Praryŭ u daśledavańni chvaroby Parkinsana
Navukoŭcy vyjavili, što adna z malekuł u kletkach mozhu zapavolvaje ruchi cieła. Heta adkryćcio zdolna adrazu ž adkryć novyja šlachi dla raspracoŭvańnia efiektyŭnych lekaŭ.
Fota: vecteezy
Daśledčyki z Arehonskaha ŭniviersiteta miedycyny i pryrodaznaŭčych navuk vyjavili, što malekuły adenazinu (pieradatčyk niejrasihnałaŭ ad mozhu dla kantrolu ruchaŭ cieła) zapavolvajuć dziejnaść malekuł dapaminu (taki ž niejrapieradatčyk). Dla vyjaŭleńnia hetaha adkryćcia navukoŭcy praviali ekśpierymient na myšach z vykarystańniem samastojna raspracavanych hienietyčna-madyfikavanych białkovych zondaŭ. Vyniki daśledavańnia, apublikavanyja ŭ časopisie Nature, pakazvajuć, što adenazin i dapamin dziejničajuć u mozhu pa pryncypie «dvuchtaktnaha kaskada».
«Isnujuć dva niejronavyja kontury: adzin ź ich spryjaje aktyvizacyi ruchaŭ cieła, a druhi — naadvarot, dušyć jaje. Dapamin stymuluje pieršy kontur, kab zabiaśpiečyć ruch, a adenazin źjaŭlajecca «tormazam», jaki stymuluje druhi kontur i tym samym zabiaśpiečvaje bałans u sistemie», — kaža Chajninh Čžun, doktarka fiłasofii, daśledčyca z Arehonskaha ŭniviersiteta i adna z aŭtaraŭ daśledavańnia.
Heta adkryćcio zdolnaje adrazu ž prapanavać novyja šlachi dla raspracoŭki efiektyŭnych miedpreparataŭ dla lačeńnia simptomaŭ chvaroby Parkinsana. Bo ličycca, što hetaja chvaroba vyklikanaja strataj mazhavych kletak, što vyrablajuć dapamin.
Navukoŭcy daŭno padazravali, što na dapamin upłyvajuć supraćlehłyja pa dynamicy sihnały niejronaŭ u striatum (ci ŭ «pałasatym ciele») — najvažniejšaj vobłaści mozhu, jakaja bałansuje ruchi cieła, a taksama adkazvaje za ŭznaharodžańnie, matyvacyju i navučańnie. Pry chvarobie Parkinsana striatum bolš za ŭsio paškodžvajecca z-za straty kletak, što vypracoŭvajuć dapamin.
«Teoryja pra najaŭnaść takoha pracesu padaŭleńnia dapamina isnavała dosyć doŭhi čas», — kaža Ciań Maa, doktar fiłasofii, navukoviec z Arehonskaha ŭniviersiteta, a taksama suaŭtar daśledavańnia.
Maa taksama źviartaje ŭvahu na toj fakt, što adenazin, zapavolnik dapaminu, viadomy tym, što na jaho dobra dziejničaje kafiein.
«Kava dziejničaje na adenazin hetak ža, jak i sam adenazin dziejničaje na dapamin. Užyvańnie kavy zdymaje tormaz, vyklikany adenazinam», — padkreślivaje Maa.
Nahadajem, što chvaroba Parkinsana — heta nieŭrałahičnaje zachvorvańnie, jakoje pavolna, ale niaŭchilna prahresuje. Jano ŭpłyvaje na ruchi cieła i moža vyklikać tremar, skavanaść, a taksama ciažkaści z bałansam i kaardynacyjaj. Heta vyklikana strataj kletak, jakija vyrablajuć dapamin — niejrapieradatčyk, što vykonvaje važnuju rolu ŭ ruchach cieła i sistemach uznaharodžańnia.
