«Čyrvony Kryž u Biełarusi — heta nijaki nie niejtralitet». Byłyja vałanciory arhanizacyi raskazali, jak situacyja ŭ joj vyhladaje znutry
Hienieralny sakratar Biełaruskaha tavarystva Čyrvonaha Kryža Dźmitryj Šaŭcoŭ apošnim časam zrabiŭ niamała šakavalnych zajavaŭ. Kiraŭnik arhanizacyi, asnoŭnymi pryncypami jakoj źjaŭlajucca humannaść, biesstaronnaść i niejtralnaść, pałochaje zachodnija krainy jadziernaj zbrojaj i pryznajecca ŭ saŭdziele vyvazu ŭkrainskich dziaciej z akupavanych terytoryj. Paśla takich zajaŭ ukrainski Čyrvony Kryž zaklikaŭ vyklučyć Biełaruś ź Mižnarodnaha ruchu. Takija naviny dziviać i tych, chto kaliści byŭ u składzie biełaruskaj arhanizacyi. Byłyja vałanciorki Biełaruskaha tavarystva Čyrvonaha Kryža raskazali vydańniu «Salidarnaść» pra svoj dośvied vałanciorstva ŭ im.
Maryja (imia źmieniena), była vałanciorkaj BTČK z 2017 da 2020 hoda
«U cełym ad vałanciorstva ŭ Čyrvonym Kryžy ŭ mianie zastalisia stanoŭčyja ŭražańni. Choć, chutčej, ad vałanciorstva ŭ prajekcie, jaki dapamahaŭ dzieciam va ŭraźlivym stanoviščy. Hety prajekt byŭ stvorany na bazie BTČK, ale kali ad jaho stali ŭspłyvać umovy, kamu i jak treba dapamahać, prajekt staŭ isnavać samastojna.
Za čas, jaki ja vałancioryła, niekalki razoŭ pamianiałasia kiraŭnictva ŭ Centralnym rajonie Minska. Kali ja tolki pryjšła, vałanciory i rabotniki byli na adnoj chvali, usio rabili na inicyjatyvie, damaŭlalisia ab navučalnych lekcyjach.
Ale kali kiraŭnictva źmianiłasia, nijakaha pazityvu nie było. Kab tvaju inicyjatyvu padtrymlivali, treba było być vielmi zručnym vałancioram i być na karotkim łancužku — udzielničać u fandrajzinhach i h. d. My dapamahali i ź niejkimi dakumientami, i sa zborami achviaravańniaŭ pa horadzie, ale było tak kryŭdna, što ŭ niejkija pajezdki dla abmienu vopytam abo na cikavyja kanfierencyi adpraŭlali ludziej, jakich my ŭ vałanciorstvie nie bačyli. Jany rabili pracu, pra jakuju my nie viedali, ci prosta byli blizkija z kiraŭnictvam. Atrymlivajecca, što ty staraješsia, a ciabie nie zaŭvažajuć, treba było hulać zusim pa inšych praviłach.
Jašče adna prablema ŭ tym, što minski Čyrvony Kryž dzielicca na rajonnyja arhanizacyi. Mnie nie padabałasia hetaja palityka padziełu pa rajonach i haradach. Nam vyrazna patłumačyli, u jaki rajon my pavinny jeździć, dzie dapamahać možna, a dzie — nie. Heta značyć, u dziciačy dom abo SPC nie Centralnaha rajona my nie mieli prava jeździć. Nam kazali, što buduć kanflikty ź inšymi rajonami, tamu što kožnamu treba vykanać svoj płan. Heta ŭsio taki absurd.
Ja b nie skazała, što ad Čyrvonaha Kryža była niejkaja asablivaja padtrymka dla našaha prajekta dapamohi dzieciam. Časam ad ČK my ładzili fandrajzinh, źbirali ručki, sšytki, cacki dla dziaciej. Kudy heta ŭsio padziełasia? Bolšaść rečaŭ, u jakich mieli patrebu dzieci, da jakich my jeździli ŭ dziciačyja damy ci jašče kudyści, my źbirali sami, albo znachodzili ludziej, jakija nas spansavali.
