Alaksandr Azaraŭ — pra kryŭdu, ahienturu, pajezdku ŭ Kijeŭ i scenar źmieny ŭłady
«Zaraz maja praca stanie niepubličnaj i mieniej vidavočnaj», — kaža Alaksandr Azaraŭ u intervju «Našaj Nivie». Pahavaryli ź im paśla zvalnieńnia z Abjadnanaha pierachodnaha kabinieta. «Asnoŭnaja ahientura, — raskazvaje Azaraŭ, — heta ahienty ŭpłyvu. Heta ludzi, jakija nie padpisvali nijakich damoŭ, ale na ich jość kampramat i im pieryjadyčna telefanujuć supracoŭniki dy zahadvajuć niešta rabić».
Alaksandr Azaraŭ na kanfierencyi «Novaja Biełaruś 2023». Fota: Ofis Cichanoŭskaj
Alaksandr Azaraŭ prasłužyŭ u Ministerstvie ŭnutranych spraŭ bolš za 20 hadoŭ. Pałovu ź ich u HUBAZiKu — strukturnym padraździaleńni ministerstva, jakoje raniej zajmałasia arhanizavanaj złačynnaściu, a paśla pieraradziłasia ŭ palityčnuju palicyju. Padpałkoŭnik Azaraŭ pakinuŭ HUBAZiK u 2019 hodzie praź niazhodu z kiraŭnictvam.
U 2020-m padpałkoŭnik padtrymaŭ pratest i vymušany byŭ vyjechać ź Biełarusi, kali pačalisia aryšty byłych siłavikoŭ. U zamiežžy staŭ adnym z kiraŭnikoŭ inicyjatyvy «Bajpoł», u jakoj sioleta adbyŭsia raskoł. Častka siabroŭ stvaryła svaju arhanizacyju. Hety kanflikt u tym liku pryvioŭ da adstaŭki Azarava z pasady pradstaŭnika Kabinieta ŭ adnaŭleńni pravaparadku i zakonnaści.
Zaraz Alaksandr Azaraŭ budzie pry Kabiniecie pracavać z płanam «Pieramoha» i vykonvać abaviazki kaardynatara pa supracoŭnictvie ź biełaruskim padpollem.
«Naša Niva»: Spadar Azaraŭ, ci adčuvajecie kryŭdu na svaich kaleh za toje, što trapili ŭ takuju situacyju?
Alaksandr Azaraŭ: Ja b skazaŭ — nie kryŭdu, a sum. Ludzi prymajuć rašeńnie nie na padstavie dokazaŭ, a emacyjna. Na padstavie čutak, chłuśni.
Vychodzić, što ŭ nas možna raspaŭsiudžvać čutki, pravodzić kampanii, kab dyskredytavać čałavieka, biez anivodnaha dokazu. I hetaha dastatkova, kab biełaruskaje hramadstva pryniało heta i stała stavicca da čałavieka tak, jak chočuć śpiecsłužby.
Fota: archiŭ Alaksandra Azarava
«NN»: Za dva dni da vašaj spravazdačy Kaardynacyjnaj radzie praŭładnyja telehram-kanały stali publikavać videa z zatrymanymi, jakija vinavacili ŭ źniavoleńni vas. Jak heta ŭsprymali?
AA: Heta i jość dokaz taho, što heta była zahadzia spłanavanaja śpiecapieracyja dziela dyskredytacyi Azarava, a taksama «Bajpoła» i płana «Pieramoha», kab vyvieści hetyja efiektyŭnyja instrumienty baraćby z režymam z hulni.
«NN»: Vy zrabili staŭku na publičnaść. Niekatoryja z vašych krytykaŭ u ciapierašnim «Biełpole» niepubličnyja. Jakaja taktyka pravilnaja?
AA: Być publičnym — vialikaje vyprabavańnie. Heta vielmi składana, patrebnaja vialikaja śmiełaść.
Tut usio zaležyć ad taho, što čałaviek havoryć. Bolšaść biełarusaŭ, jakija zmahajucca, bajacca być publičnymi. Starajucca zmahacca, kab ich nichto nie zaŭvažyŭ. Cichieńka pracavać u ofisie, a potym iści dachaty.
Pavinny być asoby, jakija mohuć upłyvać na toj bok. Pavinny być daśviedčanyja śpiecyjalisty, jakich buduć pavažać z taho boku.
