palityku va Ukrainie farmuje daradca biez palityčnaj adkaznaści — ukrainski palitołah