Adziny plus — heta toje, što my na aficyjnaj asnovie mahli naviedvać SPC Centralnaha rajona.
«Ty razumieješ, što tabie daviadziecca prasić hrošy?»
«Byŭ momant, kali ja chacieła ŭładkavacca pracavać u biełaruski Čyrvony Kryž. Ja hutaryła z kiraŭnictvam i mnie prapanoŭvali pasadu pamočnika kiraŭnika rajona. Prahučała: «Ty razumieješ, što tabie daviadziecca prasić hrošy?» Heta značyć, mnie adkrytym tekstam skazali, što maja praca budzie zaklučacca ŭ vykanańni płana, vyprošvańni hrošaj, i ad hetaha budzie zaležać moj zarobak.
Taksama było ahučana, što zarobak budzie maleńkim, i ja pavinna być da hetaha hatovaja, ale ja kali ja zmahu znachodzić hrošy ŭ niejkich arhanizacyj abo kampanij, mnie budzie ad hetaha pracent. Paśla hetaha dyjałohu ja kančatkova rasčaravałasia ŭ hetaj arhanizacyi i pracavać tudy nie pajšła.
«Sistematyčnaj dapamohi pažyłym ź invalidnaściu nie było»
«Akramia dapamohi, dzieciam ja taksama starałasia ŭdzielničać u akcyjach dapamohi pažyłym ludziam. Heta byli adzinokija staryja ź ciažkaj invalidnaściu abo zusim pažyłyja ludzi, u jakich z-za ŭzrostu byli prablemy z absłuhoŭvańniem siabie. Im dapamahali tak. Była niejkaja razavaja akcyja nakštałt «Dapamažy piensijanieru». Nijakaj centralizavanaj sistematyčnaj dapamohi nie było.
Ja zaŭsiody pytałasia: a moža, my zamacujem za saboj niekalki piensijanieraŭ, budziem im niejak dapamahać na pastajannaj asnovie? Ale asablivaha vodhuku ŭ hetaj idei nie było. Tolki razavyja inicyjatyvy ad samich vałancioraŭ — my prybirali damy ŭ piensijanieraŭ, razmaŭlali, hladzieli fatahrafii. Nijakaj dapamohi ad BTČK u hetym nie było, adziny plus — heta toje, što ty možaš skazać, što ty adtul, i tabie davieracca, tamu što kali patelefanavać babuli i skazać, što ty zvyčajny vałancior i moh by prybrać u jaje doma, jana b pastaviłasia da hetaha z padazreńniem.
Čyrvony Kryž dobra karystajecca hetym davieram. U ich jość śpisy adzinokich pažyłych, jakija nam dali, a abzvońvali ich i dapamahali ŭžo my, vałanciory.
Taksama dla dziaciej i darosłych časta addavali dobruju vopratku. Ja nie raz pryciahvała svaich znajomych ci raspaviadała, što ŭ Čyrvony Kryž možna prynieści rečy, abutak. Ale, pa maich nazirańniach, heta nikudy nie razdavałasia. Pieryjadyčna prychodzili ludzi i kapalisia tam, jak u sekand-chendzie. Chto pracavaŭ tam — čysta zarablaŭ hrošy. Ludzi, jakija prychodzili vałancioryć, z časam razumieli, što heta mała kamu tam treba jak misija.
«Čyrvony Kryž u Biełarusi — heta nijaki nie niejtralitet»
«Kaliści daŭno ja paznačyła ŭ Facebook, što pracuju ŭ Biełaruskim tavarystvie Čyrvonaha Kryža. Zrabiła heta biez zadniaj dumki, było zručna — kali naciskaješ na hety abrazok, možna ŭbačyć, chto jašče ŭ Biełarusi datyčny da Čyrvonaha Kryža. Tak znachodziacca niejkija znajomstvy.