Naprykład, ja źviartajusia da siłavikoŭ. Pracuju ź imi, i jany mianie viedajuć asabista. Siarod ich šmat kiraŭnikoŭ. U mianie vialiki dośvied, bo ja tam prasłužyŭ blizu 21 hoda.
Tamu i vyrašyŭ, što budzie karysna dla Biełarusi stać publičnym, bo hetak ja mahu ŭpłyvać na situacyju.
Heta było śmieła. Ja razumieŭ, što suprać mianie raspačnuć kryminalnuju spravu, usio aryštujuć. Što jany i zrabili. Mučyli maju mamu. Brat uciok, bo jaho chacieli aryštavać. Praz maju publičnaść mnohija z maich svajakoŭ paciarpieli. Da treciaha kalena dajšli. Stryječnych i trajuradnych rodzičaŭ katavali i sadžali ŭ turmu.
Alaksandr Azaraŭ ź siamjoj. Fota: Ofis Śviatłany Cichanoŭskaj
Publičnaść — heta takaja adkaznaść, i ja vyrašyŭ być takim.
Palityka pavinna być publičnaja. Prychavanaj musić być dziejnaść supracoŭnikaŭ, jakija vykonvajuć sakretnuju pracu. Ułada nie budzie ich viedać i nie zmoža na ich upłyvać. Nie budzie mahčymaściaŭ ich zavierbavać.
Naprykład, u pałku Kalinoŭskaha jość publičnyja ludzi, i hetaha dastatkova. Nie treba kožnamu bajcu davać intervju. Kali tak zrabić, to paciarpiać ich svajaki ŭ Biełarusi. Suprać ich pačnucca represii.
Publičnymi ciapier pavinny być adzinki.
«NN»: Vašy apanienty nastojvajuć, što vy nie byli sapraŭdnym lidaram u «Bajpole». Vaša kiroŭnaja pasada była farmalnaj. Čamu tak kažuć, ci jość na toje padstavy? U čym vaša pamyłka?
AA: Takija zajavy zjavilisia paśla taho, jak pačaŭsia kanflikt dva miesiacy tamu. Dahetul u ich nie było nijakich pytańniaŭ.
Ja zaŭsiody kazaŭ, što ja kiraŭnik arhanizacyi. Tak padpisvaŭsia pad roznymi intervju. Davali intervju i inšyja supracoŭniki «Bajpoła», i nichto ź ich nie kazaŭ, što ja nie kiraŭnik arhanizacyi.
Heta pomsta ź ich boku, kab mianie panizić.
My prachodzili palihraf zhodna z našaj damoŭlenaściu z partniorami. Nam treba było pravieryć novych ludziej, jakich brali na pracu, a taksama adzin adnaho, bo vierbavać mohuć ludziej štodnia.
Supracoŭniki «Bajpoła» prachodzili palihraf hod, a niekatoryja i paŭtara hoda tamu. Palihraf pavinien pravodzicca rehularna.
My zaprasili najlepšaha palihrafołaha, jakoha ŭ nas raniej nie było i jakoha paraili partniory. Heta byŭ śpiecyjalist najvyšejšaha kłasa. Jon umieje vykryvać tych, chto prachodziŭ padrychtoŭku śpiecsłužbaŭ, kab padmanvać palihraf. Heta akurat śpiecyfika hetaha palihrafołaha.
Alaksandr Azaraŭ i Maćviej Kuprejčyk. Fota: «Naša Niva» i skryn jutub-kanała «Kraina dla žyćcia»
Ja prajšoŭ jaho pieršym i pakazaŭ prykład. Zatym prajšli palihraf tyja, chto sa mnoju zastaŭsia.
Znajšlisia ludzi, jakim hety palihrafołah čamuści nie spadabaŭsia, i jany admovilisia.
Jak havorać śpiecyjalisty, kali ty admoviŭsia prachodzić palihraf, značyć baišsia, tamu słušny vychad — dyskredytavać palihrafołaha. Tak vučać śpiecsłužby. Jaho stali dyskredytavać. Ja rablu z hetaha vysnovu, što im jość što chavać. Tamu jany byli zvolnienyja. Heta jany praź niekalki dzion zajavili, što adyšli sami.
«NN»: Z punktu hledžańnia lidarstva, mieniedžmientu, vam nie ŭdałosia scemientavać kalektyŭ «Bajpoła», jaki sabraŭsia z pradstaŭnikoŭ roznych viedamstvaŭ, pakaleńniaŭ, z roznymi matyvacyjami. Kali b vy mahli zaraz paŭtaryć heta, što b vy zrabili inakš?