U 2020-m ja publikavała na svajoj staroncy pasty, što nie padtrymlivaju hvałt i represii, padtrymlivaju Viktara Babaryku. Tady mnie napisali pradstaŭniki ČK, kab ja prybrała infarmacyju pra miesca pracy ŭ BTČK, tamu što nie maju prava być datyčnaj da hetaj arhanizacyi, bo jany prytrymlivajucca palityki biesstaronnaści i niejtralnaści, a ja vystaŭlaju pasty, u jakich asudžaju palityku Łukašenki.
Ja nie prybrała, tamu što ŭžo tady było zrazumieła, što BTČK nie biesstarońni i dosyć palityzavany. Ja pamiataju, jak mnie ŭ paštovuju skryniu pierad vybarami 2020 hoda pakłali ŭlotku z ahitacyjaj za Łukašenku, a tam była emblema Čyrvonaha Kryža. Tady jašče razhareŭsia skandał, paśla jakoha jany zajavili, što nibyta nie datyčnyja da hetaha i ich emblemu pastavili biez dazvołu.
«350 rubloŭ za takuju pracu?»
U svoj čas my sabrali krutuju kamandu, u jakoj byŭ čas, mahčymaści i žadańnie dapamahać. My dapamahali nie dla ptušački. Ale nas mała taho, što nie padtrymali, dyk jašče i pałki ŭ koły ŭstaŭlali. Heta pavinna było być niejkaje šou — voś, my ad Čyrvonaha Kryža, na ŭsich fota pavinny byli być z emblemaj abo bejdžyki. A pa fakcie niejkaj dapamohi ad ich nie było.
Pamiataju, pa čatach šukali čałavieka, jaki b siadzieŭ ź dziciem ź dziciačaha doma ŭ balnicy. Šukali siadziełku i byli hatovyja płacić za heta 300-350 rubloŭ u miesiac. Mižnarodny ruch Čyrvonaha Kryža i Čyrvonaha Paŭmiesiaca vydzialaŭ hrošy na BTČK, hrošy źbiralisia i ŭ roznych kampanijach, ustanovach, a jany byli hatovyja vydzialać 350 rubloŭ za takuju pracu?
Taćciana (imia źmieniena), była vałanciorkaj u Čyrvonym Kryžy z 2018 pa 2020 hod
«Za čas svajho vałanciorstva ja ŭbačyła, u jakich umovach i ŭ jakim stanie znachodziacca našy piensijaniery abo vieterany. Pamiataju, u 2018 hodzie traich vałancioraŭ i adnaho supracoŭnika MNS adpravili pierad 9 maja da vieteranaŭ z padarunkami. Na heta nam vydzielili ŭsiaho adzin dzień. My ich abtelefanavali, i tych, chto nie byŭ u špitali i moh nas pryniać, było kala 10 čałaviek. Ale navat dla takoj kolkaści čałaviek adzin dzień — ništo.
Mała ŭ kaho ź vieteranaŭ abo viaźniaŭ kancłahieraŭ byŭ doma dobry ramont. Mnohija rychtavalisia da sustrečy z nami — kuplali prysmaki, raźličvali na viačorki. Im nie patrebny byŭ ad nas hety «padarunak» u vyhladzie niejkaha suchoha pajka, a treba byli ŭvaha i kłopat. Mnohija prasili prajści da stała, pahavaryć. Było soramna adkazvać, što ŭ nas jość tolki 20 chvilin.
Niekatoryja pačynali płakać — raskazvali, jak pachavali druhuju pałovu, dziaciej i dažyvajuć apošnija dni ŭ adzinocie. Chtości śpiavaŭ pieśni. Adna babula paskardziłasia, što ŭ jaje pryvatnym siektary niama kamu kasić travu. Ja zrazumieła, što da našych vieteranaŭ zahladajuć tolki pierad śviatami, a voś kab pieryjadyčna prychodzić, havaryć ź imi, dapamahać hatavać, prybirać damy — nie.
Byŭ taksama vypadak, kali šukali vałanciora, jaki b na biazvypłatnaj asnovie chadziŭ da 94-hadovaj vieteranki, kab supravadžać jaje na prahułkach. Joj pašancavała bolš, čym astatnim — da jaje prychodziŭ sacrabotnik, dziaržava zabiaśpiečvała praduktami. Ale jana była vielmi samotnaja, było niama z kim pahutaryć, vyjści na vulicu sama nie mahła, tamu što kružyłasia hałava.
Niejki čas ja chadziła da jaje try razy na tydzień, ale potym zmahła tolki adzin raz na tydzień. Tady jana skazała, što ja joj nie padychodžu — jano i zrazumieła, ja nie mahła vydzialać joj try-čatyry hadziny trojčy na tydzień. Znajšli takoha čałavieka ci nie — ja nie viedaju. Ale šukali naŭmysna vałanciora i za biaspłatna, a nie siadziełku, naprykład.
«Usio było nastolki biezadkazna»
U pieryjad pandemii karanavirusa ŭ mianie zdaryłasia poŭnaje rasčaravańnie ŭ Čyrvonym Kryžy. Epidemija pačałasia, ale BTČK pieršy čas ničoha nie rabiŭ. Praz čas vałancioraŭ sabrali na naradu ŭ maleńkim kabiniecie, dzie nie vykonvali nijakaj dystancyi, na mnohich nie było miedycynskich masak.
Nam skazali, što rola Čyrvonaha Kryža va ŭsioj hetaj situacyi budzie takaja — vybieracca niekalki paliklinik, vałanciory buduć prychodzić tudy pa recepty i raznosić ich pacyjentam stałaha vieku. Płanavałasia, što takim čynam my zmožam zaścierahčy tych, chto bolš uraźlivy.
Ale realizacyja hetaj idei vyhladała žudasna. Nam usim vydali piać par miedycynskich masak i pa adnoj pary palčatak, tamu što «bolš niama». Płanavałasia, što dabiracca da paliklinik, a potym i da piensijanieraŭ vałanciory buduć svaim chodam, heta značyć na mietro i aŭtobusach, dzie kuča ludziej. Nijakaha transpartu dla hetaha nie davali, kab choć niejak vykanać karancinnyja miery.
Pa-druhoje, achvotnym brać u hetym udzieł vałancioram nie rabili testaŭ na karanavirus, kab sapraŭdy zaścierahčy piensijanieraŭ. Nam vydali damovy i skazali padumać, chto choča brać u hetym udzieł. U hetym kantrakcie było šmat raśpisana pra toje, što my nie pavinny raspaŭsiudžvać asabistyja źviestki, adrasy tych pacyjentaŭ, jakim budziem dastaŭlać recepty. Ale ni słova pra toje, kab vykonvać karancinnyja miery, nie naviedvać masavyja mierapryjemstvy, nasić masku i palčatki. Z nahody apošniaha skazali: «My vas nie prymušajem, ale spadziajemsia na vašu razvažlivaść».
Jak heta ŭsio pavinna było zaścierahčy piensijanieraŭ? Ja vyrašyła nie brać u hetym udzieł. Heta značyć, usio było nastolki biezadkazna.
Ja bačyła, jak niekatoryja vałanciory adznačali dni naradžeńnia ŭ vialikich kampanijach, a na nastupny dzień fatahrafavalisia ŭ mascy i z receptam. Voś, maŭlaŭ, my dapamahajem. Chiba byŭ ad hetaha tołk?
Potym, viadoma, byŭ pieryjad vybaraŭ. Ludziej źbivali na akcyjach pratestu, i vałanciory našaha rajona stali cikavicca ŭ čacie, čym mohuć dapamahčy ad Čyrvonaha Kryža.
Nam adkazali: «Nijakaj samadziejnaści», i skinuli dakumient z zakonam ab vykarystańni emblemy. Maŭlaŭ, my nie možam nadzieć na siabie majku z emblemaj Čyrvonaha Kryža i akazvać pieršuju dapamohu paciarpiełym na mitynhach.