AA: Spačatku treba pytacca pra matyvacyju ludziej. Vychodziła, što niekatoryja hatovyja byli pracavać i pry stracie finansavańnia, a inšyja prychodzili na pracu tolki pry najaŭnaści finansavańnia. Dla ich heta była asnoŭnaja matyvacyja.
Tak vyjšła, što byli zvolnienyja tyja, chto patrabavaŭ hrošy i admaŭlaŭsia prachodzić palihraf. A astatnija zastalisia, prajšoŭšy palihraf. Hety tyja, chto razumieje situacyju z hrašyma.
My dahetul nie atrymali finansavańnia, ale pracujem razam i nie razychodzimsia.
Na pieršym miescy pavinna stajać baraćba i žadańnie viarnucca na radzimu, realizacyja płana «Pieramoha» i stvareńnie ź Biełarusi demakratyčnaj krainy.
Finansavańnie — važnaja reč dla taho, kab čałaviek moh pracavać, zmahacca z režymam i nie dumać, dzie jamu znajści kavałak chleba, kab prakarmić siamju.
«NN»: Ci mahčyma novaje abjadnańnie «Bajpoła» i «Biełpoła» druhi raz? Praź pieraasensavańnie i prymireńnie?
AA: Nie, niemahčyma, bo ŭ nas roznyja mety i matyvacyja.
«NN»: Ci vy prapanavali Śviatłanie Cichanoŭskaj niejkuju kandydaturu ŭ Kabiniet zamiest siabie?
AA: Ja nie prapanoŭvaŭ, bo ja nie viedaju takoj asoby.
«NN»: Kali b prapanavali vam viarnucca ŭ Kabiniet, ci viarnulisia b?
AA: Napeŭna, viarnuŭsia b, bo Kabiniet stvorany ŭ ramkach płana «Pieramoha».
Abjadnany pierachodny kabiniet u jaho pieršasnym składzie — Alaksandr Azaraŭ, Valer Kavaleŭski, Śviatłana Cichanoŭskaja, Alina Koŭšyk, Valer Sachaščyk. Fota: pres-słužba Śviatłany Cichanoŭskaj
My z Paŭłam Łatuškam vystupali za stvareńnie Kabinieta, bo kali budzie zrynuta ŭłada Łukašenki, to pavinna ŭžo być zahadzia stvoranaja lehitymnaja ŭłada, pryznanaja Jeŭrasajuzam i Złučanymi Štatami Amieryki. Jana zamienić uładu Łukašenki i pryznačyć vybary.
Biez palityčnaj nadbudovy niemahčyma budzie niešta zrabić u Biełarusi.
«NN»: Unutry jakoj struktury niezadavolenaść režymam Łukašenki bolšaja: u MUS, KDB, armii?
AA: Mnie padajecca, MUS, bo heta samaja vialikaja struktura. Jana bolšaja za KDB i vojska razam uziatyja.
U MUS ludzi iduć bolš tyja, chto dumaje. U KDB ciapier adny vajskoŭcy ŭ asnoŭnym prymajucca, jakija vykonvajuć zahady, ni ab čym nie dumajučy. Armija taksama vykonvaje zahady.
Siłaviki zakidvajuć pratestoŭcaŭ u aŭtazak, 2020 hod. Ilustracyjnaje fota: «Naša Niva»
U MUS ža iduć z hramadzianskich VNU, a tam bolš valnadumstva. Bolš za ŭsio zvalniałasia supracoŭnikaŭ ź Ministerstva ŭnutranych spraŭ u 2020 hodzie.
«NN»: Ale supracoŭniki MUS udzielničajuć u pieraśledzie.
AA: Bo heta ichnija abaviazki i, jak ja ŭžo kazaŭ, tam bolš, čym u inšych siłavych strukturach, supracoŭnikaŭ.
Jany vykonvali i vykonvajuć zahad. Niekatoryja, jak i ja, zvalnialisia. Pierajšli na bok naroda. Zmahajucca z režymam. Niekatoryja zastalisia vykonvać zahady.
«NN»: Ci znachodžańnie ŭ Biełarusi vahnieraŭcaŭ moža pryvieści da rostu niezadavolenaści ŭ siłavych strukturach?
AA: Ciapier nie. Vahnieraŭcy znachodziacca ŭ miescach dysłakacyi. Nie pakidajuć łahier. Zajmajucca tolki vajskovaj padrychtoŭkaj. Vyjazdžajuć na palihony, dzie trenirujuć biełaruskich vajskoŭcaŭ.