Naturalna, vałanciory stali aburacca — biez emblemy možna było nie prosta nie dapamahčy, ale i samomu być zatrymanym. Mnohija prasili BTČK dziejničać — choć by dapamahać paranienym na akcyjach pratestu. Staršynia našaha rajona paprasiła ŭsich «nie raspalvać i biez taho składanuju abstanoŭku».
14-15 žniŭnia, viedaju, što šukali ludziej, jakija b dapamahli sartavać ciopłyja rečy i tavary asabistaj hihijeny dla tych, chto znachodzicca na Akreścina. Ale kali ja padjechała ŭ ofis, dapamoha ŭžo była nie patrebnaja.
Praź niejki čas ad BTČK na akcyi pratestu adpravili vałancioraŭ atrada chutkaha reahavańnia na nadzvyčajnyja situacyi, ale niekatorych ź ich, niahledziačy na toje, što pa praviłach pavinny byli być niedatykalnyja, usio roŭna zatrymali.
«Heta drenna, što dzieci lišni raz paradavalisia pradstaŭleńniu, majstar-kłasu, padarunkam?»
U cełym ad majho vałanciorstva zastalisia źmiešanyja adčuvańni. Byli tam ludzi, jakija sapraŭdy chacieli dapamahać, vieryli ŭ niejkuju misiju. Kali heta byli rabotniki, to dosyć chutka jany vyharali i zvalnialisia.
Biełaruski Čyrvony Kryž trymajecca tolki na inicyjatyŭnych vałanciorach, ale i ich kolkaść pastajanna źmianšałasia, niekatoryja prajekty sychodzili ŭ svabodnaje płavańnie.
Zdavałasia b, BTČK — my ŭsie robim ahulnuju dobruju spravu. Ale ŭjavić tolki, što na vałancioraŭ adnaho rajona najechali za toje, što jany źjeździli va ŭstanovu inšaha rajona, maŭlaŭ, zajšli na «čužuju terytoryju».Nu jak takoje mahčyma? To bok, heta drenna, što dzieci tam lišni raz paradavalisia niejkamu pradstaŭleńniu, majstar-kłasu, padarunkam?
«Škada, što pryncypy, pra jakija nam tak časta raspaviadali, parušajucca»
Da 2020 hoda ja nie zaŭvažała, kab naša vałanciorskaja dziejnaść była niejak palityzavanaja ci što z nami pravodzili niejkija ideałahičnyja hutarki. Naadvarot, na ŭsich kursach nam raspaviadali ab pryncypach Mižnarodnaha ruchu, źviartajučy ŭvahu na biesstaronnaść i niejtralnaść.
Vielmi časta ŭzdymałasia pytańnie hrošaj. Akcentavali ŭvahu, što heta asabliva dobraachvotna i ni ŭ jakich arhanizacyjach nie pavinny nikoha prymušać zdavać hrošy na Čyrvony Kryž. Škada, što pryncypy arhanizacyi, pra jakija nam tak asabista raspaviadali, BTČK siońnia parušaje.
Čyrvonamu Kryžu ŭ Biełarusi jaŭna jość, čym zajmacca. Ja zaraz znachodžusia za miažoj i śpiecyjalna źviartaju ŭvahu, jak tut žyvuć ludzi ź invalidnaściu, naprykład. Pa-pieršaje, nieviduščyja, vazočniki tut intehravanyja ŭ hramadstva. U nas ža na vulicy redka ŭbačyš čałavieka ź invalidnaściu, tamu što, pa-pieršaje, u mnohich niama mahčymaści vybracca z domu z-za adsutnaści taho ž pandusa, pa-druhoje, tamu što toj ža Čyrvony Kryž niedapracoŭvaje z tym, kab adukoŭvać naša hramadstva, i takija ludzi nie bajalisia vychodzić u śviet.
Čytajcie taksama:
Mižnarodny Čyrvony Kryž adchryściŭsia ad pajezdak Šaŭcova na Danbas