Biełaruskija vajskoŭcy nie majuć bajavoha dośviedu, i im vielmi cikava, što im pakazvajuć i raskazvajuć.
Vahnieraŭcy ź biełaruskimi vajskoŭcami. Fota: Minabarony
Kali ž vahnieraŭcy pačnuć rabić niešta inšaje, naprykład, pravakacyi, ci stanuć niešta vytvarać ź miascovym nasielnictvam, tady budzie inšaja sprava.
«NN»: Jak toj kazaŭ: «pa pładach paznajecie ich»? Pa čym paraicie paznavać ahienturu łukašenkaŭskich śpiecsłužbaŭ?
AA: Ahientaŭ, jakija padpisali damovu sa śpiecsłužbami i byli zasłanyja ŭ zamiežža, — adzinki z tysiač.
Asnoŭnaja ahientura — heta ahienty ŭpłyvu. Heta ludzi, jakija nie padpisvali nijakich damoŭ, ale na ich jość kampramat i im pieryjadyčna telefanujuć supracoŭniki dy zahadvajuć niešta rabić.
Jany pavodziać siabie tak, jak inšyja ludzi, ale čas ad času, kali za imi nazirać, možna pačuć ad ich prarasijskija, prałukašenkaŭskija naratyvy. Ich jany mohuć prychavana raźmiaščać. Naprykład, u kamientarach, vykazvać u hutarkach.
Ahienty ŭpłyvu mahli paŭpłyvać na Kaardynacyjnuju radu, kali jana abmiarkoŭvała, što rabić z Azaravym. Mahli skidać pasty z telehram-kanałaŭ i kazać: pahladzicie, čym jon zajmajecca. Viadoma ž, jon zmahar, ale adpačyvaje za miažoju. A heta niemahčyma — zmahacca i adpačyvać za miažoju.
Takaja ahientura ŭpłyvaje na pryniaćcie rašeńniaŭ padčas hałasavańnia, pry padrychtoŭcy dakumientaŭ, padčas dyskusij moža zakidać nieprykmietna naratyvy. Ludzi viaducca na ich i prymajuć rašeńni pad upłyvam śpiecsłužbaŭ, choć i dumajuć, što heta nie tak.
«NN»: Vy byli va Ukrainie. Pra što kankretna tam damovilisia?
AA: My havaryli pra stvareńnie ŭ Kijevie pradstaŭnictva «Bajpoła» dla bolš ciesnaj pracy z ukrainskim bokam.
Kankretna ni pra što nie damovilisia. Jašče pačakaju, bo pavinny paklikać praz tydzień ci dva jašče raz. My pravodzili pieramovy-kansultacyi.
Akurat praz tydzień ci dva buduć vyniki.
Pakul pradstaŭniki Abjadnanaha pierachodnaha kabinieta byli ŭ Kijevie, horad abstralali dziasiatkam «Šachiedaŭ». Fota: unian.net
«NN»: Čym biełaruskaja palityčnaja emihracyja moža dapamahčy Ukrainie i jakoje staŭleńnie ŭkraincaŭ da biełarusaŭ?
AA: Mnie, naprykład, ukraincy ničoha drennaha nie kazali za dva tydni. Stavilisia narmalna.
Samaje hałoŭnaje, čym možna Ukrainie dapamahčy, — heta infarmacyjaj, što robiać vahnieraŭcy i rasijskija vojski na terytoryi Biełarusi.
Kab było infarmacyjnaje supraćdziejańnie, kab biełaruskija vojski nie chacieli ŭstupać u vajnu, pierakonvać biełaruskaje hramadstva, što Ukraina nie vorah, što jana zmahajecca za svaju niezaležnaść. A vorah — Rasija.
«NN»: Emacyjna jak usprymałasia Ukraina, dzie paŭtara hoda idzie vajna?
AA: Ja byŭ u Kijevie. Tam vonkava idzie mirnaje žyćcio. Pracujuć kramy, kaviarni, ludzi prahulvajucca. Try razy na dzień hučyć pavietranaja tryvoha. Ludzi pryvykli da tryvoh i nie źviartajuć na jaje ŭvahi.
Ale dziaciej — adrazu ŭ bambaschovišča. Byŭ la dziciačaha sada i bačyŭ heta.
U bambaschoviščy ja nie byŭ. Ranicaj adnojčy pračnuŭsia ad vybuchaŭ, pracy supraćpavietranych harmat. Pahladzieŭ u akno, što tam stralajuć, i dalej loh spać.
«NN»: Pa stanie na siońnia, jaki scenar raźvićcia padziej u Biełarusi bačycca vam samym imaviernym?
AA: Mnie padajecca, što Łukašenka na pieramovy nie pojdzie z demakratyčnaj Biełaruśsiu.
Siadzieć i składać płany pra toje, ab čym budziem razmaŭlać z Łukašenkam, kali jon zachoča pieramoŭ, — utopija.
Jon naohuł nikoha nie zaŭvažaje za miažoju, akramia tych, u kaho jość moc, chto stvaraje padraździaleńni pałka imia Kalinoŭskaha ci «Bajpoła».
Łukašenka baicca tolki siły. Usio astatniaje jaho nie cikavić.
Najhałoŭniejšaja zadača KDB była ŭ 2020 hodzie — kab demakratyčnyja siły nie ŭzialisia za zbroju, kab pratesty byli mirnyja.
Biełaruskija dobraachvotniki z pałka Kalinoŭskaha. Ilustracyjnaje fota: telehram-kanał BelWarriors
Ja nie vieru, što mirnym šlacham možna ŭstalavać demakratyju ŭ Biełarusi. Hetamu moža paspryjać vajskovaja moc i pieramoha Ukrainy nad Rasijaj.
Navat dla zapusku płana «Pieramoha» patrebnyja vajenna-palityčnyja ŭmovy. Kab Rasija nie była zdolnaja ŭvieści vojski ŭ vialikaj kolkaści ŭ Biełaruś na dapamohu Łukašenku.
Tamu spadziajomsia na pieramohu Ukrainy i dapamahajem čym možam biełaruskim dobraachvotnikam dy Uzbrojenym siłam Ukrainy.
«NN»: Pry jakich umovach moža skončycca teror u Biełarusi?
AA: Tolki hibiel režymu Łukašenki skončyć teror. Biełaruskija śpiecsłužby stvoranyja tak, što teror zakładzieny ŭ narmatyŭnych aktach.
Jany pavinny łavić złačyncaŭ i kožny raz bolš i bolš. Dla ich ciapier złačyncy — heta «ekstremisty», ludzi, jakija dumajuć inakš, čym dumaje Łukašenka. MUS maje jamu spravazdačycca pa vynikach svajoj pracy.
U nas spravazdačacca nie tak, jak za miažoju. Spravazdačacca kolkaściu zatrymanych ludziej, kolkaściu sutak, jakija im dali, kryminalnymi spravami. Pakazčyki pavinny raści. Nielha skazać, što ŭ hetym miesiacy złavili na 10 čałaviek mieniej. Heta budzie aznačać, što supracoŭniki drenna pracujuć. Treba złavić na 10 čałaviek bolej.
Za miažoju, kali złačyncaŭ mieniej, to heta narmalna. Heta aznačaje, što złačynnaść vykaraniajecca na peŭnaj terytoryi. U Biełarusi ž heta aceńvajecca jak drennaja praca.
Tak pracuje represiŭnaja sistema Łukašenki. Jana moža być źmienienaja tolki z adychodam Łukašenki.
«NN»: Vašy płany na najbližejšy čas?
AA: Ja źbirajusia rabić toje, što rabiŭ: płan «Pieramoha», praca ź ludźmi, stvareńnie padpolnaha ruchu, jačejek, źbirańnie karysnaj infarmacyi, jakaja dapamoža ŭ baraćbie z režymam.
Raniej u nas było šmat miedyja, ciapier ad miedyja budziem adychodzić. Budziem tracić svoj čas nie na raźvićcio svaich miedyjaprajektaŭ, a na pracu z realnymi biełarusami.
«NN»: Vaša praca stanie bolš zakrytaj?
AA: Jana budzie bolš niepubličnaj i mieniej vidavočnaj.
«Naša Niva» — bastyjon biełaruščyny
PADTRYMAĆHladzicie taksama:
«Ciapier ja našmat lepš razumieju šlach, pa jakim my pavinny prajści» — Sachaščyk
Azaraŭ prakamientavaŭ słovy Łukašenki nakont ukrainskich dyviersantaŭ i zatrymanych
Eks-palitviazień Kabanaŭ vyznačyŭsia, ź jakim z «Bajpołaŭ» jon budzie pracavać
